Winst per aandeel en alternatieve prestatiemaatstaven
RJ 340 – IAS 33 – Winst per aandeel
Doel van kerncijfers, kerngetallen en meerjarenoverzichten is de gebruikers van de jaarrekening in
een kort bestek kennis te laten nemen van (de ontwikkelingen in) de financiële positie en de resultaten
van een onderneming, al dan niet voor een langere reeks van jaren.
Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten worden in de jaarstukken opgenomen om de
gebruikers in een kort bestek kennis te laten nemen van (de ontwikkelingen in) de financiële positie en
de resultaten van een onderneming, door het vermelden van belangrijke grootheden en verhoudingen
tussen belangrijke grootheden (oftewel, verhoudingsgetalen of ratio’s), al dan niet voor een langere
reeks jaren.
In Titel 9 Boek 2 zijn geen specifieke bepalingen omtrent winst per aandeel en andere kengetallen,
kerncijfers en meerjarenoverzichten opgenomen.
Onder een kerncijfer wordt verstaan de cijfermatige weergave van een voor de onderneming
belangrijke grootheid, met inbegrip van alternatieve prestatiemaatstaven: bedrijfsresultaat, nettowinst,
eigen vermogen, garantievermogen.
Onder een kerngetal wordt verstaan een getal dat een voor de onderneming belangrijke verhouding
tussen twee grootheden weergeeft (ratio of verhoudingsgetal): verhouding eigen vermogen/totaal
vermogen, verhouding vlottende activa/vreemd vermogen op korte termijn, verhouding totaal
resultaat/totaal vermogen.
Onder een meerjarenoverzicht wordt verstaan de weergave over een reeks van meestal vijf of meer
jaren van kerncijfers en kerngetallen met betrekking tot al dan niet samengevatte onderdelen van de
jaarrekening.
IFRS bevat een afzonderlijke standaard (IAS 33) voor de bepaling en presentatie van de winst per
aandeel. Verder kent IFRS geen specifieke voorschriften met betrekking tot kerncijfers, kengetallen en
meerjarenoverzichten.
Het gebruik van EBITA, EBITD en EBITDA in de winst-en-verliesrekening is onverenigbaar met het
Besluit Modellen Jaarrekening. Geen van de voorgeschreven modellen kent de mogelijkheid om
EBITA, EBITD of EBITDA in de winst-en-verliesrekening te presenteren vanwege artikel 6 lid 1 BMJ
dat stelt dat het toepasselijke model de volgorde van de posten bepaald.
IFRS kent geen voorgeschreven modellen voor de winst-en-verliesrekening. Wel bevat IAS 1 enkele
relevante presentatievoorschriften. IAS 1 staat toe om additionele regels en subtotalen op te nemen in
de winst-en-verliesrekening. Deze subtotalen mogen slechts bestaan uit bedragen welke zijn bepaald
in overeenstemming met IFRS-standaarden.
, Winst per aandeel
De winst per aandeel is een bekende financiële ratio en bedoeld om een eerste indruk te geven van
de financiële prestaties van een onderneming. Om prestaties zo zuiver mogelijk te vergelijken kan niet
simpelweg worden volstaan met het delen van de winst zoals deze direct uit de winst-en-
verliesrekening blijkt, door het aantal uitstaande aandelen per balansdatum.
IFRS: verplicht voor entiteiten met beursgenoteerde aandelen en entiteiten die bezig zijn een
beursnotering te verwerven. IFRS spreekt zich specifiek uit over eventuele vermelding van de winst
per aandeel op basis van enkelvoudige informatie, de Nederlandse wet- en regelgeving zegt hier niets
over.
Bij de berekening van de winst per aandeel wordt onderscheid gemaakt tussen de (gewone) winst per
aandeel en de verwaterde winst per aandeel.
Vermelding van de winst per aandeel dient plaats te vinden voor elk type gewone aandelen dat een
verschillend recht op een aandeel in de nettowinst van een periode heeft. Onder een ‘gewoon
aandeel’ wordt in deze verstaan het eigen-vermogensinstrument dat is achtergesteld bij alle andere
categorieën eigen-vermogensinstrumenten.
Gewone winst per aandeel
De hoofdregel voor de berekening van de gewone winst per aandeel onder IFRS en de Richtlijnen is
om de nettowinst of het verlies over de betreffende periode toekomend aan houders van gewone
aandelen, te delen door het gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen gedurende die
periode.
Onder IFRS dient naast de winst per gewoon aandeel, ook het resultaat uit voortgezette
bedrijfsactiviteiten per gewoon aandeel te worden berekend.
Bepaling van de gewone winst
Uitgangspunt voor het in de teller op te nemen winstbedrag, is het nettoresultaat dat toekomt aan de
aandeelhouders van de rapporterende maatschappij. Dit is het bedrag van het nettoresultaat
verminderd met het aan aandeel derden toekomend aandeel in de winst. Dit bedrag wordt
gecorrigeerd voor de bedragen na belastingen van preferente dividenden.
Bepaling van het aantal gewone aandelen
Bij de berekening van de winst per aandeel dient het aantal gewone aandelen het gewogen
gemiddelde van het aantal in het boekjaar uitstaande aandelen te zijn: de gemiddeld aantal
uitstaande aandelen, gecorrigeerd voor de cumulatieve preferente aandelen.
In beginsel worden alle uitstaande gewone aandelen in deze berekening betrokken, doch in enkele
specifieke situaties bestaan uitzonderingen:
Niet-volgestorte aandelen;
Ingekochte eigen aandelen;
Voorwaardelijk intrekbare aandelen.
