Leertaak 1/2/3 – Diversiteit en Interculturele zorg
Vormen van diversiteit
Culturele verschillen
Bijpassende vragen:
1. Hoe is het om als je hier niet geboren bent, in een verzorgingsthuis te belanden?
2. Kan je je voorstellen dat iemand een ander geloof heeft? Wat weet je eigenlijk van die
religie?
Eigenlijk alle ouderen willen
- Zich thuis voelen in een veilige woonomgeving.
- Invloed hebben op de tijd waarop en hulp komt.
- Praktische invulling geven aan hun religieuze behoeften of levensovertuiging.
- Een zorgmedewerker kunnen vertrouwen.
- Goede informatie ontvangen over mogelijkheden in de zorg.
Maar er zijn ook verschillen, bijvoorbeeld in dagelijkse gewoonten, beleving van ziekte, omgang met
de dood en het belang van de gemeenschap.
- Dagelijkse gewoonten:
Verschillen zijn de mate van behoefte aan baden, de kamertemperatuur, mogelijkheden
om dagelijks te bidden.
Veel moslims en mensen met een joodse achtergrond bereiden hun eten op de grond van
religieuze voorschriften.
Ook de kledingstijl en inrichting van iemand huis kunnen veel vertellen over iemands
dagelijkse manier van leven. Chinezen + rood + geluk en voorspoed. Hindoestanen +
oranje.
- Beleving van ziekte
In het westen gaat men doorgaans uit van een lichamelijke, rationele verklaring. Terwijl
andere culturen en religies ziekte en genezing vaak verklaren door God of
bovennatuurlijke oorzaken.
Bij palliatieve zorg kunnen mensen bijvoorbeeld verschillen in:
o Rituelen;
o De mate van vertrouw zijn met palliatieve zorg, de mate van mantelzorg;
o Gewoontes met betrekking tot bijvoorbeeld hygiëne, omgang man-vrouw, tonen van
emoties;
o Opvattingen over leven en dood
o Openheid over de diagnose
- Gemeenschap
Veel mensen met een migratieachtergrond hechten een andere waarde aan de
gemeenschap dan in de overheersende Nederlandse cultuur. De rol van familie is ook
belangrijk.
Mensen blijven vaak langer thuis wonen dan gezien hun zorgbehoefte verantwoord is.
Het kan voorkomen dat familieleden de wens uiten dat de cliënt niet zelf betrokken
wordt in het gesprek omtrent de diagnose, prognose, behandeling & begeleiding.
, - Open houding
Culturele verschillen vragen vooral om een open, begripvolle houding en open
communicatie.
Verdiep je dus altijd in iemand, in de individuele cliënt, want anders loop je de kans in
stereotypen te blijven hangen.
Seksuele diversiteit en intimiteit
- Taboe
Het taboe op seksuele geaardheid was in de tijd (generatie van 70 jaar en ouder) dat zij
opgroeiden zo groot dat het voor velen een weggestopt, geheim is gebleven. Nu komt er
een generatie aan die vaak een anderen, meer zelfbewuste houding heeft.
- Eenzaamheid
Uit onderzoek blijkt dat homoseksuele ouderen vaak meer last hebben van eenzaamheid.
Ze zien vaak extra op tegen het wonen in een zorginstelling. Ze durven (soms) hun
levensverhaal niet te delen met andere ouderen of zorgmedewerkers, omdat er vroeger
anders over gedacht werd. Het is goed om hier alert op te zijn.
Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
Mensen die laaggeletterd zijn kunnen niet goed lezen en schrijven en hebben daardoor vaak ‘minder
goede gezondheidsvaardigheden. Dit betekent dat ze moeite hebben informatie over hun ziekte te
begrijpen en hun weg te vinden in de zorg.
- Gevolgen
Uit onderzoek blijkt dat deze groep niet goed gebruikt maakt van de gezondheidszorg. Ze
gaan bijvoorbeeld vaker dan nodig naar de huisarts en maken minder gebruik van
preventieve programma’s. Ook is de kans op fouten en misverstanden groter bij mensen
die minder gezondheidsvaardig zijn. Laaggeletterdheid leidt bijvoorbeeld tot slechtere
therapietrouw, omdat mensen de instructie niet begrijpen.
- Bril kwijt en andere signalen
Als zorgmedewerker is het goed oog te hebben voor deze groep. Begrijpt meneer of
mevrouw mij eigenlijk wel? Leer de signalen van laaggeletterdheid oppikken. Daarnaast is
het belangrijk te beseffen dat je als zorgmedewerker extra belangrijk bent voor mensen
met minder goede gezondheidsvaardigheden.
