Psychologie de Basis samenvatting blok 3
Hoofdstuk 1 | Geest, gedrag en psychologische wetenschap..........................................................................2
Kernvraag 1.2: Wat zijn de zes belangrijke perspectieven?.................................................................................2
Hoofdstuk 8 | Vormen van bewustzijn........................................................................................................... 6
Kernvraag 8.1: Op welke wijze is het bewustzijn aan andere geestelijke processen gerelateerd?.....................6
Kernvraag 8.2: Hoe ziet de cyclus van het normale bewustzijn eruit?.................................................................8
Kernvraag 8.3: Welke andere vormen kan het bewustzijn aannemen?............................................................13
Hoofdstuk 9 | Motivatie en emotie.............................................................................................................. 17
Kernvraag 9.4: Hoe motiveren emoties ons?.....................................................................................................17
Kernvraag 9.5: Waar komen onze emoties vandaan?.......................................................................................19
Hoofdstuk 6 | Denken en intelligentie.......................................................................................................... 24
Kernvraag 6.3: Hoe wordt intelligentie gemeten?.............................................................................................24
Kernvraag 6.4: Wat zijn de bouwstenen van intelligentie?...............................................................................27
Kernvraag 6.5: Hoe verklaren psychologen IQ-verschillen?...............................................................................30
Hoofdstuk 10 | Persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon...............................................................32
Kernvraag 10.1: Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?.....................................................32
Kernvraag 10.2: Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid?............................32
Kernvraag 10.3: Op welke manier helpen mentale processen bij het vormen van onze persoonlijkheid?........33
Kernvraag 10.4: Welke theorieën gebruiken mensen om zichzelf en anderen te begrijpen?............................37
,Hoofdstuk 1 | Geest, gedrag en psychologische wetenschap
Kernvraag 1.2: Wat zijn de zes belangrijke perspectieven?
1.2.1 | Het biologische perspectief
Idee: lichaam kan apart van de geest bestudeerd worden
Omschrijving: zoekt oorzaken van gedrag in het functioneren van de genen, de hersenen, het
zenuwstelsel en het hormoonstelsel
Heeft twee variaties
1. Neurowetenschap: richt zich op hoe de hersenen gedachten, gevoelens, motieven,
bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen creëren
2. Evolutionaire psychologie: verklaard mentale processen o.b.v. genetische aanpassing
vanwege overleving en voortplanting
1.2.2 | Het cognitieve perspectief
Idee: de wetenschappelijke methode kan worden gebruikt om de geest te bestuderen
Omschrijving: legt nadruk op mentale processen (leren), geheugen, perceptie en denken als
manieren van informatieverwerking
- Iemand zijn gedachten en handelingen ontstaan vanwege cognitie: waarnemingen en
interpretatie van ervaringen
- Objectievere observatiemethoden dankzij brain imaging-technieken: bestuderen van
de hersenen tijdens mentale processen
- Zijn het eens met introspectie
Introspectie: een techniek om sensorische en emotionele reactie op prikkels te omschrijven
beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaring
- Alle verstandelijke activiteiten bestaan uit verschillende combinaties van elementaire
processen
Bij zoektocht naar elementen van bewustzijn ontstond structuralisme: stroming in de
psychologie die o.b.v. introspectie de structuur van de geest en de gedachten probeerde te
begrijpen structuralisten zochten naar elementen van bewuste ervaren
Gestaltpsychologen: geloofde dat het bewustzijn veel meer was dan simpele zintuigelijke
ervaring (gestalt: geheel/configuratie)
- Probeerden te begrijpen hoe ‘perceptuele gehelen’ vormden
Psychologie moest zich richten op de functie van bewustzijn en niet alleen structuur ervan:
functionalisme
- Psychische processen kunnen het best begrepen worden door te kijken naar het nut
van aanpassen en de functie
2
,3
, 1.2.3 | Het behavioristische perspectief
Idee: psychologie moet de wetenschap zijn van observeerbaar gedrag en niet van mentale
processen
Omschrijving: onze handelingen ontstaan door stimuli en responsen (consequenties) i.p.v.
