Hoorcollege 3, 2016 Goederenrecht
Onderwerpen:
Onoverdraagbaarheid
Levering verdiept:
Levering recht aan toonder en order
Levering in andere gevallen
Levering met tussenpersonen
Levering bij voorbaat
Levering onder eigendomsvoorbehoud (verdiept)
Derdenbescherming
ONOVERDRAAGBAARHEID:
Soms hebben we het hier over, maar soms zijn ze ook niet overdraagbaar. Je kan er als eigenaar niet
zomaar overdragen. Soms staat het in de wet, op grond van de wet bijv. recht van gebruik en
bewoning. 3:226 lid 4 BW. je kan dit dus niet overdragen, wet verbiedt het en is nietig. Ander
voorbeeld is het bodem van de Waddenzee, is op grond van de wet niet overdraagbaar. 5:25
Ook aard van de wet kan het verzetten. Bijv: de afhankelijke recht zoals pandrecht, hypotheekrecht
en erfdienstbaarheid. Zij zijn afhankelijk van een ander recht en kunnen niet bestaan zonder een
ander recht. Ik vestig een hypotheekrecht op mijn huis, bank geeft een lening. Hypotheekrecht rust
op mijn huis, maar is dus afhankelijk van de vordering die de bank mij heeft geleend. Bank kan dus
niet los van die vordering het hypotheekrecht overdragen. Precies zelfde geldt voor pandrecht. Ik
heb lening voor een auto, en heb geld gekregen. Dan kan de bank wel die geld overdragen, maar de
pandhouder kan niet apart dat pandrecht overdragen want het is afhankelijk van die vordering.
Vorderingsrechten: die kan je onoverdraagbaar maken. Op zich zijn ze overdraagbaar, maar je kan ze
dus persoonlijk maken. Vaak willen schuldenaren niet dat schulden overgedragen worden. dit vind je
terug in 3:83 lid 2 BW. de schuldenaar en schuldeiser kunnen onderling zeggen: deze vordering is
persoonlijk, en maken we onoverdraagbaar. Je ziet dit vaak in algemene voorwaarden.
Hier is heel veel vragen over. Is een contractueel beding dus je spreekt dat af. Wat is de bedoeling
geweest van partijen? Het hele palet wat je hebt bij contractenrecht komt hier dus weer terug. HR
heeft hier in 2003 iets over gezegd: als je zo iets opschrijft (in dit geval) dan mislukt die overdracht.
Niet vanwege beschikkingsonbevoegdheid maar omdat je het beding onoverdraagbaar hebt
gemaakt. Veel juristen van bedrijven etc, schreven dit nu allemaal mooi op aangezien dit wel werkte.
Er waren daardoor wel is andere formuleringen (zoals je mag deze vordering niet overdragen etc). in
een ander algemene voorwaarden stond weer: schuldeiser kan het niet overdragen op grond van
3:83 lid 2. Daar ontstond ook weer allerlei discussie over arrest 2014: HR zegt: we kijken naar tekst
van beding maar als uitgangspunt neem ik objectieve maatstaf (haveltex) maar dat het slechts
verbintenissenrechtelijk werking heeft, tenzij er bij staat dat het ook goederenrechtelijk werking
heeft.