- Herkenningswijzer
Ook deze laaggeletterde doelgroep vraagt van de zorgmedewerker een open, sensitieve
houding. Neem niet zomaar aan dat iedereen kan lezen en schrijven. Wees oplettend bij
mensen die lezen lijken te vermijden. Er zijn diverse hulpmiddelen voor het herkennen
van laaggeletterdheid en mensen die minder gezondheidsvaardigheid zijn.
- Uitleg medicijnen voor laaggeletterden
Ongeveer een derde deel van alle geneesmiddelen die apothekers jaarlijks verstrekken,
word top de verkeerde manier of helemaal niet gebruikt. Er zijn diverse initiatieven om
medicijngebruik op een laagdrempelige manier uit te leggen.
- Moskeedagen succes bij bereiken laaggeletterden
Onder mensen met een migratieachtergrond is laaggeletterdheid een veel voorkomend
probleem. Voor huisartsen kan het daarom moeilijk zijn om deze groep goed te bereiken.
Het organiseren van moskeedagen kan je hierbij helpen.
, Cultuur, culturele zelfkennis en interculturele communicatie
Cultuur
Cultuur is het geheel van ideeën, normen, waarden, gebruiken en gedragsmerken die een groep
mensen met elkaar delen. Cultuur komt tot uiting in alle aspecten van het menselijke leven: de
wetten, het onderwijs, de religieuze beleving, maar ook de bouwstijlen, kunstwerken, muziek en de
culinaire gebruiken.
Cultuur is een systeem van gedeelde betekenissen, attitudes en waarden en de symbolische vormen
waarmee die worden uitgedrukt of belichaamd. Cultuur is de manier waarop een groep mensen
samenleeft. Door cultuur voelt het alsof je bij een groep mensen hoort.
Culturele zelfkennis
Beschikken over zelfkennis is een groot goed. Wie zichzelf kent, weet waar zijn sterke en zwakke
punten liggen. Het is belangrijk om zelfkennis te hebben over de eigen cultuur. Als je namelijk weet
wat jou normen en waarden zijn kun je goed jouw grenzen aangeven bij iemand anders, ook iemand
met een andere cultuur. Als je je grenzen aan kan geven, kan je beter zorgen voor iemand met een
andere cultuur.
Interculturele communicatie
Voor een goed gesprek in het van belang dat je:
- De tijd neemt
- Een open, welwillende houding hebt
- Oordelen thuis laat
- Niet invult voor een ander
- Niet bang bent om dingen te vragen
Aandachtspunten communicatie
- Nieuwsgierigheid, zelfreflectie en openheid zijn heel belangrijk. Verdiep je in de achtergrond
van de ander, lees erover, zoek op internet.
- Als je iets niet begrijpt, vraag het dan gewoon!
- Reflecteer over jezelf.
- Openheid is belangrijk
- Respect en inlevingsvermogen zijn sleutelwoorden.
- Benadruk niet altijd de verschillen, maar zoek de overeenkomsten
- Besef dat culturele categorieën niet zaligmakend zijn.
Vormen van diversiteit
Culturele verschillen
Bijpassende vragen:
1. Hoe is het om als je hier niet geboren bent, in een verzorgingsthuis te belanden?
2. Kan je je voorstellen dat iemand een ander geloof heeft? Wat weet je eigenlijk van die
religie?
Eigenlijk alle ouderen willen
- Zich thuis voelen in een veilige woonomgeving.
- Invloed hebben op de tijd waarop en hulp komt.
- Praktische invulling geven aan hun religieuze behoeften of levensovertuiging.
- Een zorgmedewerker kunnen vertrouwen.
- Goede informatie ontvangen over mogelijkheden in de zorg.
Maar er zijn ook verschillen, bijvoorbeeld in dagelijkse gewoonten, beleving van ziekte, omgang met
de dood en het belang van de gemeenschap.
- Dagelijkse gewoonten:
Verschillen zijn de mate van behoefte aan baden, de kamertemperatuur, mogelijkheden
om dagelijks te bidden.
Veel moslims en mensen met een joodse achtergrond bereiden hun eten op de grond van
religieuze voorschriften.
Ook de kledingstijl en inrichting van iemand huis kunnen veel vertellen over iemands
dagelijkse manier van leven. Chinezen + rood + geluk en voorspoed. Hindoestanen +
oranje.
- Beleving van ziekte
In het westen gaat men doorgaans uit van een lichamelijke, rationele verklaring. Terwijl
andere culturen en religies ziekte en genezing vaak verklaren door God of
bovennatuurlijke oorzaken.
