Hoorcolleges Governance in Networks (NL)

Nederlandse uitwerking
hoorcolleges

Governance in Networks
Bestuurskunde B3
Erasmus Universiteit Rotterdam
2016/2017




Inhoudsopgave
HC 1. INTRODUCTIE: NETWERKEN, AFHANKELIJKHEDEN EN GOVERNANCE ............................ 2
HC2. SUBSTANTIEVE COMPLEXITEIT IN NETWERKEN: PERCEPTIES EN DISCOURSEN .......... 8
HC 3. PROCESSEN IN NETWERKEN ........................................................................................................... 15
HC 4. EVALUATIE IN NETWERKEN............................................................................................................ 21
HC 5. NETWERK MANAGEMENT ................................................................................................................ 25




Colleges door:
- Prof. Dr. Joop Koppenjan (college 1 t/m 3)
- Prof. Dr. Erik-Hans Klijn (college 4 en 5)


Deze college uitwerking is ook te vinden in een bundel samen met een samenvatting van het boek van
Koppenjan en Klijn en een samenvatting van alle artikelen die nodig zijn voor het tentamen

, HC 1. Introductie: netwerken, afhankelijkheden en governance
Prof. dr. Joop Koppenjan
10-01-2017

‘Wicked problems’
Governance in netwerken gaat over het omgaan met ‘wicked problems’

Wat zijn wicked problems?
 complexe, hardnekkige problemen
 Dus niet ingewikkeld maar complex
o Ingewikkeld gaat meer over de technische aspecten van het probleem
o Complexiteit gaat over het feit dat er veel partijen/actoren zijn betrokken.

Wat maakt problemen complex?
Filmpje vuurwerkverbod  https://www.youtube.com/watch?v=cxjrJQiUObs
Wat maakt dit probleem complex om aan te pakken?
 Veel actoren met een eigen mening en eigen belangen
 Traditie vuurwerk ingebed in de cultuur
 Handhaving moeilijk door open grenzen
o Verschillende wetgeving in verschillende landen
o Makkelijk via internet bestellen in het buitenland

Drie soorten complexiteit:
1. Strategische complexiteit: veel actoren met eigen belangen en strategieën die met elkaar
tegenstrijdig kunnen zijn.
2. Substantieve complexiteit: elke partij heeft zijn eigen visie/kijk op wat er aan de hand is.
Dus verschillende ideeën over het probleem en de oplossingen en conflicten over feiten,
getallen en kennis.
3. Institutionele complexiteit: verschillende overheden, regels en instituties spelen een rol.
De aanwezigheid van verschillende overheden en instanties maakt het heel ingewikkeld
om bijvoorbeeld vuurwerk te verbieden,

Netwerken
Netwerken van actoren maken de aanpak van problemen ingewikkeld. Verschillende actoren
zijn betrokken bij het omgaan met publieke (wicked) problemen en complexe publieke diensten.


 Foto: niet de overheid die in zijn
eentje stuurt, maar een netwerk van
actoren. Ze sturen samen. Dus houden
samen het wiel vast.




2

,Wat is een goede manier om om te gaan met complexiteit in netwerken?
Mogelijkheden:
1. Het reduceren van complexiteiten door het reduceren van het aantal actoren.
a. Zou je wel willen, maar kan eigenlijk niet. Je kan beter erkennen dat er nou
eenmaal veel actoren zijn. = insteek college
2. Politici lossen problemen op door duidelijke besluiten te maken
3. Het doen van onderzoek om onzekerheid te reduceren
4. Het dialoog aangaan met stakeholder en lokale overheden

- De meerderheid van de studenten koos voor antwoord 4 en op de tweede plaats kwam antwoord 3. Prof.
Koppenjan heeft niet echt gezegd wat uiteindelijk het goede antwoord is -

Conclusie
Wicked problems worden gekarakteriseerd door het netwerk van actoren dat erbij betrokken is.
Dit zijn actoren die niet zomaar kunnen worden genegeerd of achterwegen kunnen worden
gelaten. Omgaan met wicked problems betekend dat je moet omgaan met netwerken
 Hoe moet je dit doen?