RJ 340 – IAS 33 – Winst per aandeel
Doel van kerncijfers, kerngetallen en meerjarenoverzichten is de gebruikers van de jaarrekening in
een kort bestek kennis te laten nemen van (de ontwikkelingen in) de financiële positie en de resultaten
van een onderneming, al dan niet voor een langere reeks van jaren.
Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten worden in de jaarstukken opgenomen om de
gebruikers in een kort bestek kennis te laten nemen van (de ontwikkelingen in) de financiële positie en
de resultaten van een onderneming, door het vermelden van belangrijke grootheden en verhoudingen
tussen belangrijke grootheden (oftewel, verhoudingsgetalen of ratio’s), al dan niet voor een langere
reeks jaren.
In Titel 9 Boek 2 zijn geen specifieke bepalingen omtrent winst per aandeel en andere kengetallen,
kerncijfers en meerjarenoverzichten opgenomen.
Onder een kerncijfer wordt verstaan de cijfermatige weergave van een voor de onderneming
belangrijke grootheid, met inbegrip van alternatieve prestatiemaatstaven: bedrijfsresultaat, nettowinst,
eigen vermogen, garantievermogen.
Onder een kerngetal wordt verstaan een getal dat een voor de onderneming belangrijke verhouding
tussen twee grootheden weergeeft (ratio of verhoudingsgetal): verhouding eigen vermogen/totaal
vermogen, verhouding vlottende activa/vreemd vermogen op korte termijn, verhouding totaal
resultaat/totaal vermogen.
Onder een meerjarenoverzicht wordt verstaan de weergave over een reeks van meestal vijf of meer
jaren van kerncijfers en kerngetallen met betrekking tot al dan niet samengevatte onderdelen van de
jaarrekening.
IFRS bevat een afzonderlijke standaard (IAS 33) voor de bepaling en presentatie van de winst per
aandeel. Verder kent IFRS geen specifieke voorschriften met betrekking tot kerncijfers, kengetallen en
meerjarenoverzichten.
Het gebruik van EBITA, EBITD en EBITDA in de winst-en-verliesrekening is onverenigbaar met het
Besluit Modellen Jaarrekening. Geen van de voorgeschreven modellen kent de mogelijkheid om
EBITA, EBITD of EBITDA in de winst-en-verliesrekening te presenteren vanwege artikel 6 lid 1 BMJ
dat stelt dat het toepasselijke model de volgorde van de posten bepaald.
IFRS kent geen voorgeschreven modellen voor de winst-en-verliesrekening. Wel bevat IAS 1 enkele
relevante presentatievoorschriften. IAS 1 staat toe om additionele regels en subtotalen op te nemen in
de winst-en-verliesrekening. Deze subtotalen mogen slechts bestaan uit bedragen welke zijn bepaald
in overeenstemming met IFRS-standaarden.
, Winst per aandeel
De winst per aandeel is een bekende financiële ratio en bedoeld om een eerste indruk te geven van
de financiële prestaties van een onderneming. Om prestaties zo zuiver mogelijk te vergelijken kan niet
simpelweg worden volstaan met het delen van de winst zoals deze direct uit de winst-en-
verliesrekening blijkt, door het aantal uitstaande aandelen per balansdatum.
IFRS: verplicht voor entiteiten met beursgenoteerde aandelen en entiteiten die bezig zijn een
beursnotering te verwerven. IFRS spreekt zich specifiek uit over eventuele vermelding van de winst
per aandeel op basis van enkelvoudige informatie, de Nederlandse wet- en regelgeving zegt hier niets
over.
Bij de berekening van de winst per aandeel wordt onderscheid gemaakt tussen de (gewone) winst per
aandeel en de verwaterde winst per aandeel.
Vermelding van de winst per aandeel dient plaats te vinden voor elk type gewone aandelen dat een
verschillend recht op een aandeel in de nettowinst van een periode heeft. Onder een ‘gewoon
aandeel’ wordt in deze verstaan het eigen-vermogensinstrument dat is achtergesteld bij alle andere
categorieën eigen-vermogensinstrumenten.
Gewone winst per aandeel
De hoofdregel voor de berekening van de gewone winst per aandeel onder IFRS en de Richtlijnen is
om de nettowinst of het verlies over de betreffende periode toekomend aan houders van gewone
aandelen, te delen door het gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen gedurende die
periode.
Onder IFRS dient naast de winst per gewoon aandeel, ook het resultaat uit voortgezette
bedrijfsactiviteiten per gewoon aandeel te worden berekend.
Bepaling van de gewone winst
Uitgangspunt voor het in de teller op te nemen winstbedrag, is het nettoresultaat dat toekomt aan de
aandeelhouders van de rapporterende maatschappij. Dit is het bedrag van het nettoresultaat
verminderd met het aan aandeel derden toekomend aandeel in de winst. Dit bedrag wordt
gecorrigeerd voor de bedragen na belastingen van preferente dividenden.
Bepaling van het aantal gewone aandelen
Bij de berekening van de winst per aandeel dient het aantal gewone aandelen het gewogen
gemiddelde van het aantal in het boekjaar uitstaande aandelen te zijn: de gemiddeld aantal
uitstaande aandelen, gecorrigeerd voor de cumulatieve preferente aandelen.
In beginsel worden alle uitstaande gewone aandelen in deze berekening betrokken, doch in enkele
specifieke situaties bestaan uitzonderingen:
Niet-volgestorte aandelen;
Ingekochte eigen aandelen;
Voorwaardelijk intrekbare aandelen.
