Samenvatting chemie
H15 Koolhydraten
Ongeveer 65% van onze voeding bestaat uit koolhydraten.
15.1 koolhydraten
Koolhydraten zijn allemaal gemaakt van koolstof, waterstof en zuurstof. In het lichaam wordt glucose
geoxideerd door middel van een aantal metabolische reacties. Hieruit komen koolstofdioxide en
water die weer worden teruggegeven aan de lucht.
Typen koolhydraten
De simpelste koolhydraten zijn de monosachariden. Deze kan niet worden gesplitst in kleinere
koolhydraten. Een van de meest voorkomende koolhydraten is glucose C6H12O6, dit is ook een
monosaccharide. Een disacharide bestaat uit twee monosachariden, en kan dus splitsen in twee
monosachariden. Polysachariden zijn koolhydraten die natuurlijk voorkomen en bevatten veel
monosachariden. In aanwezigheid van zuur of een enzym kan een polysacharide compleet worden
gehydroliseerd tot veel monosacharidemoleculen.
Monosacchariden
Monosachariden zijn suikers die een ketting van drie tot acht koolstofatomen hebben. Hiervan zit
één in een carbonylgroep en de rest zit vast aan een hydroxylgroep. Er zijn twee typen structuren. In
een aldose zit de carbonylgroep aan de eerste C als een aldehyde. In een ketose zit de carbonylgroep
aan de tweede C als een keton.
Een monosacharide met drie koolstofatomen is een triose, met vier C’s een tetrose enz.
15.2 Fischer projecties van monosachariden
Fischer projecties
Veel monosachariden bestaan als spiegelbeeld. Een verticale lijn geeft de koolstofatomenketting aan.
De aldehydegroep zit bovenop de lijn. De –H en –OH groepen kruizen de verticale lijn horizontaal. Of
het een L of D koolhydraat is, ligt aan de plaats van de OH groep op de C het verst van de
carbonylgroep. Wijst deze naar links dan is het een L, wijst deze naar rechts is het een D.
Een aantal belangrijke monosachariden
Glucose, galactose en fructose zijn de belangrijkste monosachariden. Het zijn allemaal hexosen met
de molecuulformule C6H12O6, en zijn dus isomeren van elkaar. De meest voorkomende, D-glucose,
staat ook bekend als dextrose of bloedsuiker, en zit in fruit, groente, corn syrup en honing. D-glucose
is een bouwsteen voor de disachariden sucrose, lactose en maltose, en polysachariden zoals
amylose, cellulose en glycogeen.
In het lichaam is de normaalwaarde van glucose 70-90mg/dL bloed. Het overschot wordt omgezet in
glycogeen en opgeslagen in de lever en spieren. Als er meer glucose is dan nodig is voor energie of
glycogeen, wordt de rest omgezet in vet, dat kan worden opgeslagen zonder limiet.
Galactose, C6H12O6, is een aldohexose die wordt gemaakt van de disacharide lactose. Deze zit in melk
en melkproducten. Galactose is belangrijk in de cellulaire membranen van de hersenen en het
zenuwsysteem. Het enige verschil in Fischer projectie tussen D-glucose en D-galactose is de plaats
van de –OH of de 4e C.
H15 Koolhydraten
Ongeveer 65% van onze voeding bestaat uit koolhydraten.
15.1 koolhydraten
Koolhydraten zijn allemaal gemaakt van koolstof, waterstof en zuurstof. In het lichaam wordt glucose
geoxideerd door middel van een aantal metabolische reacties. Hieruit komen koolstofdioxide en
water die weer worden teruggegeven aan de lucht.
Typen koolhydraten
De simpelste koolhydraten zijn de monosachariden. Deze kan niet worden gesplitst in kleinere
koolhydraten. Een van de meest voorkomende koolhydraten is glucose C6H12O6, dit is ook een
monosaccharide. Een disacharide bestaat uit twee monosachariden, en kan dus splitsen in twee
monosachariden. Polysachariden zijn koolhydraten die natuurlijk voorkomen en bevatten veel
monosachariden. In aanwezigheid van zuur of een enzym kan een polysacharide compleet worden
gehydroliseerd tot veel monosacharidemoleculen.
Monosacchariden
Monosachariden zijn suikers die een ketting van drie tot acht koolstofatomen hebben. Hiervan zit
één in een carbonylgroep en de rest zit vast aan een hydroxylgroep. Er zijn twee typen structuren. In
een aldose zit de carbonylgroep aan de eerste C als een aldehyde. In een ketose zit de carbonylgroep
aan de tweede C als een keton.
Een monosacharide met drie koolstofatomen is een triose, met vier C’s een tetrose enz.
15.2 Fischer projecties van monosachariden
Fischer projecties
Veel monosachariden bestaan als spiegelbeeld. Een verticale lijn geeft de koolstofatomenketting aan.
De aldehydegroep zit bovenop de lijn. De –H en –OH groepen kruizen de verticale lijn horizontaal. Of
het een L of D koolhydraat is, ligt aan de plaats van de OH groep op de C het verst van de
carbonylgroep. Wijst deze naar links dan is het een L, wijst deze naar rechts is het een D.
Een aantal belangrijke monosachariden
Glucose, galactose en fructose zijn de belangrijkste monosachariden. Het zijn allemaal hexosen met
de molecuulformule C6H12O6, en zijn dus isomeren van elkaar. De meest voorkomende, D-glucose,
staat ook bekend als dextrose of bloedsuiker, en zit in fruit, groente, corn syrup en honing. D-glucose
is een bouwsteen voor de disachariden sucrose, lactose en maltose, en polysachariden zoals
amylose, cellulose en glycogeen.
In het lichaam is de normaalwaarde van glucose 70-90mg/dL bloed. Het overschot wordt omgezet in
glycogeen en opgeslagen in de lever en spieren. Als er meer glucose is dan nodig is voor energie of
glycogeen, wordt de rest omgezet in vet, dat kan worden opgeslagen zonder limiet.
Galactose, C6H12O6, is een aldohexose die wordt gemaakt van de disacharide lactose. Deze zit in melk
en melkproducten. Galactose is belangrijk in de cellulaire membranen van de hersenen en het
zenuwsysteem. Het enige verschil in Fischer projectie tussen D-glucose en D-galactose is de plaats
van de –OH of de 4e C.