mentale processen
Behaviorisme: school die van de psychologie een objectieve wetenschap wilde maken door
alleen te richten op gedrag (niet op mentale processen)
- Behavioristen hebben strategieën ontwikkelt waarmee gedrag gewijzigd kan worden
door de omgeving aan te passen
1.2.4 | De perspectieven vanuit de gehele persoon: psychodynamisch,
humanistisch en karaktertrekken en temperament
Perspectieven die draaien om een globaal inzicht van de werkelijkheid
Psychodynamische psychologie
Idee: persoonlijkheid en psychische stoornissen komen voort uit processen in het onbewuste
Omschrijving: processen in onbewuste geest verklaart menselijk functioneren, onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten
De term psychodynamisch wordt gebruikt voor ideeën van Freud die ontstonden uit het idee
dat de geest (psyche) een reservoir van energie (dynamica) voor de persoonlijkheid is
Psychoanalyse: benadering van Freud die nadruk legt op onbewuste processen
- Psychoanalytici leggen de nadruk op analyses om aanwijzingen te verkrijgen voor de
onbewuste conflicten en verlangens
- Kritiek: uitspraken en voorspellingen zijn niet toetsbaar aan de mogelijke
werkelijkheid
Humanistische psychologie
Idee: de nadruk van de psychologie moet liggen op groei en potentieel i.p.v. psychische
stoornissen
Omschrijving: aangeboren behoefte om positief te kijken naar gedrag
- Legt nadruk op onze mogelijkheden groei en potentie, vanwege vrije wil kunnen er
keuzes gemaakt worden en daarmee hun leven beïnvloeden
- Opvattingen over jezelf en je fysieke hebben invloed op je gedachten, emoties en
handelingen – wat vervolgens weer invloed heeft op de ontwikkeling van je
potentieel
4
Hoofdstuk 1 | Geest, gedrag en psychologische wetenschap..........................................................................2
Kernvraag 1.2: Wat zijn de zes belangrijke perspectieven?.................................................................................2
Hoofdstuk 8 | Vormen van bewustzijn........................................................................................................... 6
Kernvraag 8.1: Op welke wijze is het bewustzijn aan andere geestelijke processen gerelateerd?.....................6
Kernvraag 8.2: Hoe ziet de cyclus van het normale bewustzijn eruit?.................................................................8
Kernvraag 8.3: Welke andere vormen kan het bewustzijn aannemen?............................................................13
Hoofdstuk 9 | Motivatie en emotie.............................................................................................................. 17
Kernvraag 9.4: Hoe motiveren emoties ons?.....................................................................................................17
Kernvraag 9.5: Waar komen onze emoties vandaan?.......................................................................................19
Hoofdstuk 6 | Denken en intelligentie.......................................................................................................... 24
Kernvraag 6.3: Hoe wordt intelligentie gemeten?.............................................................................................24
Kernvraag 6.4: Wat zijn de bouwstenen van intelligentie?...............................................................................27
Kernvraag 6.5: Hoe verklaren psychologen IQ-verschillen?...............................................................................30
Hoofdstuk 10 | Persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon...............................................................32
Kernvraag 10.1: Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?.....................................................32
Kernvraag 10.2: Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid?............................32
Kernvraag 10.3: Op welke manier helpen mentale processen bij het vormen van onze persoonlijkheid?........33
Kernvraag 10.4: Welke theorieën gebruiken mensen om zichzelf en anderen te begrijpen?............................37
,Hoofdstuk 1 | Geest, gedrag en psychologische wetenschap
Kernvraag 1.2: Wat zijn de zes belangrijke perspectieven?
