SAMENVATTINGEN H10
KENMERKENDE ASPECTEN
Discussies over de “sociale kwestie”
De opkomst van emancipatiebewegingen
Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan
het politieke proces
De opkomst van politiek maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme,
confessionalisme en feminisme
BEGRIPPEN
communisme
confessionalisme
conservatisme
constitutionele monarchie
democratisering
eenheidsstaat
eerste feministische golf
emancipatie beweging
evolutietheorie
feminisme
kiesrecht
ministeriële verantwoordelijkheid
politiek liberalisme
restauratie
schoolstrijd
secularisatie
sociaaldemocratie
sociale kwestie
socialisme
vakbond
verzuiling
vrijheid van onderwijs
vrijheid van vereniging en vergadering
, 10.1 CONSERVATISME EN POLITIEK LIBERALISME
Restauratie: periode tussen 1814 en 1830 als reactie op de democratische revoluties waarin men
weer de politieke en maatschappelijke verhoudingen wilde zoals vóór de Franse revolutie.
Edmund Burke: schreef het boek Reflections on the revolution in france. Hij voorspelde tijdens de
Franse revolutie de macht op straat zou liggen en op korte termijn een populaire generaal de macht
grijpt. Hij vond dat revolutionair fanatisme voor weinig goeds zorgde en dat de chaos altijd uitloopt
op een dictatuur die erger is dan de koning. Volgens Burke laat de geschiedenis zien dat vasthouden
aan oude rechten en wetten een goede basis is voor geleidelijke groeiende inspraak van burgers en
parlement.
Burkes voorspelling klopte en een populaire generaal pleegde een staatsgreep. Napoleon Bonaparte
onderwierp vrijwel heel Europa en werd in 1814 verslagen. In 1815 keerde hij terug, maar bij de slag
van Waterloo was hij definitief klaar.
Napoleon stond voor een mengeling van revolutionaire idealen en autoritair bestuur. Hij maakte
een eind aan privileges van adel en traditionele vorsten verving hij voor nieuwe staatshoofden.
Verder maakt hij grenzen, wetten en nieuwe bestuursfuncties.
Toen napoleon was verslagen vonden oude koningen, keizers en prinsen dat alles moest worden
teruggedraaid (gerestaureerd). Tijdens het congres van wenen (1814-1815) besloten Europese
landen dat vorsten in hun oude rechten moesten worden hersteld en er moest een machtsevenwicht
tussen grote staten komen; Frankrijk werd omringd door andere sterke staten.
Het ancien régime kwam niet helemaal terug, omdat iedereen anders naar de Franse revolutie keek.
Conservatieven vonden dat een traditioneel bestuur door een keizer of koning en mensen
van adel de beste garantie was voor stabiliteit en veiligheid. Ze steunde de restauratie.
Liberalen (politiek liberalisme) nemen het juist op voor de vrijheid van de individu tegenover
de macht van de staat. De burgers moesten in het bestuur betrokken worden en er moet
vrijheid zijn van meningsuiting, drukpers en vergadering.
De liberale burgers wilde meer inspraak en politieke vrijheden. En in 1830 brak er in Frankrijk weer
een revolutie uit. De koning vluchtte en werd vervangen door een ‘burgerkoning’. In 1848 kwam er
een tweede golf van liberale revoluties. Als eerste in Frankrijk waar de koning moest aftreden en
burgers weer meer vrijheden kregen. In Frankrijk kwam er als eerste algemeen kiesrecht voor
mannen. Vorsten en adel moesten steeds meer macht afstaan aan gegoede burgerij.
John Stuart Mill was een Engelse liberaal. In on Liberty (1859) pleitte hij voor optimale vrijheid van
de individu, ook ten opzichte van de meerderheden in de maatschappij (publieke opinie) en regering.
Hij vond mensen met afwijkende meningen juist belangrijk, omdat ze de maatschappij uitdaagde.
Overheidsdwang leidt tot onderdrukking, verstarring en economische achterruitgang.
