Geneeskunde van de gezelschapsdieren met kliniek II
- Prof. Claerebout: profylaxie/parasitologie (1 lesblok)
- Prof. Hesta: diervoeding (geïntegreerd) 4 lesblokken
- Prof. Paepe: hematologie (3 lesblokken)
- Prof. Nauwynck: profylaxie/vaccinologie (2 lesblokken)
- Prof. Saunders: MBV (geïntegreerd) (5 lesblokken)
- Titularis: Prof. Daminet (17 lesblokken)
Inhoud (ECTS fiche)
1) Inwendige aandoeningen van gezelschapsdieren vnl. per orgaanstelsel (endocrinum, lever, urinair
stelsel, spijsverteringsstelsel, bloed en bloedvormende organen) met integratie van medische
beeldvorming en voeding.
2) Profylaxie (vaccinologie en ontworming)
3) Veel voorkomende klinische problemen en hun aanpak systematisch (probleem gerichte aanpak)
Praktisch gedeelte: bestaat uit kliniekwerkzaamheden (onderzoek en behandeling van patiënten)
- De cursus bestaat uit 5 onderdelen:
o I: gastro-enterologie (met geïntegreerde medische beeldvorming en diervoeding),
o II uronefrologie (met geïntegreerde medische beeldvorming en diervoeding),
o III: endocrinologie (met geïntegreerde diervoeding) en hematologie (OF)
o IV: profylaxie (ontworming en vaccinologie) (OF + open vraag)
o V: probleem gerichte benadering inclusief tijdens casusbesprekingen, een probleemlijst,
differentieel diagnose, diagnostisch- en therapeutisch plan leren formuleren.
Per opleidingsonderdeel 1 of meerdere vragen op examen
Examen
- Wanneer men niet deelneemt aan de evaluatie van één of meer onderdelen of minder dan 7/20 heeft
voor één van de 5 bovengenoemde onderdelen kan men niet slagen voor het geheel van het
opleidingsonderdeel. Indien de eindscore toch een cijfer van 10 of meer op 20 zou zijn, dan wordt dit
teruggebracht tot het hoogste niet-geslaagd cijfer (of 9/20).
,Gastro-intestinale aandoeningen, per orgaan
Ziekte van de mondholte
- Periodontale ziekten
- Stomatitis-glossitis
- Systemische ziekten
o Uremie
o Immunodeficiëntie
- Immuungemedieerde aandoeningen
o Feliene eosinofiel complex
o Feliene lymfo-plasmocytaire gingivitis/stomatitis
- Tumoren van de mondholte
Tumoren van de mondholte
- Snel een diagnose stellen en behandelen
- Altijd histopathologie op de verwijderde massa
o Goedaardige tumoren (epulis,…)
o Maligne tumoren
- GEEN afwachtende houding aannemen! Snel diagnose, snel behandelen!
- Als je iets verwijderd -> altijd onderzoeken
Mondholte: goedaardige tumoren
- Epulis
- Orale papillomatose
- (Odontogene tumoren)
- (TVT)
- Nasofaryngeale polypen
Mondholte: kwaadaardige tumoren
- Hond
o Melanoma (35%)
o Carcinoma (20%)
o Fibrosarcoma (20%)
- Kat
o Carcinoma (70%)
o Fibrosarcoma (20%)
- Percentages niet van buiten kennen
Ziekten van de speekselklieren
- Sialocoele
o Accumulatie van speeksel thv subcutaan weefsel, tgv obstructie/ruptuur vh
speekselkanaal
o Traumatisch < idiopathisch
o Diagnose: lokalisatie + cytologie
o Sialadenectomie
- Sialadenitis (zelden)
o Pijnlijke opzetting/moeite om de mond te openen
o Antibiotica, drainage, excisie bij recidieven
Ziekten van de slokdarm
- HET klinisch symptoom = regurgiteren
, - Lichamelijk OZ: (dilatatie halsregio?, pneumonie?, gewichtsverlies?)
