Ontgroeningen: een positieve ervaring of gaat het te ver?
Wanneer je tegenwoordig een nieuwssite opent, is de kans groot dat je een bericht met een uit de hand
gelopen ontgroening tegenkomt. Koppen zoals ‘Man na uren uit hofvijver gehaald na ontgroening’ of
‘Studenten vernederd met braaksel en urine tijdens ontgroening in Maastricht’ trekken de aandacht. Zijn
ontgroeningen altijd zo extreem of kunnen ontgroeningen ook gewoon heel erg leuk zijn? En zouden we
niet gezamenlijk een afweging moeten maken: zijn ontgroeningen nog positieve ervaringen en
verantwoord of moeten deze afgeschaft worden?
‘Hij moest vele liters vissaus drinken, alen en levende goudvissen eten terwijl de ouderejaars over
hem heen poepten en plasten’ (Trouw, 2022). Deze ontgroening heeft de Belgische student Sanda
Dia in 2018 het leven heeft gekost. ‘Zo werden eerstejaars tijdens een ontgroening van het Delftish
Studenten Corps overgoten met kaarsvet en werd haar in brand gestoken terwijl begeleiders
dronken waren’ (Theresia Schouten, 2022).
Dit zijn nog maar enkele voorbeelden van geëscaleerde ontgroeningen. Wanneer je het woord
‘ontgroening’ intypt in de google zoekbalk zie je een waslijst van soortgelijke voorbeelden. Een
jongen met ernstig hoofdletsel, een jongen die onderkoeld is geraakt omdat hij uren onder een
koude douche moest staan, een bangalijst waar 22 meisjes met foto’s telefoonnummers en adressen
op staan (NOS, 2016). Bij het lezen van deze berichten bestaat de indruk dat vernederende en
beschadigende ontgroeningen aan de orde van de dag zijn. De jongeren die deze ervaringen
ondergaan durven vaak geen aangifte te doen, omdat ze anders gepest worden door hun vereniging
of omdat ze een zwijgcontract hebben getekend voordat ze de ontgroening ingingen. Liesbeth Mann
vertelt dat de verschrikkelijke ontgroeningen vaak een afwijkende traditie van bepaalde disputen zijn
(NOS, 2021). Dat is daar de norm geworden omdat de ouderejaars zelf ook zo’n ontgroening hebben
ondergaan en ze vinden dat de volgende generatie dat eerlijkheidshalve ook moet.
Ondanks dat bekend is bij welke studentenverenigingen grensoverschrijdende ontgroeningen
plaatsvinden, schrijven vele studenten zich nog steeds vrijwillig bij deze verenigingen in. Er wordt
echter inmiddels ook een tegengeluid gehoord. Uit een enquête van StudeerSnel.nl blijkt dat zes van
de tien ondervraagde Leidse studenten tegen huidige ontgroeningen zijn. (Rutger de Quay , 2021)
Ontgroeningen zijn hun doel voorbij geschoten vindt men en het wordt tijd voor een nieuwe invulling
van deze ouderwetse inwijdingsrituelen.
Volgens Denise van de Sant, voorzitter van de landelijke Kamer van Verenigingen waar 48
studentenverenigingen bij zijn aangesloten, is het besluit genomen dat de dispuutkennismakingstijd
in de huidig vorm voorgoed afgeschaft wordt en er pas weer ontgroeningen mogen plaatsvinden als
er genoeg vertrouwen is in een goede organisatie (NOS, 2021). Dit zou een cultuurverandering wat
betreft toegestane ontgroeningsrituelen impliceren.
Bij sommige studentenverenigingen heeft een respectloze cultuur met ruimte voor machtsmisbruik
en vernedering nooit bestaan of heeft er al een cultuurverandering plaatsgevonden. Er zijn
verenigingen waar de ontgroeningen alleen maar als heel grappig en leuk ervaren worden (Marlies
Kikkert, 2019). Sommige studenten kijken heel positief terug op hun ontgroening en hebben er veel
van geleerd, zoals bijvoorbeeld doorzetten. Het feit dat de eerstejaars studenten bij deze
verenigingen tijdens de ontgroening als groep aangesproken worden en niet individueel, maakt dat
zij zich niet persoonlijk geraakt, gebruikt of aangevallen voelen.
