De ontwikkeling van kinderen met problemen: gewoon anders
E.J. Knorth, H. Nakken, C.E. Oenema -Mostert, A.J.J.M. Ruijssenaars & J. Strijker (red)
Hoofdstuk 1: De ontwikkeling van kinderen met problemen
beschouwd: gewoon anders
1.1 Inleiding
Kinderen met dreigende of al ernstig gebleken problemen ontwikkelen zich opvallend ten opzichte
van de norm en zichzelf. Ten opzichte van zichzelf als er op een bepaald moment een niet verwachte
verandering optreed. Wat is normaal? Is het doel van een interventie het bereiken van zo dicht
mogelijk bij normaal? Dit zijn belangrijke vragen voor orthopedagoge. In de praktijk en in onderzoek
zijn normatieve keuzes onvermijdelijk. Het is opvallend dat discussie hierover zeldzaam zijn, keuzes
worden vaak impliciet gemaakt.
1.2 Aanleiding
Een korte terugblik van hoogleraren op hun loopbaan is vaak een aanleiding om de balans op te
maken. Een zogenaamde eerste openbare les. Wat mag de komende jaren worden verwacht? De
openbare lessen en het afscheid van Zandberg en van der Meulen (hoogleraren Orthopedagogiek
aan de RUG) is de aanleiding om stil te staan. Van der Meulen hield zich bezig met ‘normale’
ontwikkeling en Zandberg had juist aandacht voor ‘afwijkingen’. Er zit hierin een verschil ik keuze.
Van der Meulen hecht veel waarde aan tests die de mijlpalen van de gemiddelde ontwikkeling
representeren, Zandberg zoekt naar mogelijkheden om de afwijkingen van die ontwikkeling het
hoofd te bieden met behulp van de omgeving.
De verschillen in benadering van de ontwikkeling van afwijkende kinderen hebben gevolgen voor de
wijze van denken over diagnostiek, interventie en evaluatie. Echter deze keuze in bendadering wordt
lang niet altijd expliciet gemaakt.
1.3. Uitleiding
Keuzes en uitgangspunten in de praktijk en onderzoek blijven vaak impliciet tot het moment dat
gevraagd wordt een standpunt in te nemen of in elk geval te reflecteren over wat gedaan is of wat
wenselijk zou zijn. Dit boek gaat over de richtinggevende ideeën van orthopedagogen. De structuur
in het boek is gebaseerd op de hoofdpijlers uit de klinische cyclus, namelijk diagnostiek en
interventie.
Hoofdstuk 2: Orthopedagogiek, dynamiek en unieke patronen
2.1. Inleiding
Orthopedagogiek is een interventiewetenschap, gericht op het voorkomen of verbeteren van
problemen bij het opvoeden. Er zijn in de praktijk richtlijnen en afsopraken die als norm dienen om
te beoordelen wat een probleem is en wanneer een doel bereikt is.
2.2. Dynamische problemen transactionele ontwikkeling
E.J. Knorth, H. Nakken, C.E. Oenema -Mostert, A.J.J.M. Ruijssenaars & J. Strijker (red)
Hoofdstuk 1: De ontwikkeling van kinderen met problemen
beschouwd: gewoon anders
1.1 Inleiding
Kinderen met dreigende of al ernstig gebleken problemen ontwikkelen zich opvallend ten opzichte
van de norm en zichzelf. Ten opzichte van zichzelf als er op een bepaald moment een niet verwachte
verandering optreed. Wat is normaal? Is het doel van een interventie het bereiken van zo dicht
mogelijk bij normaal? Dit zijn belangrijke vragen voor orthopedagoge. In de praktijk en in onderzoek
zijn normatieve keuzes onvermijdelijk. Het is opvallend dat discussie hierover zeldzaam zijn, keuzes
worden vaak impliciet gemaakt.
1.2 Aanleiding
Een korte terugblik van hoogleraren op hun loopbaan is vaak een aanleiding om de balans op te
maken. Een zogenaamde eerste openbare les. Wat mag de komende jaren worden verwacht? De
openbare lessen en het afscheid van Zandberg en van der Meulen (hoogleraren Orthopedagogiek
aan de RUG) is de aanleiding om stil te staan. Van der Meulen hield zich bezig met ‘normale’
ontwikkeling en Zandberg had juist aandacht voor ‘afwijkingen’. Er zit hierin een verschil ik keuze.
Van der Meulen hecht veel waarde aan tests die de mijlpalen van de gemiddelde ontwikkeling
representeren, Zandberg zoekt naar mogelijkheden om de afwijkingen van die ontwikkeling het
hoofd te bieden met behulp van de omgeving.
De verschillen in benadering van de ontwikkeling van afwijkende kinderen hebben gevolgen voor de
wijze van denken over diagnostiek, interventie en evaluatie. Echter deze keuze in bendadering wordt
lang niet altijd expliciet gemaakt.
1.3. Uitleiding
Keuzes en uitgangspunten in de praktijk en onderzoek blijven vaak impliciet tot het moment dat
gevraagd wordt een standpunt in te nemen of in elk geval te reflecteren over wat gedaan is of wat
wenselijk zou zijn. Dit boek gaat over de richtinggevende ideeën van orthopedagogen. De structuur
in het boek is gebaseerd op de hoofdpijlers uit de klinische cyclus, namelijk diagnostiek en
interventie.
Hoofdstuk 2: Orthopedagogiek, dynamiek en unieke patronen
2.1. Inleiding
Orthopedagogiek is een interventiewetenschap, gericht op het voorkomen of verbeteren van
problemen bij het opvoeden. Er zijn in de praktijk richtlijnen en afsopraken die als norm dienen om
te beoordelen wat een probleem is en wanneer een doel bereikt is.
2.2. Dynamische problemen transactionele ontwikkeling