1.2.1 | Het biologische perspectief
Idee: lichaam kan apart van de geest bestudeerd worden
Omschrijving: zoekt oorzaken van gedrag in het functioneren van de genen, de hersenen, het
zenuwstelsel en het hormoonstelsel
Heeft twee variaties
1. Neurowetenschap: richt zich op hoe de hersenen gedachten, gevoelens, motieven,
bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen creëren
2. Evolutionaire psychologie: verklaard mentale processen o.b.v. genetische aanpassing
vanwege overleving en voortplanting
1.2.2 | Het cognitieve perspectief
Idee: de wetenschappelijke methode kan worden gebruikt om de geest te bestuderen
Omschrijving: legt nadruk op mentale processen (leren), geheugen, perceptie en denken als
manieren van informatieverwerking
- Iemand zijn gedachten en handelingen ontstaan vanwege cognitie: waarnemingen en
interpretatie van ervaringen
- Objectievere observatiemethoden dankzij brain imaging-technieken: bestuderen van
de hersenen tijdens mentale processen
- Zijn het eens met introspectie
Introspectie: een techniek om sensorische en emotionele reactie op prikkels te omschrijven
beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaring
- Alle verstandelijke activiteiten bestaan uit verschillende combinaties van elementaire
processen
Bij zoektocht naar elementen van bewustzijn ontstond structuralisme: stroming in de
psychologie die o.b.v. introspectie de structuur van de geest en de gedachten probeerde te
begrijpen structuralisten zochten naar elementen van bewuste ervaren
Gestaltpsychologen: geloofde dat het bewustzijn veel meer was dan simpele zintuigelijke
ervaring (gestalt: geheel/configuratie)
- Probeerden te begrijpen hoe ‘perceptuele gehelen’ vormden
Psychologie moest zich richten op de functie van bewustzijn en niet alleen structuur ervan:
functionalisme
- Psychische processen kunnen het best begrepen worden door te kijken naar het nut
van aanpassen en de functie
2
,3
, 1.2.3 | Het behavioristische perspectief
Idee: psychologie moet de wetenschap zijn van observeerbaar gedrag en niet van mentale
processen
Omschrijving: onze handelingen ontstaan door stimuli en responsen (consequenties) i.p.v.
mentale processen
Behaviorisme: school die van de psychologie een objectieve wetenschap wilde maken door
alleen te richten op gedrag (niet op mentale processen)
- Behavioristen hebben strategieën ontwikkelt waarmee gedrag gewijzigd kan worden
door de omgeving aan te passen
1.2.4 | De perspectieven vanuit de gehele persoon: psychodynamisch,
humanistisch en karaktertrekken en temperament
Perspectieven die draaien om een globaal inzicht van de werkelijkheid
Psychodynamische psychologie
Idee: persoonlijkheid en psychische stoornissen komen voort uit processen in het onbewuste
Omschrijving: processen in onbewuste geest verklaart menselijk functioneren, onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten
De term psychodynamisch wordt gebruikt voor ideeën van Freud die ontstonden uit het idee
dat de geest (psyche) een reservoir van energie (dynamica) voor de persoonlijkheid is
Psychoanalyse: benadering van Freud die nadruk legt op onbewuste processen
- Psychoanalytici leggen de nadruk op analyses om aanwijzingen te verkrijgen voor de
onbewuste conflicten en verlangens
- Kritiek: uitspraken en voorspellingen zijn niet toetsbaar aan de mogelijke
werkelijkheid
Humanistische psychologie
Idee: de nadruk van de psychologie moet liggen op groei en potentieel i.p.v. psychische
stoornissen
Omschrijving: aangeboren behoefte om positief te kijken naar gedrag
- Legt nadruk op onze mogelijkheden groei en potentie, vanwege vrije wil kunnen er
keuzes gemaakt worden en daarmee hun leven beïnvloeden
- Opvattingen over jezelf en je fysieke hebben invloed op je gedachten, emoties en
handelingen – wat vervolgens weer invloed heeft op de ontwikkeling van je
potentieel
4
