SAMENVATTING TENTAMEN STRAFRECHT
Inhoudsopgave
SAMENVATTING TENTAMEN STRAFRECHT..................................................................................................... 1
De kennisclips:............................................................................................................................................... 2
Kennisclips: De verdachte en de advocaat...........................................................................................................2
Kennisclip: Het vierlagenmodel............................................................................................................................2
Kennisclip: Poging en voorbereiding....................................................................................................................3
Kennisclip: Deelnemingsvormen...........................................................................................................................3
Kennisclip: opzet en schuld...................................................................................................................................5
Kennisclips: Rechtvaardigingsgronden en Schulduitsluitingsgronden.................................................................5
Kennisclip: opsporing en vervolging.....................................................................................................................7
Kennisclip: dagvaarding:......................................................................................................................................8
Kennisclip: het rechterlijk beslissingsschema.......................................................................................................9
Samenvatting................................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 1: inleiding..........................................................................................................................................9
Hoofdstuk 2 inleiding materieel strafrecht........................................................................................................11
Hoofdstuk 3 Opzet en schuld.............................................................................................................................13
Hoofdstuk 4 Strafuitsluitingsgronden................................................................................................................15
Hoofdstuk 5 poging en voorbereiding................................................................................................................18
Hoofdstuk 6: deelneming...................................................................................................................................19
Hoofdstuk 7 inleiding strafprocesrecht..............................................................................................................21
Hoofdstuk 8 het voorbereidende onderzoek......................................................................................................24
Hoofdstuk 9 vervolging......................................................................................................................................27
Hoofdstuk 10 het onderzoek ter terechtzitting..................................................................................................29
Hoofdstuk 11 het rechterlijke beslisschema.......................................................................................................32
Arresten:...................................................................................................................................................... 35
1
,De kennisclips:
Kennisclips: De verdachte en de advocaat
Art. 1 strafrecht: geen feit is strafbaar dan uit de kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke
bepaling. Dit noemen we het materiele legaliteitbeginsel.
Art. 27 SV: redelijk vermoeden van een schuld aan een strafbaar feit. Vereiste:
Redelijk vermoeden van schuld.
Op grond van objectiveerbare feiten en omstandigheden
Aan een correct strafbaar feit.
Gevolg aanmerken gedachte:
Dwangmiddelen mogen tegen de verdachte worden ingezet.
De verdachte krijgt aanvullende rechten.
o Recht op rechtsbijstand (art. 28 Sv)
o Zwijgrecht (art. 29 Sv)
o Recht op inzage processtukken (art. 30 Sv)
Nemo tenetur-beginsel: verdachte mag niet gedwongen worden mee te werken aan zijn eigen
veroordeling.
Cautie: Is de mededeling aan een verdachte dat hij het recht heeft om te zwijgen.
Kennisclip: Het vierlagenmodel
De wet moet duidelijk weergeven wat strafbaar is. Het kan geen terugwerkende kracht hebben.
Om te kijken of iets strafbaar is gebruik je het vierlagenmodel:
1. Menselijke gedraging (of nalaten) (een mens moet het dus doen) – MG
2. Handeling valt binnen het delictsomschrijving (in de wet moet staan dat het strafbaar is) – DO
3. De gedraging moet wederrechtelijk zijn (in strijd met de wet) -W
4. Aan schuld te wijten (is het verwijtbaar?) (Bijv. ontoerekeningsvatbaar door psychose) – V
1. MG
2. DO = Bestanddelen
3. W = Element
4. V = Element
De officier van justitie moet bewijzen dat de bestanddelen zijn vervuld. Ze moeten dus bewezen
worden.
De elementen moeten niet worden bewezenverklaard. We gaan ervanuit dat daar al aan wordt
voldaan. Als de verdachte vindt dat dit niet zo is moeten zij dit zelf opbrengen en bewijzen tijdens de
rechtszaak.
Soms staat wederrechtelijk en schuld al in de delictsomschrijving. In dat geval is het geen element
meer maar een bestanddeel. Een voorbeeld hiervan is vernieling. In dit artikel staat wederrechtelijk
vernielen omdat anders alle bouwvakkers schuldig zijn aan vernieling. (Ze zijn niet in strijd met de wet
omdat ze de opdracht hebben gekregen.)
2
,Schuld als bestanddeel krijgt de naam Culpa.
Kennisclip: Poging en voorbereiding
Bij een poging zijn niet alle bestanddelen van de delictsomschrijving voltooid. Toch kan de handeling
alsnog strafbaar zijn, we hebben het dan over poging of voorbereiding.
Strafbare poging: art. 45 lid 1 Sr.
Poging tot een misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van een dader door begin van de
uitvoering is openbaard.