Een andere positieve ervaring door ontgroening is dat de studenten elkaar ontzettend snel en goed
leren kennen, omdat men samen iets pittigs doorstaat. Dat schept een enorme band die regelmatig
Wanneer je tegenwoordig een nieuwssite opent, is de kans groot dat je een bericht met een uit de hand
gelopen ontgroening tegenkomt. Koppen zoals ‘Man na uren uit hofvijver gehaald na ontgroening’ of
‘Studenten vernederd met braaksel en urine tijdens ontgroening in Maastricht’ trekken de aandacht. Zijn
ontgroeningen altijd zo extreem of kunnen ontgroeningen ook gewoon heel erg leuk zijn? En zouden we
niet gezamenlijk een afweging moeten maken: zijn ontgroeningen nog positieve ervaringen en
verantwoord of moeten deze afgeschaft worden?
‘Hij moest vele liters vissaus drinken, alen en levende goudvissen eten terwijl de ouderejaars over
hem heen poepten en plasten’ (Trouw, 2022). Deze ontgroening heeft de Belgische student Sanda
Dia in 2018 het leven heeft gekost. ‘Zo werden eerstejaars tijdens een ontgroening van het Delftish
Studenten Corps overgoten met kaarsvet en werd haar in brand gestoken terwijl begeleiders
dronken waren’ (Theresia Schouten, 2022).
Dit zijn nog maar enkele voorbeelden van geëscaleerde ontgroeningen. Wanneer je het woord
‘ontgroening’ intypt in de google zoekbalk zie je een waslijst van soortgelijke voorbeelden. Een
jongen met ernstig hoofdletsel, een jongen die onderkoeld is geraakt omdat hij uren onder een
koude douche moest staan, een bangalijst waar 22 meisjes met foto’s telefoonnummers en adressen
op staan (NOS, 2016). Bij het lezen van deze berichten bestaat de indruk dat vernederende en
beschadigende ontgroeningen aan de orde van de dag zijn. De jongeren die deze ervaringen
ondergaan durven vaak geen aangifte te doen, omdat ze anders gepest worden door hun vereniging
of omdat ze een zwijgcontract hebben getekend voordat ze de ontgroening ingingen. Liesbeth Mann
vertelt dat de verschrikkelijke ontgroeningen vaak een afwijkende traditie van bepaalde disputen zijn
(NOS, 2021). Dat is daar de norm geworden omdat de ouderejaars zelf ook zo’n ontgroening hebben
ondergaan en ze vinden dat de volgende generatie dat eerlijkheidshalve ook moet.
Ondanks dat bekend is bij welke studentenverenigingen grensoverschrijdende ontgroeningen
plaatsvinden, schrijven vele studenten zich nog steeds vrijwillig bij deze verenigingen in. Er wordt
echter inmiddels ook een tegengeluid gehoord. Uit een enquête van StudeerSnel.nl blijkt dat zes van
de tien ondervraagde Leidse studenten tegen huidige ontgroeningen zijn. (Rutger de Quay , 2021)
Ontgroeningen zijn hun doel voorbij geschoten vindt men en het wordt tijd voor een nieuwe invulling
van deze ouderwetse inwijdingsrituelen.
Volgens Denise van de Sant, voorzitter van de landelijke Kamer van Verenigingen waar 48
studentenverenigingen bij zijn aangesloten, is het besluit genomen dat de dispuutkennismakingstijd
in de huidig vorm voorgoed afgeschaft wordt en er pas weer ontgroeningen mogen plaatsvinden als
er genoeg vertrouwen is in een goede organisatie (NOS, 2021). Dit zou een cultuurverandering wat
betreft toegestane ontgroeningsrituelen impliceren.
Bij sommige studentenverenigingen heeft een respectloze cultuur met ruimte voor machtsmisbruik
en vernedering nooit bestaan of heeft er al een cultuurverandering plaatsgevonden. Er zijn
verenigingen waar de ontgroeningen alleen maar als heel grappig en leuk ervaren worden (Marlies
Kikkert, 2019). Sommige studenten kijken heel positief terug op hun ontgroening en hebben er veel
van geleerd, zoals bijvoorbeeld doorzetten. Het feit dat de eerstejaars studenten bij deze
verenigingen tijdens de ontgroening als groep aangesproken worden en niet individueel, maakt dat
zij zich niet persoonlijk geraakt, gebruikt of aangevallen voelen.
Een andere positieve ervaring door ontgroening is dat de studenten elkaar ontzettend snel en goed
leren kennen, omdat men samen iets pittigs doorstaat. Dat schept een enorme band die regelmatig