- Radiografie (hals/thorax)
o +/- contrast
- +/- endoscopie -> Geen goede methode om megaoesofagus vast te stellen, maar wel om
oorzaak/abstructie/oesofagitis te vinden
DDX slokdarmaandoeningen
1. Oesofagale obstructies
2. Megaoesofagus
3. Oesofagitis
4. Hernia hiatalis
Oesofagale obstructie
₋ Oorzaken:
o Intraluminaal: CA
o Intramuraal: tumor, strictuur
o Extramuraal: massa (bv schildklier tumor), vasculaire anomalie
₋ Complicaties
o Complete/partiële obstructie vd passage van voeding/water
o Oesofagitis
o Ruptuur slokdarm
o Verslikkingspneumonie
CA in de slokdarm (typische oorzaak)
₋ Jonge hond > kat (bv. been)
₋ Vrij acuut
₋ Obstrueert meestal aan thoraxingang/hartbasis
₋ Spoedgeval
₋ Behandeling
o Verwijderen met endoscoop = ideaal
o Oesofagitis behandelen
o Chirurgie: te vermijden indien mogelijk, want complicaties +++
Zeldzame oorzaken:
- Neoplasie vd slokdarm
₋ Slokdarmstrictuur
o Tgv: CA, anesthesie (reflux), caustisch materiaal
₋ Slokdarmdivertikel (gelokaliseerde dilatatie, meestal verworven)
₋ Congenitale vasculaire anomalieën
o Persisterende 4de rechter aortaboog
o Snelle diagnose/snelle chirurgie
o Medische behandeling ook vaak vereist
Megaoesofagus
- Reguriteren, gewichtsverlies, +/- dyspnee/hoesten
- Dilatatie vd slokdarm met afwezigheid van peristaltiek
- Congenitaal of verworven
- Verworven --> idiopatisch (50%)
- Verworven --> secundair aan: CA, Lupus, massa, Adisson, intoxicaties, MG gelokaliseerde vorm
- Prognose: meestal gereserveerd (risico op aspiratiepneumonie)
Behandeling vd megaoesofagus
- Onderliggende oorzaak behandelen indien gekend (soms reversiebel)
- In verticale positie voederen
- Voedertextuur uitproberen
, - Pneumonie agressief behandelen
- Maagsonde
Oesofagitis
- Geassocieerd met anesthesie (reflux), herhaaldelijk braken, CA, irriterende stoffen
- Diagnose: anamnese + endoscopie
- Behandeling
o NPO (24-48 uur)
o Zuurremmers, anti-emetica
o Sucralfaat
o Kleine maaltijden, makkelijk verteerbaar voedsel
Hiatale hernia
- Hernia in de thorax vd abdominale slokdarm en vd gastro-oesofagale junctie en vd maag. Via de
hiatus oesofagalis.
- Predispositie: sharpei, brachycephalen
- Braken en regurgiteren
- 2 types
o Sliding (intermitterend) (B): meest voorkomend, congenitaal of
verworven
o Rolling (C): (maag)
o Mix
o Abdominale organen
- Diagnose
o RX/barium/fluoroscopie
Hernia uitlokken voor op RX: druk op abdomen verhogen
o +/- endoscopie
- Medicinaal
o Druk in de maag ↓→ reflux ↓
Kleine maaltijden, ↓ vet in de voeding, gewichtsverlies voor obese dieren
Aanpak van obesitas ook belangrijk want dit geeft ectra druk op abdomen -> lokt
hernia uit
o Lediging vd slokdarm bevorderen
Semi-vloeibaar voedsel, in verticale positie voeden
o Behandelen vd reflux oesofagitis
- Chirurgisch
o Indien medicinale therapie niet het beoogde resultaat oplevert na 1 maand
o Spoed indien hernia abdominale organen
Ziekten van de maag
Acute gastritis
- Nummer 1 oorzaak van acuut braken
- Ernst variabel
- Etiologie vaak moeilijk te achterhalen (doch vaak link met dieet)
Diagnose van acute gastritis
1. Patiënt slechts weinig algemeen ziek
2. Vermoeden na anamnese en LO
3. Diagnose door uitsluiting
4. Indien patiënt zeer ziek is of indien een andere oorzaak verdacht wordt zijn verdere onderzoeken
aangeraden (BO, MBV)
Behandeling van een acute gastritis
- Initiële oorzaak aanpakken indien gekend
- Dieet
o NPO 12 uren
- Prof. Claerebout: profylaxie/parasitologie (1 lesblok)
- Prof. Hesta: diervoeding (geïntegreerd) 4 lesblokken
- Prof. Paepe: hematologie (3 lesblokken)
- Prof. Nauwynck: profylaxie/vaccinologie (2 lesblokken)
- Prof. Saunders: MBV (geïntegreerd) (5 lesblokken)
- Titularis: Prof. Daminet (17 lesblokken)
Inhoud (ECTS fiche)
1) Inwendige aandoeningen van gezelschapsdieren vnl. per orgaanstelsel (endocrinum, lever, urinair
stelsel, spijsverteringsstelsel, bloed en bloedvormende organen) met integratie van medische
beeldvorming en voeding.