Alleen een poging tot misdrijf is dus strafbaar, een poging tot overtreding is niet strafbaar. De straf bij
een poging wordt met 1/3de verminderd dan de straf die normaal zou worden opgelegd.
Er zijn 2 soorten strafbare pogingen:
Absoluut ondeugdelijke poging = zou nooit het gewenste effect opleveren. Het midden of
het object is bijvoorbeeld ondeugdelijk. Je wil bijvoorbeeld je buurvrouw vergiften, maar
gebruikt muntthee. Of het vermoorden van een lijk. Deze poging is niet strafbaar.
Relatief ondeugdelijke poging = is het middel of object normaal gesproken wel geschikt om
een misdrijf te voltooien, maar door omstandigheden blijft de voltooiing uit. Bijv. je wil je
vriend vermoorden met een pistool, alleen missen de kogels waardoor het niet lukt. Deze
poging is wel strafbaar.
Deze verdeling is van belang om te kijken of iemand wel daadwerkelijk strafbaar is.
Als er geen sprake is van poging, kan er alsnog wel sprake zijn van een strafbare voorbereiding.
Strafbare voorbereiding: art. 46 lid 1 Sr.
Voorbereiding van een misdrijf waarop 8 jaar of meer staat is strafbaar wanneer de dader opzettelijke
spullen verwerft om het strafbare feit te laten lukken. De straf bij een strafbare voorbereiding wordt
met 1/2de verminderd dan de straf die normaal zou worden opgelegd.
Het kan lastig zijn om te weten of er sprake is van een voorbereiding of van een poging. Om te kijken
wanneer iets van voorbereiding naar poging gaat gebruik je het 'Jetzt gehst los’ criterium. (Of te wel:
nu gaat het beginnen-criterium.
Vrijwillige terugtred: art. 46b Sr.
Als sprake is van vrijwillige terugtred, is de verdachte niet strafbaar. Dit geld alleen als de verdachte
zelf besloot niet meer door te gaan. Dus geen externe handelingen die de verdachte laat stoppen.
Kennisclip: Deelnemingsvormen
Strafbaar zijn:
Daders
Medeplichtigen
Daders: art. 47 Sr. (maximale straf)
Plegers
Medeplegers
3
, Uitlokkers
Medeplichtigen: art. 48 Sr. (straf wordt met 1/3 verminderd)
Medeplichtigen bij (tijdens)
Medeplichtigen tot (vooraf)
Er zijn 4 deelnemingsvormen:
Medeplegen
Uitlokking
Doen plegen
Medeplichtigheid
Medeplegen:
Als twee of meer personen nauw en bewust samenwerken bij het begaan van een strafbaar feit.
Bij medeplegen moet de tweede persoon met essentiële input komen een initiatiefnemer zijn van
het delict. Is dit van ondergeschikte aard? Dan zal er eerder spraken zijn van medeplichtigheid.
Uitlokken: art. 47 lid 1 sub 2 Sr.
Kenmerken hiervoor is dat de uitlokker een ander zover wet te brengen om een strafbaar feit te
plegen terwijl deze daarvoor nog geen intentie had om dit te doen.
Het gaat hierbij om het toe aanzetten tot een bepaald strafbaar feit.
Poging tot uitlokking kan ook een strafbare gedraging zijn.
Doen plegen:
Lijkt op uitlokking. Het belangrijkste verschil is dat de feitelijke uitvoerder bij doen plegen straffeloos
is. De plegen wordt gebruikt door de bedenker van het strafbare feit.
Bijv. je laat een tuinman komen om je tuin op te knappen en zegt dat hij de grote boom moet
omzagen. Deze boom is van de buurman. De opdrachtgever wordt hierbij gestraft voor vernieling en
niet de tuinman.
Medeplichtigheid: art. 48 Sr. (Straf 1/3e verminderd)
Wordt niet aangemerkt als dader van een strafbaar feit, maar heeft een meer ondersteunende rol bij
de totstandkoming van het delict. Medeplichtigheid is minder ernstige dan de voorgaande 3
deelnemingsvormen en valt hierdoor ook niet onder het begrip dader.
Medeplichtigheid bij: zij die opzettelijk behulpzaam zijn bij het plegen van een misdrijf.
Medeplichtigheid tot: zij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichting verschaffen tot
het plegen van een misdrijf.
Dubbel opzet:
Voor alle deelnemingsvormen moet voldaan zijn aan de eis dubbel opzet. Dit betekent dat het opzet
in twee opzichten aanwezig moet zijn.
1. Opzet op het deelnemen zelf. (Verdachten moet willen medeplegen)
2. Opzet op het strafbare feit (verdachte moet opzet hebben op het delict)
(Bijv. je vriend is iemand in elkaar aan het slaan en vraagt op dat moment om jouw mes. Er is een
aannemelijke kans dat die op dat moment die persoon wil neersteken. Jij bent nu dus ook
medeplichtig.)
