Keuzecursus Oncologische zorg - acute myeloide leukemie

Beroepsproduct Oncologische
zorg




Acute
Myeloïd
e
Leukemi
e

,Inhoudsopgave
Stap 1 Probleemoriëntatie/klinisch beeld.............................................................................................2
1.1 Oncogenese.................................................................................................................................2
1.2 Epidemiologie..............................................................................................................................2
1.3 Symptomatologie.........................................................................................................................2
1.4 Diagnostiek..................................................................................................................................3
1.5 Prognose en 5-jaarsoverleving.....................................................................................................3
Stap 2 Probleemanalyse........................................................................................................................4
2.1 Betrokken orgaansystemen.........................................................................................................4
2.2 Relevante context........................................................................................................................4
2.3 Verpleegkundige problemen.......................................................................................................5
Stap 3 Aanvullend onderzoek en diagnose............................................................................................7
3.1 Differentiële diagnoses................................................................................................................7
3.2 Inschatting ernst van de situatie .................................................................................................8
Stap 4 Klinisch beleid.............................................................................................................................9
4.1 Interventies..................................................................................................................................9
4.2 Critical Appraisal of a Topic (CAT)..............................................................................................11
Stap 5 Klinisch verloop.........................................................................................................................15
5.1 Verloop maligniteit (korte en lange termijn).............................................................................15
5.2 Bijdrage onderzochte interventie..............................................................................................15
Stap 6 Evaluatie...................................................................................................................................16
6.1 Online (patiënten) informatie....................................................................................................16
6.2 Waarborgen kwaliteit van oncologische zorg............................................................................16
Bronnenlijst.........................................................................................................................................17
Bijlagen................................................................................................................................................20
Bijlage 1: Casusbeschrijving hematologie........................................................................................20
Bijlage 2: DSM-5 Classificatie...........................................................................................................21
Bijlage 3: Beck Depression Inventory...............................................................................................22
bijlage 4: LAST-meter.......................................................................................................................25
Bijlage 6: Leerrendement casus en groepsproces............................................................................33




1

,Stap 1 Probleemoriëntatie/klinisch beeld
1.1 Oncogenese
Acute Myeloïde Leukemie (AML) ontstaat door een ophoping van kwaadaardige witte bloedcellen
(leukocyten) in het beenmerg (blasten). Deze kwaadaardige leukocyten zorgen ervoor dat de
aanmaak van normale bloedcellen wordt verdrongen. AML is een levensbedreigende ziekte die
zonder behandeling een prognose heeft van één tot twee maanden (Bakker et al., 2021).

1.2 Epidemiologie
Incidentie en prevalentie
In 2022 kregen 756 mensen in Nederland de diagnose AML, het ging hierbij om 440 mannen en 316
vrouwen. In 2022 waren in totaal 1.413 AML-patiënten in Nederland (IKNL, z.d.).
Ongeveer 70% van de patiënten is ouder dan 60 jaar (Bakker et al., 2021).

Riscofactoren
Op Kanker.nl (z.d.) wordt geen oorzaak gegeven voor het ontstaan van AML. Wel zijn er een aantal
riscofactoren die de kans op AML vergroten:

 Het syndroom van Down, het Bloom syndroom en Fanconi-anemie;
 Werken met bepaalde chemische stoffen;
 In voorgeschiedenis chemotherapie of radiotherapie ondergaan;
 Het myelodysplastisch syndroom of een myeloproliferatieve ziekte zoals myelofibrose of
polycythaemia vera. Dit zijn aandoeningen waarbij de stamcellen in het beenmerg niet goed
werken. Hierdoor ontstaat een tekort of juist te veel aan bloedcellen of bloedplaatjes.

In Bakker et al. (2021) wordt roken ook als risicofactor genoemd.
AML is zelden erfelijk. De meeste gevallen van AML ontstaan tijdens het leven en AML is niet
besmettelijk (Kanker.nl, z.d.).

1.3 Symptomatologie
Patiënten kunnen zich presenteren met klachten die wijzen op een tekort aan verschillende
bloedcellen, aangegeven in Tabel 1.

Tabel 1
Tekorten en symptomen
Tekort: Symptomen:
Rode bloedcellen (erytrocyten) = anemie Vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid,
bleekheid en hartkloppingen
Witte bloedcellen (leukocyten) = leukopenie Koorts en andere tekenen van infectie
Bloedplaatjes (trombocyten) = Neus- en tandvleesbloedingen, petechiën en
trombocytopenie hematomen

Als deze drie bloedcellen een tekort vertonen heet dit pancytopenie. Patiënten kunnen zich ook
presenteren met een hoog aantallen leukocyten in het bloed (Van Spil et al., 2021; Bakker et al.,
2021).




2

, 1.4 Diagnostiek
Naast bloedonderzoek is beenmergonderzoek nodig om de diagnose AML te kunnen stellen. Iemand
met AML heeft meer dan 20% blasten in het beenmerg (Bakker et al., 2021). Verder geeft de website
Kanker.nl (z.d.) de volgende onderzoeken aan:

 Lichamelijk onderzoek, gekeken naar vergrote lymfeklieren, een vergrote milt, blauwe
 plekken en bloedingen op de huid.
 DNA-onderzoek, om beter te bepalen hoe de ziekte waarschijnlijk zal verlopen en om een
 behandeling te kunnen adviseren.

Aanvullende onderzoeken (Kanker.nl, z.d.):
 Longfoto, hiermee kan de arts vergrote lymfeklieren rond de longen of infecties opsporen.
 Onderzoek door de oogarts, om na te gaan of er bloedinkjes in het oog zijn opgetreden.
 Hersenvochtonderzoek.
 Hartfunctie-onderzoek, om te kijken of het hart goed werkt en dit kan eventueel
 nodig zijn bij een keuze voor een behandeling.

1.5 Prognose en 5-jaarsoverleving
Bij patiënten met AML is de prognose afhankelijk van leeftijd, lichamelijke conditie, cytogenetische
en moleculaire afwijkingen, eerdere behandelingen met chemotherapie of de aanwezigheid van
myelodysplastisch syndroom of myeloproliferatieve aandoening in de voorgeschiedenis (Bakker et
al., 2021).

Met elk jaar dat volwassen AML-patiënten overleven neemt de overlevingskans toe. Vier jaar na
diagnose hebben patiënten in de leeftijd van 18 tot 40 jaar een bijna normale levensverwachting. Dit
blijkt uit een populatiestudie voor volwassen die werden gediagnosticeerd met AML tussen 1989 en
2018 waarbij is gekeken naar de overlevingskans per leeftijdscategorie (Dinmohamed et al., 2021):
 55% voor de leeftijdscategorie 18 tot 40 jaar
 42% voor de leeftijdscategorie 41 tot 60 jaar
 19% voor de leeftijdscategorie 61 en 70 jaar
 2% voor de leeftijdscategorie 70 jaar en ouder




3