Taaltopics
Hoofdstuk 1
We noemen een uitspraak pas een standpunt of een argument als er sprake is van een ondersteuningsrelatie
tussen de uitspraken. Argumentatie: een samenstel van standpunt en argument(en). Het begrip standpunt
wordt ook wel aangeduid met de term conclusie. Wezenlijk voor het begrip argumentatie is de gerichtheid op
anderen.
Standpunt en argument zijn pas echt aan elkaar te relateren als je er nog een verbindende uitspraak bij denkt.
Dit samen, zo’n complete optelsom, wordt een redenering genoemd. De verbindende uitspraak heeft meestal
een karakter van een algemene stelregel. Het argument is meestal een concreet gegeven.
Enkelvoudige argumentatie: standpunt en argument. Meervoudige argumentatie: standpunt met meerdere
argumenten. Nevenschikkende argumentatie: standpunt met een argument die bestaat uit meerder
deelargumenten. Onderschikkende argumentatie: standpunt en argument die wordt ondersteunt door
subargumenten.
Standpunt-argument: want. Argument-standpunt: dus. Argumentatieve signaalwoorden: woorden die een
standpunt aanduiden, een argument aanduiden of duidelijk maken dat er een volgend argument wordt
gegeven.
De aangevoerde argumentatie kan op verschillende manieren schematische worden weergegeven: via
decimale nummering en met behulp van rationale. Rationale heeft als voordeel dat in het schema zowel
argumenten voor als tegen het standpunt kunnen worden weergegeven.
Gemaskeerde argumentatie: wie een betoog hoort of leest, moest bepaalde passages in de tekst eerst als
argumenten zien te identificeren. Vaak zijn ze in een vorm van een vraag of bevel/uitroep. De vragen zijn vaak
retorisch, je kan er geen zinvol antwoord op geven.
Een tekst kan redundant zijn: de schrijver kiest er dan voor hetzelfde in andere woorden te herhalen.
Logos (een en een is twee): je blijft het dichtst bij de zaak zelf: het concrete, feitelijke onderwerp van je advies,
vaak cijfers, feiten of concrete bewijzen.
Ethos (omdat ik het zeg): draait om jou als zender en de indruk die je achterlaat. Argumenten die direct of
indirect de kwaliteiten van de spreker benadrukken (zoals deskundigheid). Hoe hoger het ethos van de spreker,
hoe welwillender het publiek staat tegenover zijn of haar ideeën en hoe makkelijk het zich door de spreker laat
overtuigen.
Pathos (hoe kunt u dit over uw kant laten gaan): speelt in op de gevoelens van het publiek. Gepaste vorm en
juiste dosering zijn belangrijk. Het is niet alleen het slinkse wijze opwekken van allerlei gevoelens, maar het kan
ook zijn dat je begrip toont of rekening houdt met weerstand en gevoeligheden van het publiek.
Hoofdstuk 2
Dubbel perspectief: in de huid van het publiek kruipen en denken, voelen en luisteren zoals het publiek dat
doet. Vanuit een gedegen analyse van je publiek en jezelf, inventariseer je de overeenkomsten en verschillen
om tot een goede match te komen voor de invulling van de inhoud, opbouw, stijl, toon en vorm van je verhaal
(schema op bladzijde 34).
De eerste stap is jezelf en je publiek goed in kaart te brengen. Omschrijf jezelf in je rol, functie en hoedanigheid
ten opzichte van het publiek en beschrijf kenmerken van je publiek. Waarom jij? Wie is je publiek? Onderzoek
je publiek. Op wie in het publiek richt je je (de belangrijkste mensen of de grootste gemene deler)?
Als je meer weet over je publiek moet je jezelf de vraag stellen, wat is de kennis en de houding van mijn publiek
hierover? Dit door verschillende aspecten te bekijken, namelijk doelen, indruk, inhoud, stijl/toon en vorm. Het
is handig om per aspect te noteren of er een match is tussen jou en de ontvanger.
Doel: Kijk bij de doelen ook naar de nevendoelen en de latente doelen. Kijk ook goed naar de reden waarom
het publiek leest of luistert, vrijwillig of verplicht? De meest voorkomende mismatches op het aspect doelen
zijn dat de zender en de ontvanger een wezenlijk ander doel hebben of dat het nevendoel het hoofddoel
overschaduwt.
Indruk: Met de indruk die je wenst te maken probeer je, afhankelijk van hoe het publiek tegen jou aankijkt: je
positieve beeld te versterken, je negatieve of beschadigde beeld bij te stellen of te ontkrachten of een eerste,
positief beeld te creëren. De meest voorkomende mismatches op het aspect indruk zijn: je gewenste ethos ligt
te ver af van het beeld dat het publiek van jou heeft en je onderschat of overschat je eigen ethos.
Inhoud: alles wat je wel of niet opneemt in je verhaal dient ter ondersteuning van het plan of voorstel waarvan
je je publiek wilt overtuigen, te zijn. Bedenk ook hoe het publiek tegen het plan en de noodzaak aankijkt. De
meest voorkomende mismatches zijn: de inhoud is deels overbodig, de inhoud is beperkt of de inhoud stuit op
weerstand. Breng de weerstandspunten en matchpunten in kaart.