4
Inhoudsopgave
SAMENVATTING TENTAMEN STRAFRECHT..................................................................................................... 1
De kennisclips:............................................................................................................................................... 2
Kennisclips: De verdachte en de advocaat...........................................................................................................2
Kennisclip: Het vierlagenmodel............................................................................................................................2
Kennisclip: Poging en voorbereiding....................................................................................................................3
Kennisclip: Deelnemingsvormen...........................................................................................................................3
Kennisclip: opzet en schuld...................................................................................................................................5
Kennisclips: Rechtvaardigingsgronden en Schulduitsluitingsgronden.................................................................5
Kennisclip: opsporing en vervolging.....................................................................................................................7
Kennisclip: dagvaarding:......................................................................................................................................8
Kennisclip: het rechterlijk beslissingsschema.......................................................................................................9
Samenvatting................................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 1: inleiding..........................................................................................................................................9
Hoofdstuk 2 inleiding materieel strafrecht........................................................................................................11
Hoofdstuk 3 Opzet en schuld.............................................................................................................................13
Hoofdstuk 4 Strafuitsluitingsgronden................................................................................................................15
Hoofdstuk 5 poging en voorbereiding................................................................................................................18
Hoofdstuk 6: deelneming...................................................................................................................................19
Hoofdstuk 7 inleiding strafprocesrecht..............................................................................................................21
Hoofdstuk 8 het voorbereidende onderzoek......................................................................................................24
Hoofdstuk 9 vervolging......................................................................................................................................27
Hoofdstuk 10 het onderzoek ter terechtzitting..................................................................................................29
Hoofdstuk 11 het rechterlijke beslisschema.......................................................................................................32
Arresten:...................................................................................................................................................... 35
1
,De kennisclips:
Kennisclips: De verdachte en de advocaat
Art. 1 strafrecht: geen feit is strafbaar dan uit de kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke
bepaling. Dit noemen we het materiele legaliteitbeginsel.
Art. 27 SV: redelijk vermoeden van een schuld aan een strafbaar feit. Vereiste:
Redelijk vermoeden van schuld.
Op grond van objectiveerbare feiten en omstandigheden
Aan een correct strafbaar feit.
Gevolg aanmerken gedachte:
Dwangmiddelen mogen tegen de verdachte worden ingezet.
De verdachte krijgt aanvullende rechten.
o Recht op rechtsbijstand (art. 28 Sv)
o Zwijgrecht (art. 29 Sv)
o Recht op inzage processtukken (art. 30 Sv)
Nemo tenetur-beginsel: verdachte mag niet gedwongen worden mee te werken aan zijn eigen
veroordeling.
Cautie: Is de mededeling aan een verdachte dat hij het recht heeft om te zwijgen.
Kennisclip: Het vierlagenmodel
De wet moet duidelijk weergeven wat strafbaar is. Het kan geen terugwerkende kracht hebben.
Om te kijken of iets strafbaar is gebruik je het vierlagenmodel:
1. Menselijke gedraging (of nalaten) (een mens moet het dus doen) – MG
2. Handeling valt binnen het delictsomschrijving (in de wet moet staan dat het strafbaar is) – DO
3. De gedraging moet wederrechtelijk zijn (in strijd met de wet) -W
4. Aan schuld te wijten (is het verwijtbaar?) (Bijv. ontoerekeningsvatbaar door psychose) – V
1. MG
2. DO = Bestanddelen
3. W = Element
4. V = Element
De officier van justitie moet bewijzen dat de bestanddelen zijn vervuld. Ze moeten dus bewezen
worden.
De elementen moeten niet worden bewezenverklaard. We gaan ervanuit dat daar al aan wordt
voldaan. Als de verdachte vindt dat dit niet zo is moeten zij dit zelf opbrengen en bewijzen tijdens de
rechtszaak.
Soms staat wederrechtelijk en schuld al in de delictsomschrijving. In dat geval is het geen element
meer maar een bestanddeel. Een voorbeeld hiervan is vernieling. In dit artikel staat wederrechtelijk
vernielen omdat anders alle bouwvakkers schuldig zijn aan vernieling. (Ze zijn niet in strijd met de wet
omdat ze de opdracht hebben gekregen.)
2
,Schuld als bestanddeel krijgt de naam Culpa.
Kennisclip: Poging en voorbereiding
Bij een poging zijn niet alle bestanddelen van de delictsomschrijving voltooid. Toch kan de handeling
alsnog strafbaar zijn, we hebben het dan over poging of voorbereiding.
Strafbare poging: art. 45 lid 1 Sr.
Poging tot een misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van een dader door begin van de
uitvoering is openbaard.
Alleen een poging tot misdrijf is dus strafbaar, een poging tot overtreding is niet strafbaar. De straf bij
een poging wordt met 1/3de verminderd dan de straf die normaal zou worden opgelegd.
