Bi - H10 - Voeding en vertering
10.1 JE LICHAAM EN JE VOEDSEL
Darmbacteriën
- Darmflora: alle bacteriën die leven in je darmkanaal. Belangrijk voor goede vertering, stimulatie
ontlasting en speelt rol bij afweer.
Bacteriën stimuleren en weren
- Nuttige bacteriën die je via je voedsel binnenkrijgt zijn probiotica: bacteriën in voedsel die
gezondheid bevorderen. (ook in capsules in te nemen).
- Groei van probiotica wordt bevorderd door producten met prebiotica: onverteerbare
plantenresten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven.
- Grootste deel van schadelijke bacteriën (en schimmels) die je via je voedsel binnenkrijgt worden
gedood in maagzuur.
Groepen voedingsstoffen (Binas 67FGH, 82A)
- Je eet omdat het lekker is en omdat je behoefte hebt aan voedingsstoffen: bruikbare bestanddelen
van voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
- Koolhydraten:
- Brandstof; leveren (na verbranding in mitochondriën) ATP.
- Bouwstof; receptoreiwitten.
- Reservestof (glycogeen; grootste suikermolecuul opgeslagen in lever en spieren).
- Vetten:
- Brandstof
- Bouwstof voor membranen en hormonen
- Warmte-isolatie
- Reservestof
- Eiwitten:
- Bouwstof voor o.a. enzymen, spieren, antistoffen en receptoren op membranen.
- Brandstof
- Je kan eiwitten niet opslaan.
- Water:
- Brandstof
- Bouwstof
- Transport-/oplosmiddel
- Warmtebuffer; houdt lichaamswarmte vast.
- Mineralen:
- Bouwstof; opbouw van bijv. kalk in botten.
- Beschermende stof
+ +
- Zorgen voor signaaloverdracht. (Na en K spelen rol bij werking van zenuwcellen)
- Spoorelementen: mineralen waar je waarvan weinig nodig hebt.
- Vitaminen:
- Essentiële voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft.
- Bouwstof
- Beschermende stof; bij tekort ontstaan gebreksziekten.
- Kunnen co-enzymen zijn.
Goede darmwerking
, - Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen (bijv. cellulose, pectine).
- Zorgen ervoor dat darmwand geprikkeld wordt; dit zorgt voor een goede darmperistaltiek en
daarmee een goede doorstroming.
- Nemen veel water op zodat volume van darminhoud toeneemt en ontlasting structuur krijgt en
soepel blijft.
- Bij tekort aan voedingsvezels krijg je last van obstipatie.
- ADH: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van een voedingsstof.
- Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken.
- ADI: aanvaardbare dagelijkse inname; de maximale hoeveelheid additief die je per dag per kg
lichaamsgewicht zonder problemen kunt eten.
- Voedselallergie: heftige reactie op normale voedingsstof.
10.2 VERTERINGSSTELSEL
Ontstaan van de ontlasting
- Vertering: afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen.
Mondholte (Binas 82C)
- Mechanische verkleining: Verkleinen van voedseldeeltjes door te kauwen. Hierdoor neemt
oppervlak van de voedseldeeltjes toe.
- Er zijn zes grote speekselklieren. Speeksel bevat o.a.:
- Enzym amylase: enzym dat zetmeel afbreekt.
- Slijm waardoor je voedselbrokken makkelijker kunt doorslikken.
- Eiwitten met een mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Slokdarm
- Tijdens slikreflex duwt je tong het voedsel naar achteren, de slokdarm in. Daarbij sluit het
strotklepje de luchtpijp en sluit de huig de neusholte af.
- Spieren in wand van slokdarm duwen voedselbrokken naar beneden met peristaltische
bewegingen: samentrekken van lengte- en kringspieren waardoor de voedselbrij door het
darmkanaal gaat. Eerst trekken lengtespieren voor voedselbrok samen, daarna trekken kringspieren
achter het voedsel samen en daarna ontspannen ze beiden.
Maag (Binas 82EFG)
- Maag: deel van verteringskanaal tussen slokdarm en twaalfvingerige darm. Kneedt het voedsel,
verteert eiwitten, doodt bacteriën door maagzuur.
- Met sterke spieren kneedt de maag de voedselbrokken en vermengt ze met maagsap, afkomstig uit
talloze maagsapklieren in de maagwand.
- Maagsap bestaat uit drie klierproducten:
- Zoutzuur (HCL): zuur uit maagsapklieren dat bacteriën doodt en bijdraagt aan de eiwitvertering
door pepsinogeen te activeren tot het actieve peptase en eiwitten te laten opzwellen zodat
enzymen er beter bij kunnen. Heet ook wel maagzuur.
- Pepsiongeen: inactief pro-enzym van de maagsapklieren waaruit in de maag onder invloed van
het zoutzuur het actieve peptase ontstaat dat eiwitten afbreekt tot polypeptiden.
- Slijm, gemaakt door cellen dichtbij uitgang van maagsapklieren. Maagslijmvlies bedekt binnenkant
van maag en beschermt de cellen van de maagwand tegen het zoutzuur en peptase.
- Aan bovenkant wordt maag afgesloten door een kringspier aan de onderkant door maagportier:
kringspier aan einde van maag die voedsel in maag vasthoudt en beetje bij beetje doorgeeft aan de
twaalfvingerige darm.