HR 17 januari 2003, NJ 2004/281 (Oryx/Van Eesteren)
Een overdracht in strijd met een contractueel onoverdraagbaar gemaakte vordering
heeft ongeldigheid van de overdracht tot gevolg. Dat geldt krachtens art. 3:98 BW
ook voor verpanding
HR 21 maart 2014, NJ 2015/167 (Coface/Intergamma)
R.o. 3.4.2: “Een beding als het onderhavige, dat naar zijn aard mede is bestemd om
de rechtspositie te beïnvloeden van derden die de bedoeling van de contracterende
partijen niet kennen, en dat ertoe strekt hun rechtspositie op uniforme wijze te
regelen, dient te worden uitgelegd naar objectieve maatstaven, met inachtneming
Onderwerpen:
Onoverdraagbaarheid
Levering verdiept:
Levering recht aan toonder en order
Levering in andere gevallen
Levering met tussenpersonen
Levering bij voorbaat
Levering onder eigendomsvoorbehoud (verdiept)
Derdenbescherming
ONOVERDRAAGBAARHEID:
Soms hebben we het hier over, maar soms zijn ze ook niet overdraagbaar. Je kan er als eigenaar niet
zomaar overdragen. Soms staat het in de wet, op grond van de wet bijv. recht van gebruik en
bewoning. 3:226 lid 4 BW. je kan dit dus niet overdragen, wet verbiedt het en is nietig. Ander
voorbeeld is het bodem van de Waddenzee, is op grond van de wet niet overdraagbaar. 5:25
Ook aard van de wet kan het verzetten. Bijv: de afhankelijke recht zoals pandrecht, hypotheekrecht
en erfdienstbaarheid. Zij zijn afhankelijk van een ander recht en kunnen niet bestaan zonder een
ander recht. Ik vestig een hypotheekrecht op mijn huis, bank geeft een lening. Hypotheekrecht rust
op mijn huis, maar is dus afhankelijk van de vordering die de bank mij heeft geleend. Bank kan dus
niet los van die vordering het hypotheekrecht overdragen. Precies zelfde geldt voor pandrecht. Ik
heb lening voor een auto, en heb geld gekregen. Dan kan de bank wel die geld overdragen, maar de
pandhouder kan niet apart dat pandrecht overdragen want het is afhankelijk van die vordering.
Vorderingsrechten: die kan je onoverdraagbaar maken. Op zich zijn ze overdraagbaar, maar je kan ze
dus persoonlijk maken. Vaak willen schuldenaren niet dat schulden overgedragen worden. dit vind je
terug in 3:83 lid 2 BW. de schuldenaar en schuldeiser kunnen onderling zeggen: deze vordering is
persoonlijk, en maken we onoverdraagbaar. Je ziet dit vaak in algemene voorwaarden.
Hier is heel veel vragen over. Is een contractueel beding dus je spreekt dat af. Wat is de bedoeling
geweest van partijen? Het hele palet wat je hebt bij contractenrecht komt hier dus weer terug. HR
heeft hier in 2003 iets over gezegd: als je zo iets opschrijft (in dit geval) dan mislukt die overdracht.
Niet vanwege beschikkingsonbevoegdheid maar omdat je het beding onoverdraagbaar hebt
gemaakt. Veel juristen van bedrijven etc, schreven dit nu allemaal mooi op aangezien dit wel werkte.
Er waren daardoor wel is andere formuleringen (zoals je mag deze vordering niet overdragen etc). in
een ander algemene voorwaarden stond weer: schuldeiser kan het niet overdragen op grond van
3:83 lid 2. Daar ontstond ook weer allerlei discussie over arrest 2014: HR zegt: we kijken naar tekst
van beding maar als uitgangspunt neem ik objectieve maatstaf (haveltex) maar dat het slechts
verbintenissenrechtelijk werking heeft, tenzij er bij staat dat het ook goederenrechtelijk werking
heeft.
HR 17 januari 2003, NJ 2004/281 (Oryx/Van Eesteren)
Een overdracht in strijd met een contractueel onoverdraagbaar gemaakte vordering
heeft ongeldigheid van de overdracht tot gevolg. Dat geldt krachtens art. 3:98 BW
ook voor verpanding
HR 21 maart 2014, NJ 2015/167 (Coface/Intergamma)
R.o. 3.4.2: “Een beding als het onderhavige, dat naar zijn aard mede is bestemd om
de rechtspositie te beïnvloeden van derden die de bedoeling van de contracterende
partijen niet kennen, en dat ertoe strekt hun rechtspositie op uniforme wijze te
regelen, dient te worden uitgelegd naar objectieve maatstaven, met inachtneming
