Module 7 – Thema 4 – Vallen
Botaanmaak en afbraak
Functie bot
o Ondersteuning / houding en bescherming
o Beweging en groei
o Huishouding en opslag van mineralen
o Aanmaak en opslag van bloedcellen
Bot bestaat uit:
Matrix
o Anorganisch materiaal = mineralen calcium-fosfaat,
calciumcarbonaat, natrium, fluoride, magnesium. Ongeveer
2/3 van het gewicht, is hard maar breekt bij buigen.
o Organisch materiaal = bindweefsel collageenvezels en
andere eiwitten. Sterk maar elastischer. Ongeveer 1/3 van
het gewicht.
Cellen
o Osteoprogenitorcellen (a) voorlopers. Vormen osteoblasten
bijv. na een fractuur.
o Osteoblasten (b) maken botmatrix en worden osteocyten.
o Osteocyten (c) in kleine holtes in de botmatrix,
onderhouden de botmatrix.
o Osteoclasten (d) botafbraak
Botaanmaak Osteoblasten maken collageen en andere organische
componenten van de matrix (=osteoid). Ze produceren blaasjes met
enzymen die de mineralisatie bevorderen. Gemineraliseerd osteoid =
bot. Osteoblasten blijven hangen in bot als osteocyten.
Met de leeftijd neemt de activiteit van osteoblasten af en van
osteoclasten toe. Door een verminderd functioneren van de
nieren/darmen/bijschildklier neemt de effectiviteit van de calcium- en
fosfaat huishouding af.
Vitamine D is een belangrijk hormoon in de botsynthese. Het zorgt voor de
opname van calcium in de dunne darm. Bij ouderen is de concentratie vit D
verlaagd door een verminderde intake, verminderde blootstelling aan zonlicht,
verminderde omzetting naar actief vit D in de nieren en een verminderde
capaciteit om vit D in de verouderde huid te produceren.
Door een lage vit D concentratie is de calciumconcentratie in het bloed ook
verlaagd. De PTH as wordt geactiveerd wat leidt tot een daling van de
botdichtheid.
Botafbraak Door osteoclasten, afkomstig uit bloedstamcellen. Ze maken
enzymen die de botmatrix oplossen osteolyse of resorptie. Vrijkomen van
mineralen uit het bot verhoogt de concentratie van oa. Calcium in het bloed.
Remodellering
Bot verandert steeds, het is een gecontroleerde balans van aanmaak en afbraak.
Remodellering gebeurt onder invloed van:
1. Beweging en gebruik krachten op bot stimuleert osteoblasten tot
maken nieuwe matrix. Atleten hebben dus dikke botten. Tijdens
immobiliteit kan hypercalciemie ontstaat doordat dat vrijkomt in het bloed
bij botafbraak.
2. Hormonen
1
Botaanmaak en afbraak
Functie bot
o Ondersteuning / houding en bescherming
o Beweging en groei
o Huishouding en opslag van mineralen
o Aanmaak en opslag van bloedcellen
Bot bestaat uit:
Matrix
o Anorganisch materiaal = mineralen calcium-fosfaat,
calciumcarbonaat, natrium, fluoride, magnesium. Ongeveer
2/3 van het gewicht, is hard maar breekt bij buigen.
o Organisch materiaal = bindweefsel collageenvezels en
andere eiwitten. Sterk maar elastischer. Ongeveer 1/3 van
het gewicht.
Cellen
o Osteoprogenitorcellen (a) voorlopers. Vormen osteoblasten
bijv. na een fractuur.
o Osteoblasten (b) maken botmatrix en worden osteocyten.
o Osteocyten (c) in kleine holtes in de botmatrix,
onderhouden de botmatrix.
o Osteoclasten (d) botafbraak
Botaanmaak Osteoblasten maken collageen en andere organische
componenten van de matrix (=osteoid). Ze produceren blaasjes met
enzymen die de mineralisatie bevorderen. Gemineraliseerd osteoid =
bot. Osteoblasten blijven hangen in bot als osteocyten.
Met de leeftijd neemt de activiteit van osteoblasten af en van
osteoclasten toe. Door een verminderd functioneren van de
nieren/darmen/bijschildklier neemt de effectiviteit van de calcium- en
fosfaat huishouding af.
Vitamine D is een belangrijk hormoon in de botsynthese. Het zorgt voor de
opname van calcium in de dunne darm. Bij ouderen is de concentratie vit D
verlaagd door een verminderde intake, verminderde blootstelling aan zonlicht,
verminderde omzetting naar actief vit D in de nieren en een verminderde
capaciteit om vit D in de verouderde huid te produceren.
Door een lage vit D concentratie is de calciumconcentratie in het bloed ook
verlaagd. De PTH as wordt geactiveerd wat leidt tot een daling van de
botdichtheid.
Botafbraak Door osteoclasten, afkomstig uit bloedstamcellen. Ze maken
enzymen die de botmatrix oplossen osteolyse of resorptie. Vrijkomen van
mineralen uit het bot verhoogt de concentratie van oa. Calcium in het bloed.
Remodellering
Bot verandert steeds, het is een gecontroleerde balans van aanmaak en afbraak.
Remodellering gebeurt onder invloed van:
1. Beweging en gebruik krachten op bot stimuleert osteoblasten tot
maken nieuwe matrix. Atleten hebben dus dikke botten. Tijdens
immobiliteit kan hypercalciemie ontstaat doordat dat vrijkomt in het bloed
bij botafbraak.
2. Hormonen
1
