V5 Thema 1 regeling
1.1 Regeling en homeostase
Normwaarde= een waarde van een concentratie waarnaar gestreefd wordt.
Dynamisch evenwicht= een evenwicht dat in stand gehouden wordt door een regelkring.
Homeostase= het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu
van een organismen.
Negatieve terugkoppeling= wanneer een toename van het resultaat een remming van het
proces veroorzaakt.
Positieve terugkoppeling= een toename van het resultaat een toename van het proces
veroorzaakt.
Uitwendig milieu= de omgeving.
Inwendige milieu= weefselvloeistof en het bloed van een organisme.
1.2 Hormonale regulatie
Signaalmoleculen= signaalstoffen in organismen die ervoor zorgt dat communicatie tussen
cellen regelt.
Hormonen= de signaalmoleculen die de cellen van hormoonklieren afgeven.
o Getransporteerd via het bloed.
o Blijven lang in het bloed, waardoor de effecten lang aanhouden.
Endocriene klieren= cellen met afvoer via het bloed, hebben geen afvoerbuis.
Exocriene klieren= cellen met een afvoer via een afvoerbuis.
Doelwitorganen= organen waarvan de cellen hormoonreceptoren bevatten en dus de
boodschap van de hormonen van de klieren ontvangen.
Hormoonspiegel= de hormoonconcentratie die beïnvloedt kan worden door de reactie van
doelwitorganen.
De werking van een hormoon dat in het cytoplasma aan een receptoreiwit.
o Hormoon-receptorcomplex= als het hormoon bindt aan een receptorcomplex.
Via de kernporie in het kernplasma, waardoor het genen aan en uit kan
zetten.
De werking van een hormoon dat in het celmembraan bindt aan een receptoreiwit.
o Als een hormoon in het celmembraan aan een receptoreiwit bindt wordt de second
messenger geactiveerd.
Second messenger= geeft singnalen in de cel door.
o (signaal)cascade= wanneer een signaal via meerdere schakels in de cel wordt
doorgegeven.
o Intracellulair= binnen de cel.
o Extracellulair= buiten de cel.
Afb 5 blz 14
Hormoonstelsel= bestaat uit hormoonklieren.
o Hypofyse:
Ligt in het midden van het hoofd onder de hersenen.
Hypofysevoorkwab.
FSH en LH beïnvloeden de testes en de ovaria.
Adrenocorticotroop hormoon (ACTH)= geproduceert bij stress en
bevordert de aanmaak van hormonen door de bijnierschors.
Hypofyseachterkwab.
, Oxytocine= stimuleert het ontstaan van weeën.
Hypofysehormonen:
Groeihormoon (GH)= regelt de groei en ontwikkeling.
o Bij te veel groeihormoon: reuzegroei.
o Bij te weinig groeihormoon: dwerggroei.
Prolactine= speelt een rol bij het vergroten van de melkklieren,
stimuleert de productie van melk door de melkklieren in de borsten.
Antidiuretisch hormoon (ADH)= regelt de resorptie van water in de
nieren bij de vorming van urine.
o Hierdoor blijft de osmotische waarde van het bloed gelijk.
o Hypothalamus:
Geeft 2 typen neurohormonen af die de endocriene cellen in de hypofyse
voorkwam beïnvloeden.
Inhibiting hormonen (IH)= zorgen ervoor dat de endocriene cellen in
de hypofysevoorkwab geen hormonen.
o Een remming.
o Afgegeven aan haarvaten en via het bloed komen ze in de
hypofysevoorkwab terecht, stimuleren ze de productie en
afgifte van hypofysehormonen.
Releasing hormonen (RH)= stimuleren de endocriene cellen in de
hypofysevoorkwab juist om bepaalde hormonen te produceren.
o Afgegeven aan haarvaten en via het bloed komen ze in de
hypofysevoorkwab terecht, stimuleren ze de productie en
afgifte van hypofysehormonen.
o Schildklier.
Ligt in de hals, voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan.
Produceert thyroxine/schildklierhormoon = beïnvloedt de stofwisseling,
vooral de verbranding van glucose te stimuleren.
Te veel thyroxine: veel verbranding, meer afvallen.
Te weinig thyroxine: minder verbranding, minder afvallen.
o Bijnieren.
Epo (erytropoëtine)= wordt geproduceerd wanneer er te weinig zuurstof
wordt aangevoerd.
Stimuleert de productie van rode bloedcellen in het rode beenmerg,
waardoor het bloed stroperiger wordt.
Bijnieren bestaat uit:
Bijnierschors.
o ACTH= wordt gestimuleert om cortisol te produceren.
Cortisol= komt vrij bij stress en onderdrukt de
werking van het afweersysteem, maar verhoogt de
glucoseconcentratie in het bloed.
Bijniermerg:
o Adrenaline= wprdt geproduceert bij stress, met een snelle
en kortdurige werking wat de stofwisseling bevordert.
Cellen in de lever en spieren zetten glucogeen om in
glucose.