2) Profylaxie (vaccinologie en ontworming)
3) Veel voorkomende klinische problemen en hun aanpak systematisch (probleem gerichte aanpak)
Praktisch gedeelte: bestaat uit kliniekwerkzaamheden (onderzoek en behandeling van patiënten)
- De cursus bestaat uit 5 onderdelen:
o I: gastro-enterologie (met geïntegreerde medische beeldvorming en diervoeding),
o II uronefrologie (met geïntegreerde medische beeldvorming en diervoeding),
o III: endocrinologie (met geïntegreerde diervoeding) en hematologie (OF)
o IV: profylaxie (ontworming en vaccinologie) (OF + open vraag)
o V: probleem gerichte benadering inclusief tijdens casusbesprekingen, een probleemlijst,
differentieel diagnose, diagnostisch- en therapeutisch plan leren formuleren.
Per opleidingsonderdeel 1 of meerdere vragen op examen
Examen
- Wanneer men niet deelneemt aan de evaluatie van één of meer onderdelen of minder dan 7/20 heeft
voor één van de 5 bovengenoemde onderdelen kan men niet slagen voor het geheel van het
opleidingsonderdeel. Indien de eindscore toch een cijfer van 10 of meer op 20 zou zijn, dan wordt dit
teruggebracht tot het hoogste niet-geslaagd cijfer (of 9/20).
,Gastro-intestinale aandoeningen, per orgaan
Ziekte van de mondholte
- Periodontale ziekten
- Stomatitis-glossitis
- Systemische ziekten
o Uremie
o Immunodeficiëntie
- Immuungemedieerde aandoeningen
o Feliene eosinofiel complex
o Feliene lymfo-plasmocytaire gingivitis/stomatitis
- Tumoren van de mondholte
Tumoren van de mondholte
- Snel een diagnose stellen en behandelen
- Altijd histopathologie op de verwijderde massa
o Goedaardige tumoren (epulis,…)
o Maligne tumoren
- GEEN afwachtende houding aannemen! Snel diagnose, snel behandelen!
- Als je iets verwijderd -> altijd onderzoeken
Mondholte: goedaardige tumoren
- Epulis
- Orale papillomatose
- (Odontogene tumoren)
- (TVT)
- Nasofaryngeale polypen
Mondholte: kwaadaardige tumoren
- Hond
o Melanoma (35%)
o Carcinoma (20%)
o Fibrosarcoma (20%)
- Kat
o Carcinoma (70%)
o Fibrosarcoma (20%)
- Percentages niet van buiten kennen
Ziekten van de speekselklieren
- Sialocoele
o Accumulatie van speeksel thv subcutaan weefsel, tgv obstructie/ruptuur vh
speekselkanaal
o Traumatisch < idiopathisch
o Diagnose: lokalisatie + cytologie
o Sialadenectomie
- Sialadenitis (zelden)
o Pijnlijke opzetting/moeite om de mond te openen
o Antibiotica, drainage, excisie bij recidieven
Ziekten van de slokdarm
- HET klinisch symptoom = regurgiteren
, - Lichamelijk OZ: (dilatatie halsregio?, pneumonie?, gewichtsverlies?)