Onderzoek vs. praten: we willen dat als er oplossingen zijn, dat die standhouden. Je wil niet
iedereen laten meepraten en dan met een onzinnige oplossing komen zonder onderzoek te doen.
Maar als je puur op onderzoek inzet betekend het niet dat alle actoren dit ook geloven. Hoe past
onderzoek in dit plaatje?  volgende college

Waar vinden we governance netwerken?

Complexe publieke services
Bij sociale problemen zijn veel actoren betrokken en de kwaliteit van hulpverlening hangt af van
de mate waarin zij in staat zijn hun acties af te stemmen.

VB: Bij een probleemgezin in Zoetermeer is de oudste zoon vorig jaar overleden na de
verwaarlozing van een bacteriële infectie. Hulpverleners hebben hier gefaald omdat tot aan het
overlijden van de jongen er 19 hulpinstanties bij het gezin betrokken zijn geweest, waar van niet
één adequaat ingreep.

Complexe besluitvorming
VB: besluiten over windmolenparken
 zijn handig voor energie, maar wat als je er naast woont?
 Verschillende belangen, veel partijen

Transnationale problemen
VB1: mensen die vastzitten in Lesvos. EU kan niet goed genoeg samenwerken (EU = netwerk) en
daarom lukt het niet om de vluchtelingenstroom op een humane manier te managen.

VB2: klimaatbeleid. Hoe pak je dat aan? Netwerken over grenzen van landen heen.

Missie van het vak en dit college
Overheden moeten opereren in netwerken. Een traditionele hiërarchische manier van sturen
werkt dan niet meer en er moet een verschuiving plaatsvinden naar network governance.
Wat zijn netwerken en hoe kun je die sturen of hoe kan je sturen in netwerken?




3

, Dit college
1. Over het vak
2. Wat zijn (governance) netwerken
 Wat is de rol van afhankelijkheden?
3. Wat is (netwerk) governance?
 Verschillende betekenissen van de term governance
 Hoe verschilt netwerk governance van ‘gewone’ governance?


1. Over dit vak

Leerdoelen:
1. Kennis krijgen over netwerken en sturing in netwerken
2. In staat zijn om netwerk analyses te maken
3. Het begrijpen van de praktische implicaties voor publieke beleidsvorming en publieke
dienstverlening.

Colleges
1. Dinsdag 10-1 – Introductie: afhankelijkheden
2. Dinsdag 17-1 – Percepties in netwerken
3. Dinsdag 24-1 – Processen in netwerken
4. Vrijdag 27-1 – Evaluatie in netwerken
5. Dinsdag 31-1 – Managing in netwerken

Literatuur
 Klijn & Koppenjan: Governance networks in the public sector
 Artikelen BSKweb
 Stof college/sheets
 Inzichten uit de werkgroepen

Artikelen zijn belangrijk! Zijn een groot deel van de stof. Zonder artikelen te bestuderen kan je
lastig een voldoende halen

Tentamen
Donderdag 9 februari, 13.30-16.30
 4 vragen, met a, b,c.
 Type vragen:
o Kennis vragen
o Toepassingsvragen
o Inzicht vragen
 Voorbeeldtentamen op BSKweb

2. Netwerken en afhankelijkheden

Afhankelijkheid is de kern van netwerken.

Voorbeeld Schiphol
Welke actoren zijn heel belangrijk als Schiphol wil groeien?
 Mensen die in de buurt wonen en last hebben van Schiphol. Die kunnen
tegenwerken.
 Luchtvaartmaatschappijen die gebruik maken van Schiphol. Schiphol kan niet te
duur worden. Luchtvaartmaatschappijen zijn belangrijke markt voor Schiphol
 Centrale overheid, Ministerie van Infrastructuur voor vergunningen, etc.


4