College 1
- Wanneer zijn talen familie van elkaar?
Als er systematisch overeenkomsten zijn tussen woorden en klanken.
- Hoe zijn talen en taalfamilies ontstaan?
wat de oertaal is weten wetenschappers niet, we weten ook niet hoe taal is ontstaan.. Ze
weten wel waar Nederlands vandaan komt. Proto-Indo-Europees is hiervan de originele taal.
Proto betekent dat het bestaan moet hebben, maar dat er geen bewijs van is.
taalfamilies ontstonden doordat de jager-verzamelaars gingen rondtrekken en daar andere
mensen tegenkwamen.
- Hoe weet je of talen familie van elkaar zijn?
Talen die op elkaar lijken zijn familie.
Germaans, Slavisch, Romaans zijn ‘’basistalen’’. Verschillen tussen deze talen noem je
geen verschillen, maar een verschuiving.
Germaanse klankverschuiving
- De Germaanse talen hebben zich afgescheiden van andere Indo-Europese talen.
- Bijvoorbeeld, P-klanken vanuit het Latijn werd in het Germaans een F
- Systematische klankverschuivingen zijn omschreven in klankwetten.
Welke klankwetten zijn kenmerkend voor deze Ingveoonse klankverschuiving?
,College 2
Hoe heeft het Nederlands zich ontwikkeld (tot een standaardtaal)?
hoe stel je de ontwikkeling van een taal eigenlijk vast?
- Descriptieve taalregels: beschrijven, inventariseren en systematiseren van
taalgebruik en regels.
- geen waardeoordeel, maar waarnemingen.
Ontwikkeling van het Nederlands:
700-1150, Oudnederlands.
Kenmerken:
- weinig materiaal, veel gezongen
- klinkerkleuring & naamvallen
1150-1500, Middelnederlands
kenmerken:
- veel literaire teksten
- klinkerreductie
- teksten regionaal gekleurd, geen eenheidstaal en eenheidsspelling
- naamvallen en tweedelige ontkenning
16e/17e eeuw, Nieuwnederlands
kenmerken:
- naamvallen slijten af
- eenledig ontkenning
- ontstaan van standaardtaal en eenheidsspelling
Proces van standaardisering:
1. codificatie, iemand moet denken, zo gaan we het doen
2. dialect selectie, algemene hollands
3. acceptatie, iedereen moet het ermee eens zijn
4. elaboratie, verspreiding
Er moet dan wel een verscheidenheid aan talen zijn, anders is standaardisering niet nodig.
Er moet een beeld zijn bij de nieuwe standaard taal, een onderdeel worden van de identiteit,
conceptualisering. Als laatste moet er duidelijk zijn in welk gebied deze standaardtaal geldt,
afbakening.
Boekdrukkunst en statenvertaling hebben minder invloed in de verspreiding van de
Nederlandse taal dan gedacht.
Rederijkers en de Muiderkring: hebben toch niet veel invloed gehad.
, Om de ontwikkeling van een taal de beschrijven, kun je gaan kijken naar:
Fonologie: klankleer (komen deze klanken voor in een taal?)
- ij=ie, ey=ei
- hi (nu:hij)
Morfologie: woordvorming (Hoe worden deze woorden opgebouwd?)
- ende (nu:en)
- maghic (nu: mag ik)
Lexicologie: woordenschat (ken ik dit woord omdat het voorkomt?
- drochtlijn (nu:heer of vorst)
Semantiek: betekenisleer (weet ik de betekenis van het woord?)
- ontbrac (toen:ontwaken, nu:ontbreken)
Syntaxis: zinsleer komt dat woord voor op die plek in een zin en met die vervoeging?)
- (hi) seide (nu: hij zei)
- (God die hiet mi u) u bevelen (nu:bevolen)
Pragmatiek: taalgebruik in interactie en context
a. mijn fiets is kapot
b. goed dat je er bent ga snel zitten
- Wanneer zijn talen familie van elkaar?