- Radiografie (hals/thorax)
o +/- contrast
- +/- endoscopie -> Geen goede methode om megaoesofagus vast te stellen, maar wel om
oorzaak/abstructie/oesofagitis te vinden
DDX slokdarmaandoeningen
1. Oesofagale obstructies
2. Megaoesofagus
3. Oesofagitis
4. Hernia hiatalis
Oesofagale obstructie
₋ Oorzaken:
o Intraluminaal: CA
o Intramuraal: tumor, strictuur
o Extramuraal: massa (bv schildklier tumor), vasculaire anomalie
₋ Complicaties
o Complete/partiële obstructie vd passage van voeding/water
o Oesofagitis
o Ruptuur slokdarm
o Verslikkingspneumonie
CA in de slokdarm (typische oorzaak)
₋ Jonge hond > kat (bv. been)
₋ Vrij acuut
₋ Obstrueert meestal aan thoraxingang/hartbasis
₋ Spoedgeval
₋ Behandeling
o Verwijderen met endoscoop = ideaal
o Oesofagitis behandelen
o Chirurgie: te vermijden indien mogelijk, want complicaties +++
Zeldzame oorzaken:
- Neoplasie vd slokdarm
₋ Slokdarmstrictuur
o Tgv: CA, anesthesie (reflux), caustisch materiaal
₋ Slokdarmdivertikel (gelokaliseerde dilatatie, meestal verworven)
₋ Congenitale vasculaire anomalieën
o Persisterende 4de rechter aortaboog
o Snelle diagnose/snelle chirurgie
o Medische behandeling ook vaak vereist
Megaoesofagus
- Reguriteren, gewichtsverlies, +/- dyspnee/hoesten
- Dilatatie vd slokdarm met afwezigheid van peristaltiek
- Congenitaal of verworven
- Verworven --> idiopatisch (50%)
- Verworven --> secundair aan: CA, Lupus, massa, Adisson, intoxicaties, MG gelokaliseerde vorm
- Prognose: meestal gereserveerd (risico op aspiratiepneumonie)
Behandeling vd megaoesofagus
- Onderliggende oorzaak behandelen indien gekend (soms reversiebel)
- In verticale positie voederen
- Voedertextuur uitproberen
, - Pneumonie agressief behandelen
- Maagsonde
Oesofagitis
- Geassocieerd met anesthesie (reflux), herhaaldelijk braken, CA, irriterende stoffen
- Diagnose: anamnese + endoscopie
- Behandeling
o NPO (24-48 uur)
o Zuurremmers, anti-emetica
o Sucralfaat
o Kleine maaltijden, makkelijk verteerbaar voedsel
Hiatale hernia
- Hernia in de thorax vd abdominale slokdarm en vd gastro-oesofagale junctie en vd maag. Via de
hiatus oesofagalis.
- Predispositie: sharpei, brachycephalen
- Braken en regurgiteren
- 2 types
o Sliding (intermitterend) (B): meest voorkomend, congenitaal of
verworven
o Rolling (C): (maag)
o Mix
o Abdominale organen
- Diagnose
o RX/barium/fluoroscopie
Hernia uitlokken voor op RX: druk op abdomen verhogen
o +/- endoscopie
- Medicinaal
o Druk in de maag ↓→ reflux ↓
Kleine maaltijden, ↓ vet in de voeding, gewichtsverlies voor obese dieren
Aanpak van obesitas ook belangrijk want dit geeft ectra druk op abdomen -> lokt
hernia uit
o Lediging vd slokdarm bevorderen
Semi-vloeibaar voedsel, in verticale positie voeden
o Behandelen vd reflux oesofagitis
- Chirurgisch
o Indien medicinale therapie niet het beoogde resultaat oplevert na 1 maand
o Spoed indien hernia abdominale organen
Ziekten van de maag
Acute gastritis
- Nummer 1 oorzaak van acuut braken
- Ernst variabel
- Etiologie vaak moeilijk te achterhalen (doch vaak link met dieet)
Diagnose van acute gastritis
1. Patiënt slechts weinig algemeen ziek
2. Vermoeden na anamnese en LO
3. Diagnose door uitsluiting
4. Indien patiënt zeer ziek is of indien een andere oorzaak verdacht wordt zijn verdere onderzoeken
aangeraden (BO, MBV)
Behandeling van een acute gastritis
- Initiële oorzaak aanpakken indien gekend
- Dieet
o NPO 12 uren