1.1 Regeling en homeostase
Normwaarde= een waarde van een concentratie waarnaar gestreefd wordt.
Dynamisch evenwicht= een evenwicht dat in stand gehouden wordt door een regelkring.
Homeostase= het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu
van een organismen.
Negatieve terugkoppeling= wanneer een toename van het resultaat een remming van het
proces veroorzaakt.
Positieve terugkoppeling= een toename van het resultaat een toename van het proces
veroorzaakt.
Uitwendig milieu= de omgeving.
Inwendige milieu= weefselvloeistof en het bloed van een organisme.
1.2 Hormonale regulatie
Signaalmoleculen= signaalstoffen in organismen die ervoor zorgt dat communicatie tussen
cellen regelt.
Hormonen= de signaalmoleculen die de cellen van hormoonklieren afgeven.
o Getransporteerd via het bloed.
o Blijven lang in het bloed, waardoor de effecten lang aanhouden.
Endocriene klieren= cellen met afvoer via het bloed, hebben geen afvoerbuis.
Exocriene klieren= cellen met een afvoer via een afvoerbuis.
Doelwitorganen= organen waarvan de cellen hormoonreceptoren bevatten en dus de
boodschap van de hormonen van de klieren ontvangen.
Hormoonspiegel= de hormoonconcentratie die beïnvloedt kan worden door de reactie van
doelwitorganen.
De werking van een hormoon dat in het cytoplasma aan een receptoreiwit.
o Hormoon-receptorcomplex= als het hormoon bindt aan een receptorcomplex.
Via de kernporie in het kernplasma, waardoor het genen aan en uit kan
zetten.
De werking van een hormoon dat in het celmembraan bindt aan een receptoreiwit.
o Als een hormoon in het celmembraan aan een receptoreiwit bindt wordt de second
messenger geactiveerd.
Second messenger= geeft singnalen in de cel door.
o (signaal)cascade= wanneer een signaal via meerdere schakels in de cel wordt
doorgegeven.
o Intracellulair= binnen de cel.
o Extracellulair= buiten de cel.
Afb 5 blz 14
Hormoonstelsel= bestaat uit hormoonklieren.
o Hypofyse:
Ligt in het midden van het hoofd onder de hersenen.
Hypofysevoorkwab.
FSH en LH beïnvloeden de testes en de ovaria.
Adrenocorticotroop hormoon (ACTH)= geproduceert bij stress en
bevordert de aanmaak van hormonen door de bijnierschors.
Hypofyseachterkwab.
, Oxytocine= stimuleert het ontstaan van weeën.
Hypofysehormonen:
Groeihormoon (GH)= regelt de groei en ontwikkeling.
o Bij te veel groeihormoon: reuzegroei.
o Bij te weinig groeihormoon: dwerggroei.
Prolactine= speelt een rol bij het vergroten van de melkklieren,
stimuleert de productie van melk door de melkklieren in de borsten.
Antidiuretisch hormoon (ADH)= regelt de resorptie van water in de
nieren bij de vorming van urine.
o Hierdoor blijft de osmotische waarde van het bloed gelijk.
o Hypothalamus:
Geeft 2 typen neurohormonen af die de endocriene cellen in de hypofyse
voorkwam beïnvloeden.
Inhibiting hormonen (IH)= zorgen ervoor dat de endocriene cellen in
de hypofysevoorkwab geen hormonen.
o Een remming.
o Afgegeven aan haarvaten en via het bloed komen ze in de
hypofysevoorkwab terecht, stimuleren ze de productie en
afgifte van hypofysehormonen.
Releasing hormonen (RH)= stimuleren de endocriene cellen in de
hypofysevoorkwab juist om bepaalde hormonen te produceren.
o Afgegeven aan haarvaten en via het bloed komen ze in de
hypofysevoorkwab terecht, stimuleren ze de productie en
afgifte van hypofysehormonen.
o Schildklier.
Ligt in de hals, voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan.
Produceert thyroxine/schildklierhormoon = beïnvloedt de stofwisseling,
vooral de verbranding van glucose te stimuleren.
Te veel thyroxine: veel verbranding, meer afvallen.
Te weinig thyroxine: minder verbranding, minder afvallen.
o Bijnieren.
Epo (erytropoëtine)= wordt geproduceerd wanneer er te weinig zuurstof
wordt aangevoerd.
Stimuleert de productie van rode bloedcellen in het rode beenmerg,
waardoor het bloed stroperiger wordt.
Bijnieren bestaat uit:
Bijnierschors.
o ACTH= wordt gestimuleert om cortisol te produceren.
Cortisol= komt vrij bij stress en onderdrukt de
werking van het afweersysteem, maar verhoogt de
glucoseconcentratie in het bloed.
Bijniermerg:
o Adrenaline= wprdt geproduceert bij stress, met een snelle
en kortdurige werking wat de stofwisseling bevordert.
Cellen in de lever en spieren zetten glucogeen om in
glucose.