Als er systematisch overeenkomsten zijn tussen woorden en klanken.
- Hoe zijn talen en taalfamilies ontstaan?
wat de oertaal is weten wetenschappers niet, we weten ook niet hoe taal is ontstaan.. Ze
weten wel waar Nederlands vandaan komt. Proto-Indo-Europees is hiervan de originele taal.
Proto betekent dat het bestaan moet hebben, maar dat er geen bewijs van is.
taalfamilies ontstonden doordat de jager-verzamelaars gingen rondtrekken en daar andere
mensen tegenkwamen.
- Hoe weet je of talen familie van elkaar zijn?
Talen die op elkaar lijken zijn familie.
Germaans, Slavisch, Romaans zijn ‘’basistalen’’. Verschillen tussen deze talen noem je
geen verschillen, maar een verschuiving.
Germaanse klankverschuiving
- De Germaanse talen hebben zich afgescheiden van andere Indo-Europese talen.
- Bijvoorbeeld, P-klanken vanuit het Latijn werd in het Germaans een F
- Systematische klankverschuivingen zijn omschreven in klankwetten.
Welke klankwetten zijn kenmerkend voor deze Ingveoonse klankverschuiving?
,College 2
Hoe heeft het Nederlands zich ontwikkeld (tot een standaardtaal)?
hoe stel je de ontwikkeling van een taal eigenlijk vast?
- Descriptieve taalregels: beschrijven, inventariseren en systematiseren van
taalgebruik en regels.
- geen waardeoordeel, maar waarnemingen.
Ontwikkeling van het Nederlands:
700-1150, Oudnederlands.
Kenmerken:
- weinig materiaal, veel gezongen
- klinkerkleuring & naamvallen
1150-1500, Middelnederlands
kenmerken:
- veel literaire teksten
- klinkerreductie
- teksten regionaal gekleurd, geen eenheidstaal en eenheidsspelling
- naamvallen en tweedelige ontkenning
16e/17e eeuw, Nieuwnederlands
kenmerken:
- naamvallen slijten af
- eenledig ontkenning
- ontstaan van standaardtaal en eenheidsspelling
Proces van standaardisering:
1. codificatie, iemand moet denken, zo gaan we het doen
2. dialect selectie, algemene hollands
3. acceptatie, iedereen moet het ermee eens zijn
4. elaboratie, verspreiding
Er moet dan wel een verscheidenheid aan talen zijn, anders is standaardisering niet nodig.
Er moet een beeld zijn bij de nieuwe standaard taal, een onderdeel worden van de identiteit,
conceptualisering. Als laatste moet er duidelijk zijn in welk gebied deze standaardtaal geldt,
afbakening.
Boekdrukkunst en statenvertaling hebben minder invloed in de verspreiding van de
Nederlandse taal dan gedacht.
Rederijkers en de Muiderkring: hebben toch niet veel invloed gehad.
, Om de ontwikkeling van een taal de beschrijven, kun je gaan kijken naar:
Fonologie: klankleer (komen deze klanken voor in een taal?)
- ij=ie, ey=ei
- hi (nu:hij)
Morfologie: woordvorming (Hoe worden deze woorden opgebouwd?)
- ende (nu:en)
- maghic (nu: mag ik)
Lexicologie: woordenschat (ken ik dit woord omdat het voorkomt?
- drochtlijn (nu:heer of vorst)
Semantiek: betekenisleer (weet ik de betekenis van het woord?)
- ontbrac (toen:ontwaken, nu:ontbreken)
Syntaxis: zinsleer komt dat woord voor op die plek in een zin en met die vervoeging?)
- (hi) seide (nu: hij zei)
- (God die hiet mi u) u bevelen (nu:bevolen)
Pragmatiek: taalgebruik in interactie en context
a. mijn fiets is kapot
b. goed dat je er bent ga snel zitten
