Laura Nolmans Mentaliserend Praten met Cliënten 26/05/2023
Dimitri Dhaene
Begrippenlijst
Mentaliseren
Het permanent aanwezige en onbewuste proces dat mensen in staat stelt de uitingen en handelingen
van zichzelf en anderen te zien als gemotiveerd door interne gedachten, intenties en overtuigingen.
Objectconstantie
Het kunnen oproepen en bijhouden van een overwegend positief beeld van de ander (zelfs wanneer
relatie onder druk staat).
Zelfconstantie
Het vermogen om een positief beeld van zichzelf op te bouwen en bij te houden (zelfs wanneer
zelfbeeld onder druk staat).
Equivalent mode
Actual mode
Denken dat de interne wereld en die van anderen overeenstemt met de externe realiteit.
Pretend mode
Alsof-modus
Interne belevenis komt niet overeen met de realiteit.
Primaire beleving
De pure, rauwe beleving, in afwezigheid van mentale toestanden.
Primaire representatie
De eerste, psychische voorstelling (woord en beeld) van de in interactie ervaren beleving van de baby
door de ander (vaak hechtingsfiguur).
Secundaire representatie
De gemarkeerde en teruggegeven primaire representatie die de baby in staat stelt zelf affecten te
representeren.
Congruent
Niet te zeer afwijken; niet te zeer gelijkend.
Markedness
Ervaren van verschil tussen primaire beleving en primaire representatie.
Het zelf
Verwijst naar de totale persoon van het individu en behelst zowel de lichaamsdelen als zijn
psychische organisatie.
Het is een georganiseerde eenheid die de eigenheid of identiteit van een individu uitmaakt.
Lichaamsschema
De beleving van het lichaam als geheel, afgegrensd van de omwereld, een zekere inhoud bevattend
en innemend.
Contingentie
Het feit dat iets niet noodzakelijk is, je kiest om het te doen.
1
,Laura Nolmans Mentaliserend Praten met Cliënten 26/05/2023
Dimitri Dhaene
Representationeel
Concepten die overeenstemmen met de actuele interne ervaringen en die de mentale toestand
hebben veroorzaakt.
Het zijn concepten, niet de actuele toestand zelf, vandaar representatie, in tegenstelling tot presentie.
Presentie
De niet-gemedieerde volle aanwezigheid van het affect.
Mentale processtoornis
Kinderen bij wie het mentalisatieproces onvoldoende ontwikkeld of verstoord is.
Mentale representatiestoornis
Kinderen die wel representaties hebben en kunnen mentaliseren, maar vastzitten binnen een intern
conflict.
Werken in de overdracht
Het duidelijk worden van latente en impliciete gewoonten, verwachtingen en opvattingen,
georganiseerd en opgeroepen door de professionele relatie tussen kind en opvoeder.
Affectregulatie
Het patroon van hoe iemand met zijn emoties omgaat.
Alien self
Stukje van jezelf dat je niet begrijpt.
Enactment
Acting-out
Manier waarop psychisch functioneren van het kind wordt uitgespeeld.
Teleologische denkwijze
Meer buitenkant = minder binnenkant.
Coërcief gedrag
Dwanggedrag dat bestaat uit interacties waarbij ouders en kinderen elkaar negatief bekrachtigen.
2
, Laura Nolmans Mentaliserend Praten met Cliënten 26/05/2023
Dimitri Dhaene
Theoretische concepten
Mentaliseren = Het permanent aanwezige en onbewuste proces dat mensen in staat stelt de uitingen
en handelingen van zichzelf en anderen te zien als gemotiveerd door interne gedachten, intenties en
overtuigingen.
Opmerkingen:
1. Typisch menselijke verworvenheid
2. Ontstaan tijdens vroege ontwikkeling van het kind
3. Krijgt vorm door gehechtheidsrelatie
4. Behoefte dat niet verdwijnt
5. Interpersoonlijk mechanisme
Separatie-individuatiefase (1-3 jaar)
Waarom hebben kinderen rond de leeftijd van 2 jaar veel gedragsproblemen?
Het geïndividueerde kind
Vanuit zelfvertrouwen in zichzelf en de ander
Zowel zelfstandig als afhankelijk van de volwassene
Het onvoldoende geïndividueerde kind
Nood aan onmiddellijke behoeftebevrediging (afhankelijk van directe behoeftebevrediging)
Lijfelijke aanwezigheid
Controle
Steun
Sterk gelijkend op kinderen in residentiële behandeling
Objectconstantie = Het kunnen oproepen en bijhouden van een overwegend positief beeld van de
ander (zelfs wanneer relatie onder druk staat).
Zelfconstantie = Het vermogen om een positief beeld van zichzelf op te bouwen en bij te houden (ook
wanneer zelfbeeld onder druk staat).