Hoofdstuk 1
We noemen een uitspraak pas een standpunt of een argument als er sprake is van een ondersteuningsrelatie
tussen de uitspraken. Argumentatie: een samenstel van standpunt en argument(en). Het begrip standpunt
wordt ook wel aangeduid met de term conclusie. Wezenlijk voor het begrip argumentatie is de gerichtheid op
anderen.
Standpunt en argument zijn pas echt aan elkaar te relateren als je er nog een verbindende uitspraak bij denkt.
Dit samen, zo’n complete optelsom, wordt een redenering genoemd. De verbindende uitspraak heeft meestal
een karakter van een algemene stelregel. Het argument is meestal een concreet gegeven.
Enkelvoudige argumentatie: standpunt en argument. Meervoudige argumentatie: standpunt met meerdere
argumenten. Nevenschikkende argumentatie: standpunt met een argument die bestaat uit meerder
deelargumenten. Onderschikkende argumentatie: standpunt en argument die wordt ondersteunt door
subargumenten.
Standpunt-argument: want. Argument-standpunt: dus. Argumentatieve signaalwoorden: woorden die een
standpunt aanduiden, een argument aanduiden of duidelijk maken dat er een volgend argument wordt
gegeven.
De aangevoerde argumentatie kan op verschillende manieren schematische worden weergegeven: via
decimale nummering en met behulp van rationale. Rationale heeft als voordeel dat in het schema zowel
argumenten voor als tegen het standpunt kunnen worden weergegeven.
Gemaskeerde argumentatie: wie een betoog hoort of leest, moest bepaalde passages in de tekst eerst als
argumenten zien te identificeren. Vaak zijn ze in een vorm van een vraag of bevel/uitroep. De vragen zijn vaak
retorisch, je kan er geen zinvol antwoord op geven.
Een tekst kan redundant zijn: de schrijver kiest er dan voor hetzelfde in andere woorden te herhalen.
Logos (een en een is twee): je blijft het dichtst bij de zaak zelf: het concrete, feitelijke onderwerp van je advies,
vaak cijfers, feiten of concrete bewijzen.
Ethos (omdat ik het zeg): draait om jou als zender en de indruk die je achterlaat. Argumenten die direct of
indirect de kwaliteiten van de spreker benadrukken (zoals deskundigheid). Hoe hoger het ethos van de spreker,
hoe welwillender het publiek staat tegenover zijn of haar ideeën en hoe makkelijk het zich door de spreker laat
overtuigen.
Pathos (hoe kunt u dit over uw kant laten gaan): speelt in op de gevoelens van het publiek. Gepaste vorm en
juiste dosering zijn belangrijk. Het is niet alleen het slinkse wijze opwekken van allerlei gevoelens, maar het kan
ook zijn dat je begrip toont of rekening houdt met weerstand en gevoeligheden van het publiek.
Hoofdstuk 2
Dubbel perspectief: in de huid van het publiek kruipen en denken, voelen en luisteren zoals het publiek dat
doet. Vanuit een gedegen analyse van je publiek en jezelf, inventariseer je de overeenkomsten en verschillen
om tot een goede match te komen voor de invulling van de inhoud, opbouw, stijl, toon en vorm van je verhaal
(schema op bladzijde 34).
De eerste stap is jezelf en je publiek goed in kaart te brengen. Omschrijf jezelf in je rol, functie en hoedanigheid
ten opzichte van het publiek en beschrijf kenmerken van je publiek. Waarom jij? Wie is je publiek? Onderzoek
je publiek. Op wie in het publiek richt je je (de belangrijkste mensen of de grootste gemene deler)?
Als je meer weet over je publiek moet je jezelf de vraag stellen, wat is de kennis en de houding van mijn publiek
hierover? Dit door verschillende aspecten te bekijken, namelijk doelen, indruk, inhoud, stijl/toon en vorm. Het
is handig om per aspect te noteren of er een match is tussen jou en de ontvanger.
Doel: Kijk bij de doelen ook naar de nevendoelen en de latente doelen. Kijk ook goed naar de reden waarom
het publiek leest of luistert, vrijwillig of verplicht? De meest voorkomende mismatches op het aspect doelen
zijn dat de zender en de ontvanger een wezenlijk ander doel hebben of dat het nevendoel het hoofddoel
overschaduwt.
Indruk: Met de indruk die je wenst te maken probeer je, afhankelijk van hoe het publiek tegen jou aankijkt: je
positieve beeld te versterken, je negatieve of beschadigde beeld bij te stellen of te ontkrachten of een eerste,
positief beeld te creëren. De meest voorkomende mismatches op het aspect indruk zijn: je gewenste ethos ligt
te ver af van het beeld dat het publiek van jou heeft en je onderschat of overschat je eigen ethos.
Inhoud: alles wat je wel of niet opneemt in je verhaal dient ter ondersteuning van het plan of voorstel waarvan
je je publiek wilt overtuigen, te zijn. Bedenk ook hoe het publiek tegen het plan en de noodzaak aankijkt. De
meest voorkomende mismatches zijn: de inhoud is deels overbodig, de inhoud is beperkt of de inhoud stuit op
weerstand. Breng de weerstandspunten en matchpunten in kaart.
