Thema 2 Rechtsmiddelen en kort geding
Introductie
Na afloop van de conclusiewisseling en de eventuele pleidooien, wijst de rechter vonnis.
Vonnissen kunnen worden onderscheiden in eindvonnissen en tussenvonnissen.
Eindvonnissen kunnen op hun beurt weer onderscheiden worden in condemnatoire,
constitutieve en declaratoire vonnissen.
De bindende kracht die in een volgende procedure aan het vonnis wordt toegekend heet
‘gezag van gewijsde’. Het gezag van gewijsde heeft zowel een positieve als een negatieve
werking. De positieve werking houdt in dat wat in het vonnis is beslist in een volgende
procedure voor partijen als rechtens juist moet worden aangemerkt; de negatieve werking
betekent dat over een vordering die voor de tweede maal wordt ingediend, door de rechter niet
mag worden beslist: de partij zal niet-ontvankelijk worden verklaard. Dit houdt verband met
het in het burgerlijk procesrecht gehanteerde gesloten stelsel van rechtsmiddelen. Een vonnis
is niet anders aantastbaar dan op grond van een in de wet genoemd rechtsmiddel binnen een
door de wet gestelde termijn. De rechtsmiddelen worden verdeeld in gewone en
buitengewone rechtsmiddelen. De gewone rechtsmiddelen zijn: verzet (art. 143-148 Rv),
appel (art. 332-356 Rv) en cassatie (art. 398-425 Rv). Het instellen van een gewoon
rechtsmiddel heeft schorsende werking, tenzij het vonnis uitvoerbaar bij voorraad is
verklaard.
Soms is hoger beroep (appel) door de wet uitgesloten. Dit is het geval bij veroordelingen die
onder de appelgrens blijven en in het geval van een rechtsmiddelenverbod. Zoals bijvoorbeeld
art. 3:251, art. 268 BW en art. 700 lid 2 laatste zin Rv en 824 lid 1 Rv. Een
rechtsmiddelenverbod bestaat vaak als de wetgever wil dat de rechter ineens de knoop
doorhakt en er daarna geen verdere discussie mogelijk moet zijn.
Behalve het vaststellen van de rechtstoestand tussen partijen heeft het vonnis ook executoriale
werking, waarmee een partij zonodig de wederpartij kan dwingen aan het vonnis te voldoen.
Tussenvonnissen maken geen eind aan het geding maar vormen tussenstappen in het geding
waarbij de rechter bijvoorbeeld tussentijds een aantal geschilpunten beslist en een
bewijsopdracht verstrekt. Tegen tussenvonnissen kan in beginsel alleen tegelijk met het
eindvonnis hoger beroep in worden ingesteld.
Daarnaast wordt deze week aandacht besteed aan de procedure in kort geding. In
spoedeisende zaken is de voorzieningenrechter bevoegd een voorlopige voorziening te geven.
In kantongerechtzaken heeft men de keuze, daar kan men in plaats van de
voorzieningenrechter, een voorlopige voorziening in kort geding aan de kantonrechter zelf
vragen. Hoewel een kort geding uitspraak geen gezag van gewijsde heeft, blijkt in de praktijk
een kort geding uitspraak voor partijen zelf uiteindelijk wel vaak een afdoende beslechting
van hun geschil op te leveren.
Leerdoelen
Van u wordt verwacht dat u na bestudering van de stof onder meer inzicht hebt in:
Welke soorten vonnissen in het burgerlijk procesrecht bestaan;
Introductie
Na afloop van de conclusiewisseling en de eventuele pleidooien, wijst de rechter vonnis.
Vonnissen kunnen worden onderscheiden in eindvonnissen en tussenvonnissen.
Eindvonnissen kunnen op hun beurt weer onderscheiden worden in condemnatoire,
constitutieve en declaratoire vonnissen.
De bindende kracht die in een volgende procedure aan het vonnis wordt toegekend heet
‘gezag van gewijsde’. Het gezag van gewijsde heeft zowel een positieve als een negatieve
werking. De positieve werking houdt in dat wat in het vonnis is beslist in een volgende
procedure voor partijen als rechtens juist moet worden aangemerkt; de negatieve werking
betekent dat over een vordering die voor de tweede maal wordt ingediend, door de rechter niet
mag worden beslist: de partij zal niet-ontvankelijk worden verklaard. Dit houdt verband met
het in het burgerlijk procesrecht gehanteerde gesloten stelsel van rechtsmiddelen. Een vonnis
is niet anders aantastbaar dan op grond van een in de wet genoemd rechtsmiddel binnen een
door de wet gestelde termijn. De rechtsmiddelen worden verdeeld in gewone en
buitengewone rechtsmiddelen. De gewone rechtsmiddelen zijn: verzet (art. 143-148 Rv),
appel (art. 332-356 Rv) en cassatie (art. 398-425 Rv). Het instellen van een gewoon
rechtsmiddel heeft schorsende werking, tenzij het vonnis uitvoerbaar bij voorraad is
verklaard.
Soms is hoger beroep (appel) door de wet uitgesloten. Dit is het geval bij veroordelingen die
onder de appelgrens blijven en in het geval van een rechtsmiddelenverbod. Zoals bijvoorbeeld
art. 3:251, art. 268 BW en art. 700 lid 2 laatste zin Rv en 824 lid 1 Rv. Een
rechtsmiddelenverbod bestaat vaak als de wetgever wil dat de rechter ineens de knoop
doorhakt en er daarna geen verdere discussie mogelijk moet zijn.
Behalve het vaststellen van de rechtstoestand tussen partijen heeft het vonnis ook executoriale
werking, waarmee een partij zonodig de wederpartij kan dwingen aan het vonnis te voldoen.
Tussenvonnissen maken geen eind aan het geding maar vormen tussenstappen in het geding
waarbij de rechter bijvoorbeeld tussentijds een aantal geschilpunten beslist en een
bewijsopdracht verstrekt. Tegen tussenvonnissen kan in beginsel alleen tegelijk met het
eindvonnis hoger beroep in worden ingesteld.
Daarnaast wordt deze week aandacht besteed aan de procedure in kort geding. In
spoedeisende zaken is de voorzieningenrechter bevoegd een voorlopige voorziening te geven.
In kantongerechtzaken heeft men de keuze, daar kan men in plaats van de
voorzieningenrechter, een voorlopige voorziening in kort geding aan de kantonrechter zelf
vragen. Hoewel een kort geding uitspraak geen gezag van gewijsde heeft, blijkt in de praktijk
een kort geding uitspraak voor partijen zelf uiteindelijk wel vaak een afdoende beslechting
van hun geschil op te leveren.
Leerdoelen
Van u wordt verwacht dat u na bestudering van de stof onder meer inzicht hebt in:
Welke soorten vonnissen in het burgerlijk procesrecht bestaan;