Er zijn 2 soorten strafbare pogingen:
Absoluut ondeugdelijke poging = zou nooit het gewenste effect opleveren. Het midden of
het object is bijvoorbeeld ondeugdelijk. Je wil bijvoorbeeld je buurvrouw vergiften, maar
gebruikt muntthee. Of het vermoorden van een lijk. Deze poging is niet strafbaar.
Relatief ondeugdelijke poging = is het middel of object normaal gesproken wel geschikt om
een misdrijf te voltooien, maar door omstandigheden blijft de voltooiing uit. Bijv. je wil je
vriend vermoorden met een pistool, alleen missen de kogels waardoor het niet lukt. Deze
poging is wel strafbaar.
Deze verdeling is van belang om te kijken of iemand wel daadwerkelijk strafbaar is.
Als er geen sprake is van poging, kan er alsnog wel sprake zijn van een strafbare voorbereiding.
Strafbare voorbereiding: art. 46 lid 1 Sr.
Voorbereiding van een misdrijf waarop 8 jaar of meer staat is strafbaar wanneer de dader opzettelijke
spullen verwerft om het strafbare feit te laten lukken. De straf bij een strafbare voorbereiding wordt
met 1/2de verminderd dan de straf die normaal zou worden opgelegd.
Het kan lastig zijn om te weten of er sprake is van een voorbereiding of van een poging. Om te kijken
wanneer iets van voorbereiding naar poging gaat gebruik je het 'Jetzt gehst los’ criterium. (Of te wel:
nu gaat het beginnen-criterium.
Vrijwillige terugtred: art. 46b Sr.
Als sprake is van vrijwillige terugtred, is de verdachte niet strafbaar. Dit geld alleen als de verdachte
zelf besloot niet meer door te gaan. Dus geen externe handelingen die de verdachte laat stoppen.
Kennisclip: Deelnemingsvormen
Strafbaar zijn:
Daders
Medeplichtigen
Daders: art. 47 Sr. (maximale straf)
Plegers
Medeplegers
3
, Uitlokkers
Medeplichtigen: art. 48 Sr. (straf wordt met 1/3 verminderd)
Medeplichtigen bij (tijdens)
Medeplichtigen tot (vooraf)
Er zijn 4 deelnemingsvormen:
Medeplegen
Uitlokking
Doen plegen
Medeplichtigheid
Medeplegen:
Als twee of meer personen nauw en bewust samenwerken bij het begaan van een strafbaar feit.
Bij medeplegen moet de tweede persoon met essentiële input komen een initiatiefnemer zijn van
het delict. Is dit van ondergeschikte aard? Dan zal er eerder spraken zijn van medeplichtigheid.
Uitlokken: art. 47 lid 1 sub 2 Sr.
Kenmerken hiervoor is dat de uitlokker een ander zover wet te brengen om een strafbaar feit te
plegen terwijl deze daarvoor nog geen intentie had om dit te doen.
Het gaat hierbij om het toe aanzetten tot een bepaald strafbaar feit.
Poging tot uitlokking kan ook een strafbare gedraging zijn.
Doen plegen:
Lijkt op uitlokking. Het belangrijkste verschil is dat de feitelijke uitvoerder bij doen plegen straffeloos
is. De plegen wordt gebruikt door de bedenker van het strafbare feit.
Bijv. je laat een tuinman komen om je tuin op te knappen en zegt dat hij de grote boom moet
omzagen. Deze boom is van de buurman. De opdrachtgever wordt hierbij gestraft voor vernieling en
niet de tuinman.
Medeplichtigheid: art. 48 Sr. (Straf 1/3e verminderd)
Wordt niet aangemerkt als dader van een strafbaar feit, maar heeft een meer ondersteunende rol bij
de totstandkoming van het delict. Medeplichtigheid is minder ernstige dan de voorgaande 3
deelnemingsvormen en valt hierdoor ook niet onder het begrip dader.
Medeplichtigheid bij: zij die opzettelijk behulpzaam zijn bij het plegen van een misdrijf.
Medeplichtigheid tot: zij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichting verschaffen tot
het plegen van een misdrijf.
Dubbel opzet:
Voor alle deelnemingsvormen moet voldaan zijn aan de eis dubbel opzet. Dit betekent dat het opzet
in twee opzichten aanwezig moet zijn.
1. Opzet op het deelnemen zelf. (Verdachten moet willen medeplegen)
2. Opzet op het strafbare feit (verdachte moet opzet hebben op het delict)
(Bijv. je vriend is iemand in elkaar aan het slaan en vraagt op dat moment om jouw mes. Er is een
aannemelijke kans dat die op dat moment die persoon wil neersteken. Jij bent nu dus ook
medeplichtig.)
4
