D1: Introductie verkeersveiligheid en ruimtelijke ordening
Leerdoelen:
- schetsen hoe de verkeersveiligheid zich heeft ontwikkeld in de afgelopen decennia;
- uitleggen hoe verkeersonveiligheid gemeten wordt;
- uitleggen op welke wijze en in welke mate (basis- en aanvullende) risicofactoren de
verkeersveiligheid kunnen beïnvloeden;
- uitleggen hoe de begrippen massa, snelheid en fysieke kwetsbaarheid zich tot elkaar
verhouden en wat de betekenis hiervan is op de verkeersveiligheid;
Meten van verkeersveiligheid
Soorten verkeersongevallen
1 Verkeersongeval
- Verkeer op openbare weg
- Schade aan objecten/letsel aan personen
- Ten minste 1 rijdend voertuig betrokken
2 Eenzijdig verkeersongeval
- Geen andere verkeersdeelnemers en geen objecten betrokken
3 Enkelvoudig verkeersongeval
- Geen andere verkeersdeelnemers
- Soms objecten of dieren betrokken
4 Letselongeval
- 1 of meer personen letsel
Werkelijk aantal ernstig verkeersgewonden/doden
- Werkelijke omvang is niet exact vast te leggen
- Werkelijke aantallen worden bepaald d.m.v. registraties uit 2 bronnen (BRON >
bestand geregistreerde ongevallen Nederland, LBZ > landelijke basisregistratie
ziekenhuiszorg)
Bepaling risico
- Risico op een ongeval, een verkeersdode of ernstig verkeersgewonde
- Risico = aantal slachtoffers (verkeersdoden en ernstig gewonden) in relatie tot de
afgelegde afstand
- Het totale aantal verkeersslachtoffers in een bepaalde periode delen door de totale
mobiliteit op de Nederlandse wegen in dezelfde periode
- Kijken naar slachtoffers omdat dat voorkomen moet worden
- Mobiliteitsgegevens niet altijd betrouwbaar en volledig
- Specifiek kan er gekeken worden naar verschillende vervoerswijzen, leeftijden en
wegtypen
, - Andere methode om te meten = mortaliteit > het aantal verkeersdoden per inwoner
of morbiditeit > het aantal ernstig verkeersgewonden per aantal inwoners
Mobiliteit in Nederland
Mobiliteit = 'beweeglijkheid', maar in verkeerskundig onderzoek wordt met mobiliteit het
aantal verplaatsingen of de afgelegde afstand in het verkeer (dat wil zeggen op de openbare
weg) bedoeld
Factoren toename mobiliteit
1 Demografie > hoe meer mensen er zijn, hoe groter de mobiliteit zal zijn. Daarnaast spelen
ook de veranderende leeftijdsopbouw en huishoudsamenstelling een rol in de
mobiliteitsontwikkeling, alsmede veranderende leefstijlen
2 Sociale cultuur > als gevolg van bijvoorbeeld de individualisering in de maatschappij en de
emancipatie van vrouwen (en hun daardoor toegenomen arbeidsparticipatie) is de mobiliteit
toegenomen
3 Economie > groeiende welvaart kan samenhangen met toenemend voertuigbezit en
mobiliteit
4 Ruimtelijke ordening > de verdeling van bijvoorbeeld woon- en werklocaties over het land
beïnvloeden de mobiliteit
,Ontwikkeling mobiliteit
- Verschillende vervoerswijzen > auto het meest dominant (blijft groeien)
- Verschillende leeftijdsgroepen > boven de 40 jaar meer mobiliteit (vergrijzing)
Beperkingen mobiliteitsgegevens
1 Trendbreuken door verandering in de meetmethodes
2 Wisselende steekproefomvang
3 Niet alle mobiliteit binnen Nederland wordt waargenomen
4 Beroepsvervoer en buitenlanders die in Nederland rijden ontbreken
, Snelheid en risico
Te snel rijden
- Overschrijden snelheidslimiet
- Onaangepaste snelheid (hoger dan op dat moment veilig gezien de omstandigheden)
Relatie snelheid en risico
- Risico = kans x effect
- Hogere snelheid > langere remweg, kortere reactietijd, hardere botsing
- Kans en ernst wordt vergroot
Risicofactoren van snelheid
1 Hogere snelheid
- Meer slachtoffers wanneer de omstandigheden gelijk blijven
2 Snelheids- en massaverschil
- Wegen met grotere snelheids- en massaverschillen onveiliger
3 Fysieke kwetsbaarheid (van verkeersdeelnemers)
- Hoe hoger de snelheid, hoe lager de overlevingskans
- 60+ kwetsbaarder
Veilige limieten
- Verschillende snelheidslimieten voor verschillende gebieden en wegen
- Hangt af van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid, doorstroming en milieu
Redenen te hard rijden
1 Aanpassing (aan het andere verkeer)
2 Haast
3 Leuk
4 Ongemerkt
5 Verveling
Redenen houden aan limiet
1 Veiligheid
2 Verplichting
3 Bekeuring
4 Geen haast
5 Brandstofkosten
6 Milieu
Manieren om snelheid te beïnvloeden
1 Bepalen van een veilige snelheidslimiet
2 Zorgen voor een geloofwaardig limiet
3 Goede informatie over het snelheidslimiet
4 Plaats zo nodig passende snelheidsremmers > drempels, rotondes