3
Dimitri Dhaene
Begrippenlijst
Mentaliseren
Het permanent aanwezige en onbewuste proces dat mensen in staat stelt de uitingen en handelingen
van zichzelf en anderen te zien als gemotiveerd door interne gedachten, intenties en overtuigingen.
Objectconstantie
Het kunnen oproepen en bijhouden van een overwegend positief beeld van de ander (zelfs wanneer
relatie onder druk staat).
Zelfconstantie
Het vermogen om een positief beeld van zichzelf op te bouwen en bij te houden (zelfs wanneer
zelfbeeld onder druk staat).
Equivalent mode
Actual mode
Denken dat de interne wereld en die van anderen overeenstemt met de externe realiteit.
Pretend mode
Alsof-modus
Interne belevenis komt niet overeen met de realiteit.
Primaire beleving
De pure, rauwe beleving, in afwezigheid van mentale toestanden.
Primaire representatie
De eerste, psychische voorstelling (woord en beeld) van de in interactie ervaren beleving van de baby
door de ander (vaak hechtingsfiguur).
Secundaire representatie
De gemarkeerde en teruggegeven primaire representatie die de baby in staat stelt zelf affecten te
representeren.
Congruent
Niet te zeer afwijken; niet te zeer gelijkend.
Markedness
Ervaren van verschil tussen primaire beleving en primaire representatie.
Het zelf
Verwijst naar de totale persoon van het individu en behelst zowel de lichaamsdelen als zijn
psychische organisatie.
Het is een georganiseerde eenheid die de eigenheid of identiteit van een individu uitmaakt.
Lichaamsschema
De beleving van het lichaam als geheel, afgegrensd van de omwereld, een zekere inhoud bevattend
en innemend.
Contingentie
Het feit dat iets niet noodzakelijk is, je kiest om het te doen.
1
,Laura Nolmans Mentaliserend Praten met Cliënten 26/05/2023
Dimitri Dhaene
Representationeel
Concepten die overeenstemmen met de actuele interne ervaringen en die de mentale toestand
hebben veroorzaakt.
Het zijn concepten, niet de actuele toestand zelf, vandaar representatie, in tegenstelling tot presentie.
Presentie
De niet-gemedieerde volle aanwezigheid van het affect.
Mentale processtoornis
Kinderen bij wie het mentalisatieproces onvoldoende ontwikkeld of verstoord is.
Mentale representatiestoornis
Kinderen die wel representaties hebben en kunnen mentaliseren, maar vastzitten binnen een intern
conflict.
Werken in de overdracht
Het duidelijk worden van latente en impliciete gewoonten, verwachtingen en opvattingen,
georganiseerd en opgeroepen door de professionele relatie tussen kind en opvoeder.
Affectregulatie
Het patroon van hoe iemand met zijn emoties omgaat.
Alien self
Stukje van jezelf dat je niet begrijpt.
Enactment
Acting-out
Manier waarop psychisch functioneren van het kind wordt uitgespeeld.
Teleologische denkwijze
Meer buitenkant = minder binnenkant.
Coërcief gedrag
Dwanggedrag dat bestaat uit interacties waarbij ouders en kinderen elkaar negatief bekrachtigen.
2
, Laura Nolmans Mentaliserend Praten met Cliënten 26/05/2023
Dimitri Dhaene
Theoretische concepten
Mentaliseren = Het permanent aanwezige en onbewuste proces dat mensen in staat stelt de uitingen
en handelingen van zichzelf en anderen te zien als gemotiveerd door interne gedachten, intenties en
overtuigingen.
Opmerkingen:
1. Typisch menselijke verworvenheid
2. Ontstaan tijdens vroege ontwikkeling van het kind
3. Krijgt vorm door gehechtheidsrelatie
4. Behoefte dat niet verdwijnt
5. Interpersoonlijk mechanisme
Separatie-individuatiefase (1-3 jaar)
Waarom hebben kinderen rond de leeftijd van 2 jaar veel gedragsproblemen?
Het geïndividueerde kind
Vanuit zelfvertrouwen in zichzelf en de ander
Zowel zelfstandig als afhankelijk van de volwassene
Het onvoldoende geïndividueerde kind
Nood aan onmiddellijke behoeftebevrediging (afhankelijk van directe behoeftebevrediging)
Lijfelijke aanwezigheid
Controle
Steun
Sterk gelijkend op kinderen in residentiële behandeling
Objectconstantie = Het kunnen oproepen en bijhouden van een overwegend positief beeld van de
ander (zelfs wanneer relatie onder druk staat).
Zelfconstantie = Het vermogen om een positief beeld van zichzelf op te bouwen en bij te houden (ook
wanneer zelfbeeld onder druk staat).
3