10.1 JE LICHAAM EN JE VOEDSEL
Darmbacteriën
- Darmflora: alle bacteriën die leven in je darmkanaal. Belangrijk voor goede vertering, stimulatie
ontlasting en speelt rol bij afweer.
Bacteriën stimuleren en weren
- Nuttige bacteriën die je via je voedsel binnenkrijgt zijn probiotica: bacteriën in voedsel die
gezondheid bevorderen. (ook in capsules in te nemen).
- Groei van probiotica wordt bevorderd door producten met prebiotica: onverteerbare
plantenresten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven.
- Grootste deel van schadelijke bacteriën (en schimmels) die je via je voedsel binnenkrijgt worden
gedood in maagzuur.
Groepen voedingsstoffen (Binas 67FGH, 82A)
- Je eet omdat het lekker is en omdat je behoefte hebt aan voedingsstoffen: bruikbare bestanddelen
van voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
- Koolhydraten:
- Brandstof; leveren (na verbranding in mitochondriën) ATP.
- Bouwstof; receptoreiwitten.
- Reservestof (glycogeen; grootste suikermolecuul opgeslagen in lever en spieren).
- Vetten:
- Brandstof
- Bouwstof voor membranen en hormonen
- Warmte-isolatie
- Reservestof
- Eiwitten:
- Bouwstof voor o.a. enzymen, spieren, antistoffen en receptoren op membranen.
- Brandstof
- Je kan eiwitten niet opslaan.
- Water:
- Brandstof
- Bouwstof
- Transport-/oplosmiddel
- Warmtebuffer; houdt lichaamswarmte vast.
- Mineralen:
- Bouwstof; opbouw van bijv. kalk in botten.
- Beschermende stof
+ +
- Zorgen voor signaaloverdracht. (Na en K spelen rol bij werking van zenuwcellen)
- Spoorelementen: mineralen waar je waarvan weinig nodig hebt.
- Vitaminen:
- Essentiële voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft.
- Bouwstof
- Beschermende stof; bij tekort ontstaan gebreksziekten.
- Kunnen co-enzymen zijn.
Goede darmwerking
, - Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen (bijv. cellulose, pectine).
- Zorgen ervoor dat darmwand geprikkeld wordt; dit zorgt voor een goede darmperistaltiek en
daarmee een goede doorstroming.
- Nemen veel water op zodat volume van darminhoud toeneemt en ontlasting structuur krijgt en
soepel blijft.
- Bij tekort aan voedingsvezels krijg je last van obstipatie.
- ADH: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van een voedingsstof.
- Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken.
- ADI: aanvaardbare dagelijkse inname; de maximale hoeveelheid additief die je per dag per kg
lichaamsgewicht zonder problemen kunt eten.
- Voedselallergie: heftige reactie op normale voedingsstof.
10.2 VERTERINGSSTELSEL
Ontstaan van de ontlasting
- Vertering: afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen.
Mondholte (Binas 82C)
- Mechanische verkleining: Verkleinen van voedseldeeltjes door te kauwen. Hierdoor neemt
oppervlak van de voedseldeeltjes toe.
- Er zijn zes grote speekselklieren. Speeksel bevat o.a.:
- Enzym amylase: enzym dat zetmeel afbreekt.
- Slijm waardoor je voedselbrokken makkelijker kunt doorslikken.
- Eiwitten met een mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Slokdarm
- Tijdens slikreflex duwt je tong het voedsel naar achteren, de slokdarm in. Daarbij sluit het
strotklepje de luchtpijp en sluit de huig de neusholte af.
- Spieren in wand van slokdarm duwen voedselbrokken naar beneden met peristaltische
bewegingen: samentrekken van lengte- en kringspieren waardoor de voedselbrij door het
darmkanaal gaat. Eerst trekken lengtespieren voor voedselbrok samen, daarna trekken kringspieren
achter het voedsel samen en daarna ontspannen ze beiden.
Maag (Binas 82EFG)
- Maag: deel van verteringskanaal tussen slokdarm en twaalfvingerige darm. Kneedt het voedsel,
verteert eiwitten, doodt bacteriën door maagzuur.
- Met sterke spieren kneedt de maag de voedselbrokken en vermengt ze met maagsap, afkomstig uit
talloze maagsapklieren in de maagwand.
- Maagsap bestaat uit drie klierproducten:
- Zoutzuur (HCL): zuur uit maagsapklieren dat bacteriën doodt en bijdraagt aan de eiwitvertering
door pepsinogeen te activeren tot het actieve peptase en eiwitten te laten opzwellen zodat
enzymen er beter bij kunnen. Heet ook wel maagzuur.
- Pepsiongeen: inactief pro-enzym van de maagsapklieren waaruit in de maag onder invloed van
het zoutzuur het actieve peptase ontstaat dat eiwitten afbreekt tot polypeptiden.
- Slijm, gemaakt door cellen dichtbij uitgang van maagsapklieren. Maagslijmvlies bedekt binnenkant
van maag en beschermt de cellen van de maagwand tegen het zoutzuur en peptase.
- Aan bovenkant wordt maag afgesloten door een kringspier aan de onderkant door maagportier:
kringspier aan einde van maag die voedsel in maag vasthoudt en beetje bij beetje doorgeeft aan de
twaalfvingerige darm.