KENMERKENDE ASPECTEN
Discussies over de “sociale kwestie”
De opkomst van emancipatiebewegingen
Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan
het politieke proces
De opkomst van politiek maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme,
confessionalisme en feminisme
BEGRIPPEN
communisme
confessionalisme
conservatisme
constitutionele monarchie
democratisering
eenheidsstaat
eerste feministische golf
emancipatie beweging
evolutietheorie
feminisme
kiesrecht
ministeriële verantwoordelijkheid
politiek liberalisme
restauratie
schoolstrijd
secularisatie
sociaaldemocratie
sociale kwestie
socialisme
vakbond
verzuiling
vrijheid van onderwijs
vrijheid van vereniging en vergadering
, 10.1 CONSERVATISME EN POLITIEK LIBERALISME
Restauratie: periode tussen 1814 en 1830 als reactie op de democratische revoluties waarin men
weer de politieke en maatschappelijke verhoudingen wilde zoals vóór de Franse revolutie.
Edmund Burke: schreef het boek Reflections on the revolution in france. Hij voorspelde tijdens de
Franse revolutie de macht op straat zou liggen en op korte termijn een populaire generaal de macht
grijpt. Hij vond dat revolutionair fanatisme voor weinig goeds zorgde en dat de chaos altijd uitloopt
op een dictatuur die erger is dan de koning. Volgens Burke laat de geschiedenis zien dat vasthouden
aan oude rechten en wetten een goede basis is voor geleidelijke groeiende inspraak van burgers en
parlement.
Burkes voorspelling klopte en een populaire generaal pleegde een staatsgreep. Napoleon Bonaparte
onderwierp vrijwel heel Europa en werd in 1814 verslagen. In 1815 keerde hij terug, maar bij de slag
van Waterloo was hij definitief klaar.
Napoleon stond voor een mengeling van revolutionaire idealen en autoritair bestuur. Hij maakte
een eind aan privileges van adel en traditionele vorsten verving hij voor nieuwe staatshoofden.
Verder maakt hij grenzen, wetten en nieuwe bestuursfuncties.
Toen napoleon was verslagen vonden oude koningen, keizers en prinsen dat alles moest worden
teruggedraaid (gerestaureerd). Tijdens het congres van wenen (1814-1815) besloten Europese
landen dat vorsten in hun oude rechten moesten worden hersteld en er moest een machtsevenwicht
tussen grote staten komen; Frankrijk werd omringd door andere sterke staten.
Het ancien régime kwam niet helemaal terug, omdat iedereen anders naar de Franse revolutie keek.
Conservatieven vonden dat een traditioneel bestuur door een keizer of koning en mensen
van adel de beste garantie was voor stabiliteit en veiligheid. Ze steunde de restauratie.
Liberalen (politiek liberalisme) nemen het juist op voor de vrijheid van de individu tegenover
de macht van de staat. De burgers moesten in het bestuur betrokken worden en er moet
vrijheid zijn van meningsuiting, drukpers en vergadering.
De liberale burgers wilde meer inspraak en politieke vrijheden. En in 1830 brak er in Frankrijk weer
een revolutie uit. De koning vluchtte en werd vervangen door een ‘burgerkoning’. In 1848 kwam er
een tweede golf van liberale revoluties. Als eerste in Frankrijk waar de koning moest aftreden en
burgers weer meer vrijheden kregen. In Frankrijk kwam er als eerste algemeen kiesrecht voor
mannen. Vorsten en adel moesten steeds meer macht afstaan aan gegoede burgerij.
John Stuart Mill was een Engelse liberaal. In on Liberty (1859) pleitte hij voor optimale vrijheid van
de individu, ook ten opzichte van de meerderheden in de maatschappij (publieke opinie) en regering.
Hij vond mensen met afwijkende meningen juist belangrijk, omdat ze de maatschappij uitdaagde.
Overheidsdwang leidt tot onderdrukking, verstarring en economische achterruitgang.