5 Gericht politietoezicht > preventie en afschrikking
Leerdoelen:
- schetsen hoe de verkeersveiligheid zich heeft ontwikkeld in de afgelopen decennia;
- uitleggen hoe verkeersonveiligheid gemeten wordt;
- uitleggen op welke wijze en in welke mate (basis- en aanvullende) risicofactoren de
verkeersveiligheid kunnen beïnvloeden;
- uitleggen hoe de begrippen massa, snelheid en fysieke kwetsbaarheid zich tot elkaar
verhouden en wat de betekenis hiervan is op de verkeersveiligheid;
Meten van verkeersveiligheid
Soorten verkeersongevallen
1 Verkeersongeval
- Verkeer op openbare weg
- Schade aan objecten/letsel aan personen
- Ten minste 1 rijdend voertuig betrokken
2 Eenzijdig verkeersongeval
- Geen andere verkeersdeelnemers en geen objecten betrokken
3 Enkelvoudig verkeersongeval
- Geen andere verkeersdeelnemers
- Soms objecten of dieren betrokken
4 Letselongeval
- 1 of meer personen letsel
Werkelijk aantal ernstig verkeersgewonden/doden
- Werkelijke omvang is niet exact vast te leggen
- Werkelijke aantallen worden bepaald d.m.v. registraties uit 2 bronnen (BRON >
bestand geregistreerde ongevallen Nederland, LBZ > landelijke basisregistratie
ziekenhuiszorg)
Bepaling risico
- Risico op een ongeval, een verkeersdode of ernstig verkeersgewonde
- Risico = aantal slachtoffers (verkeersdoden en ernstig gewonden) in relatie tot de
afgelegde afstand
- Het totale aantal verkeersslachtoffers in een bepaalde periode delen door de totale
mobiliteit op de Nederlandse wegen in dezelfde periode
- Kijken naar slachtoffers omdat dat voorkomen moet worden
- Mobiliteitsgegevens niet altijd betrouwbaar en volledig
- Specifiek kan er gekeken worden naar verschillende vervoerswijzen, leeftijden en
wegtypen
, - Andere methode om te meten = mortaliteit > het aantal verkeersdoden per inwoner
of morbiditeit > het aantal ernstig verkeersgewonden per aantal inwoners
Mobiliteit in Nederland
Mobiliteit = 'beweeglijkheid', maar in verkeerskundig onderzoek wordt met mobiliteit het
aantal verplaatsingen of de afgelegde afstand in het verkeer (dat wil zeggen op de openbare
weg) bedoeld
Factoren toename mobiliteit
1 Demografie > hoe meer mensen er zijn, hoe groter de mobiliteit zal zijn. Daarnaast spelen
ook de veranderende leeftijdsopbouw en huishoudsamenstelling een rol in de
mobiliteitsontwikkeling, alsmede veranderende leefstijlen
2 Sociale cultuur > als gevolg van bijvoorbeeld de individualisering in de maatschappij en de
emancipatie van vrouwen (en hun daardoor toegenomen arbeidsparticipatie) is de mobiliteit
toegenomen
3 Economie > groeiende welvaart kan samenhangen met toenemend voertuigbezit en
mobiliteit
4 Ruimtelijke ordening > de verdeling van bijvoorbeeld woon- en werklocaties over het land
beïnvloeden de mobiliteit
,Ontwikkeling mobiliteit
- Verschillende vervoerswijzen > auto het meest dominant (blijft groeien)
- Verschillende leeftijdsgroepen > boven de 40 jaar meer mobiliteit (vergrijzing)
Beperkingen mobiliteitsgegevens
1 Trendbreuken door verandering in de meetmethodes
2 Wisselende steekproefomvang
3 Niet alle mobiliteit binnen Nederland wordt waargenomen
4 Beroepsvervoer en buitenlanders die in Nederland rijden ontbreken
, Snelheid en risico
Te snel rijden
- Overschrijden snelheidslimiet
- Onaangepaste snelheid (hoger dan op dat moment veilig gezien de omstandigheden)
Relatie snelheid en risico
- Risico = kans x effect
- Hogere snelheid > langere remweg, kortere reactietijd, hardere botsing
- Kans en ernst wordt vergroot
Risicofactoren van snelheid
1 Hogere snelheid
- Meer slachtoffers wanneer de omstandigheden gelijk blijven
2 Snelheids- en massaverschil
- Wegen met grotere snelheids- en massaverschillen onveiliger
3 Fysieke kwetsbaarheid (van verkeersdeelnemers)
- Hoe hoger de snelheid, hoe lager de overlevingskans
- 60+ kwetsbaarder
Veilige limieten
- Verschillende snelheidslimieten voor verschillende gebieden en wegen
- Hangt af van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid, doorstroming en milieu
Redenen te hard rijden
1 Aanpassing (aan het andere verkeer)
2 Haast
3 Leuk
4 Ongemerkt
5 Verveling
Redenen houden aan limiet
1 Veiligheid
2 Verplichting
3 Bekeuring
4 Geen haast
5 Brandstofkosten
6 Milieu
Manieren om snelheid te beïnvloeden
1 Bepalen van een veilige snelheidslimiet
2 Zorgen voor een geloofwaardig limiet
3 Goede informatie over het snelheidslimiet
4 Plaats zo nodig passende snelheidsremmers > drempels, rotondes
5 Gericht politietoezicht > preventie en afschrikking
