Samenvatting Taal & Didactiek Aanvankelijk en technisch lezen derde druk Henk Huizenga

Aanvankelijk en
technisch lezen

,Boek: Aanvankelijk en technisch lezen

Hoofdstuk 1

1.1
In onze maatschappij is lezen een functionele vaardigheid  je bent voortdurend bezig om
je leesvaardigheid toe te passen.

Functioneel analfabeten  mensen kunnen een beetje lezen maar onvoldoende om zich in
het dagelijks leven te kunnen redden.

Onderscheid tussen:
- lezen als ondersteunende taalactiviteit
- lezen als functionele taalactiviteit

Lezen als ondersteunende taalactiviteit:
Doelstelling: de leesvaardigheid van leerlingen vergroten  traditionele taallessen.

Lezen als functionele taalactiviteit:
Doelstelling: de leerlingen moeten hun leesvaardigheid toepassen.

Een goede leesvaardigheid is een belangrijke voorwaarde voor schoolsucces.

Lezen  schoolsucces en maatschappelijke redzaamheid.

Het heeft nog een belangrijke functie: leesplezier.

1.2
Vormen van leesonderwijs:
1. Technisch lezen
2. Begrijpend lezen en studerend lezen
3. Belevend lezen

1. Technisch lezen:
- Geschreven taal omzetten in gesproken taal  kan door hardop verklanken
(voorlezen) maar ook om innerlijk verklanken.
Het Nederlands heeft een alfabetisch schriftensysteem: elke spraakklank wordt in
principe weergegeven door één teken.

Fonemen  betekenis onderscheidende spraakklanken.
De eu in deur en reus: hetzelfde foneem, maar twee verschillende spraakklanken.

Grafemen  een letter of lettercombinatie die een foneem aangeeft.
Klankzuivere woorden: koppeling tussen foneem en grafeem eenduidig.

Voordrachtslezen / expressief lezen  bepaalde accenten in een zin leggen of een
bepaalde emotie in manier van spreken.

, 2. Begrijpend en studerend lezen:
- Begrijpend lezen  het achterhalen van de betekenis van een tekst
Begrijpend lezen kan niet zonder technisch lezen. Het decoderen is een voorwaarde
voor het begrijpen.
- Studerend lezen  gaat nog een stapje verder dan begrijpend lezen. De tekst moet
worden vastgelegd in een schema of samenvatting.

3. Belevend lezen:
- De emotionele betrokkenheid van de lezer staat centraal. Het gaat erom dat de
lezer zich kan inleven.

Fasen in het leesonderwijs:
1. Voorbereidend lezen
2. Aanvankelijk lezen
3. Voortgezet lezen

1. Voorbereidend lezen:
- Activiteiten waarbij de kinderen niet zelf lezen, maar die de kinderen voorbereiden
op het lezen.
Groep 1 & 2. Doel  een aanloop naar groep 3.
Tegenwoordig de term: beginnende geletterdheid  spontane belangstelling van
peuters en kleuters voor het geschreven woord.

2. Aanvankelijk lezen:
- Fase waarin kinderen foneem-grafeem koppeling leren.
Eerste helft van groep 3. Kinderen houden zich bezig met het eigen maken van de
leestechnieken.

3. Voortgezet lezen:
- de kinderen kennen alle letters.
In deze fase kom je zowel technisch lezen als begrijpend en belevend lezen tegen.
- Voortgezet technisch lezen  vergroten van leestempo, automatiseren van lees
strategieën, het realiseren van een goede voordracht.
Meeste aandacht in de fase van het voortgezet lezen gaat naar begrijpend lezen.

Manieren van leesonderwijs:
1. Werkvormen
2. Groeperingsvormen

1. Werkvormen:
- Stillezen en hardop lezen.
Hardop lezen vaak bij aanvankelijk lezen. Jonge kinderen vinden stillezen moeilijk
omdat ze hardop willen verklanken.
Bij het hardop lezen ligt de nadruk op een goede voordracht.

2. Groeperingsvormen:
- Leeskring  een kind leest aan de rest een fragment voor in een kring.