Materiaalleer 3
Hoofdstuk 1_deel Elke Knapen: BINDMIDDELEN
INHOUD
Bindmiddelen .......................................................................................................................................... 1
• Begrippen .................................................................................................................................... 1
• Anorganisch vs. organisch ........................................................................................................... 2
Luchthardend .................................................................................................................................. 2
Hydraulisch ...................................................................................................................................... 2
Verschillende types bindmiddelen .......................................................................................................... 2
• Ongebakken aarde ...................................................................................................................... 2
• Klei ............................................................................................................................................... 2
• Gips .............................................................................................................................................. 3
− Eigenschappen v. bindmiddel gips .......................................................................................... 3
− Eigenschappen v. verhard gips ................................................................................................ 4
− Toepassingen ........................................................................................................................... 4
• Luchthardende kalk ..................................................................................................................... 5
− Toepassingen ........................................................................................................................... 5
• Hydraulische kalk......................................................................................................................... 6
• Bouwkalk ..................................................................................................................................... 6
• Puzzolanen .................................................................................................................................. 6
• Kalkhennep .................................................................................................................................. 7
Bindmiddelen
= producten die gebruikt w om andere mat. (zand, grind, …) onderling te binden.
• Begrippen: uit elkaar kunnen houden
− Mortel = bindmiddel ‘gevuld’ met fijne granulaten/zand
− Beton = mortel met grove granulaten
Minder droog dan mortel: beton w gestort
− Cement = bindmiddel ≠ mengsel
NIET gwn met water mengen: zou veel te veel krimpen
Pagina 1 van 7
, • Anorganisch vs. organisch
Anorganisch / mineraal Organisch (= koolstofverb.)
Luchthardend: Bitumineus
− Hard uit door blootstelling aan lucht
− Klei, gips, luchtkalk
Hydraulisch: Harsen
Hard uit door chemische reactie met water (= hydratatie) Natuurlijk of synthetisch
Water = essentieel
Zo lang mog. vochtig blijven
Normale omstandigh.: bestand tegen water
Lucht bij verharding: geen rol!
Hydraulische kalk, cement
Verschillende types bindmiddelen
• Ongebakken aarde
= Heel circulair bouwmat. + geen grote milieu impact (niet verhitten)
− AARDE: verschillende korrelgroottes & -vormen
Korrels: silt, zand & grind
◦ Rondere vorm => niet gebr. als bindmiddel
◦ Korrelskelet
Korrels stapelen: v. nature bep. helling
Zo weinig mog. ruimte tss korrels in
Kan al vrij grote belasting opnemen (ook zonder bindmiddel al sterk)
Beton: goed korrelskelet = groot deel v.d. sterkte
Toevoegen v. H2O => cohesie (capillaire brug tss korrels)
Samenh. tss de korrels
MAAR te veel = te weinig lucht tss korrels = cohesie verdwijnt
Plaatjes: klei
◦ Wel gebr. als bindmiddel
◦ Toevoegen v. H2O => capillaire brug tss plaatjes
H2O verspreid over heel opp. = veel grotere brug dan bij korrels
Trekt heel hard aan elkaar
Klei als bindmiddel
◦ Gevoelig v. krimp! -> nooit puur gebr.
= Luchthardend bouwmat.
Achteraf niet waterbestendig -> detaillering!
• Klei
= Gebakken aarde => chemische ss. verandert => geen gesloten cylus
= Natuurlijk bindmiddel (-> lage ecologische impact)
− Wereldwijd: aarde = meest gebruikt ↔ Westerse wereld: minder
− Circulair bouwmat.
− Erosiegevoelig: water + wind
Pagina 2 van 7
Hoofdstuk 1_deel Elke Knapen: BINDMIDDELEN
INHOUD
Bindmiddelen .......................................................................................................................................... 1
• Begrippen .................................................................................................................................... 1
• Anorganisch vs. organisch ........................................................................................................... 2
Luchthardend .................................................................................................................................. 2
Hydraulisch ...................................................................................................................................... 2
Verschillende types bindmiddelen .......................................................................................................... 2
• Ongebakken aarde ...................................................................................................................... 2
• Klei ............................................................................................................................................... 2
• Gips .............................................................................................................................................. 3
− Eigenschappen v. bindmiddel gips .......................................................................................... 3
− Eigenschappen v. verhard gips ................................................................................................ 4
− Toepassingen ........................................................................................................................... 4
• Luchthardende kalk ..................................................................................................................... 5
− Toepassingen ........................................................................................................................... 5
• Hydraulische kalk......................................................................................................................... 6
• Bouwkalk ..................................................................................................................................... 6
• Puzzolanen .................................................................................................................................. 6
• Kalkhennep .................................................................................................................................. 7
Bindmiddelen
= producten die gebruikt w om andere mat. (zand, grind, …) onderling te binden.
• Begrippen: uit elkaar kunnen houden
− Mortel = bindmiddel ‘gevuld’ met fijne granulaten/zand
− Beton = mortel met grove granulaten
Minder droog dan mortel: beton w gestort
− Cement = bindmiddel ≠ mengsel
NIET gwn met water mengen: zou veel te veel krimpen
Pagina 1 van 7
, • Anorganisch vs. organisch
Anorganisch / mineraal Organisch (= koolstofverb.)
Luchthardend: Bitumineus
− Hard uit door blootstelling aan lucht
− Klei, gips, luchtkalk
Hydraulisch: Harsen
Hard uit door chemische reactie met water (= hydratatie) Natuurlijk of synthetisch
Water = essentieel
Zo lang mog. vochtig blijven
Normale omstandigh.: bestand tegen water
Lucht bij verharding: geen rol!
Hydraulische kalk, cement
Verschillende types bindmiddelen
• Ongebakken aarde
= Heel circulair bouwmat. + geen grote milieu impact (niet verhitten)
− AARDE: verschillende korrelgroottes & -vormen
Korrels: silt, zand & grind
◦ Rondere vorm => niet gebr. als bindmiddel
◦ Korrelskelet
Korrels stapelen: v. nature bep. helling
Zo weinig mog. ruimte tss korrels in
Kan al vrij grote belasting opnemen (ook zonder bindmiddel al sterk)
Beton: goed korrelskelet = groot deel v.d. sterkte
Toevoegen v. H2O => cohesie (capillaire brug tss korrels)
Samenh. tss de korrels
MAAR te veel = te weinig lucht tss korrels = cohesie verdwijnt
Plaatjes: klei
◦ Wel gebr. als bindmiddel
◦ Toevoegen v. H2O => capillaire brug tss plaatjes
H2O verspreid over heel opp. = veel grotere brug dan bij korrels
Trekt heel hard aan elkaar
Klei als bindmiddel
◦ Gevoelig v. krimp! -> nooit puur gebr.
= Luchthardend bouwmat.
Achteraf niet waterbestendig -> detaillering!
• Klei
= Gebakken aarde => chemische ss. verandert => geen gesloten cylus
= Natuurlijk bindmiddel (-> lage ecologische impact)
− Wereldwijd: aarde = meest gebruikt ↔ Westerse wereld: minder
− Circulair bouwmat.
− Erosiegevoelig: water + wind
Pagina 2 van 7