Bij palliatieve zorg kunnen mensen bijvoorbeeld verschillen in:
o Rituelen;
o De mate van vertrouw zijn met palliatieve zorg, de mate van mantelzorg;
o Gewoontes met betrekking tot bijvoorbeeld hygiëne, omgang man-vrouw, tonen van
emoties;
o Opvattingen over leven en dood
o Openheid over de diagnose
- Gemeenschap
Veel mensen met een migratieachtergrond hechten een andere waarde aan de
gemeenschap dan in de overheersende Nederlandse cultuur. De rol van familie is ook
belangrijk.
Mensen blijven vaak langer thuis wonen dan gezien hun zorgbehoefte verantwoord is.
Het kan voorkomen dat familieleden de wens uiten dat de cliënt niet zelf betrokken
wordt in het gesprek omtrent de diagnose, prognose, behandeling & begeleiding.
, - Open houding
Culturele verschillen vragen vooral om een open, begripvolle houding en open
communicatie.
Verdiep je dus altijd in iemand, in de individuele cliënt, want anders loop je de kans in
stereotypen te blijven hangen.
Seksuele diversiteit en intimiteit
- Taboe
Het taboe op seksuele geaardheid was in de tijd (generatie van 70 jaar en ouder) dat zij
opgroeiden zo groot dat het voor velen een weggestopt, geheim is gebleven. Nu komt er
een generatie aan die vaak een anderen, meer zelfbewuste houding heeft.
- Eenzaamheid
Uit onderzoek blijkt dat homoseksuele ouderen vaak meer last hebben van eenzaamheid.
Ze zien vaak extra op tegen het wonen in een zorginstelling. Ze durven (soms) hun
levensverhaal niet te delen met andere ouderen of zorgmedewerkers, omdat er vroeger
anders over gedacht werd. Het is goed om hier alert op te zijn.
Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden
Mensen die laaggeletterd zijn kunnen niet goed lezen en schrijven en hebben daardoor vaak ‘minder
goede gezondheidsvaardigheden. Dit betekent dat ze moeite hebben informatie over hun ziekte te
begrijpen en hun weg te vinden in de zorg.
- Gevolgen
Uit onderzoek blijkt dat deze groep niet goed gebruikt maakt van de gezondheidszorg. Ze
gaan bijvoorbeeld vaker dan nodig naar de huisarts en maken minder gebruik van
preventieve programma’s. Ook is de kans op fouten en misverstanden groter bij mensen
die minder gezondheidsvaardig zijn. Laaggeletterdheid leidt bijvoorbeeld tot slechtere
therapietrouw, omdat mensen de instructie niet begrijpen.
- Bril kwijt en andere signalen
Als zorgmedewerker is het goed oog te hebben voor deze groep. Begrijpt meneer of
mevrouw mij eigenlijk wel? Leer de signalen van laaggeletterdheid oppikken. Daarnaast is
het belangrijk te beseffen dat je als zorgmedewerker extra belangrijk bent voor mensen
met minder goede gezondheidsvaardigheden.
- Herkenningswijzer
Ook deze laaggeletterde doelgroep vraagt van de zorgmedewerker een open, sensitieve
houding. Neem niet zomaar aan dat iedereen kan lezen en schrijven. Wees oplettend bij
mensen die lezen lijken te vermijden. Er zijn diverse hulpmiddelen voor het herkennen
van laaggeletterdheid en mensen die minder gezondheidsvaardigheid zijn.
- Uitleg medicijnen voor laaggeletterden
Ongeveer een derde deel van alle geneesmiddelen die apothekers jaarlijks verstrekken,
word top de verkeerde manier of helemaal niet gebruikt. Er zijn diverse initiatieven om
medicijngebruik op een laagdrempelige manier uit te leggen.
- Moskeedagen succes bij bereiken laaggeletterden
Onder mensen met een migratieachtergrond is laaggeletterdheid een veel voorkomend
probleem. Voor huisartsen kan het daarom moeilijk zijn om deze groep goed te bereiken.
Het organiseren van moskeedagen kan je hierbij helpen.
, Cultuur, culturele zelfkennis en interculturele communicatie
Cultuur
Cultuur is het geheel van ideeën, normen, waarden, gebruiken en gedragsmerken die een groep
mensen met elkaar delen. Cultuur komt tot uiting in alle aspecten van het menselijke leven: de
wetten, het onderwijs, de religieuze beleving, maar ook de bouwstijlen, kunstwerken, muziek en de
culinaire gebruiken.
Cultuur is een systeem van gedeelde betekenissen, attitudes en waarden en de symbolische vormen
waarmee die worden uitgedrukt of belichaamd. Cultuur is de manier waarop een groep mensen
samenleeft. Door cultuur voelt het alsof je bij een groep mensen hoort.
Culturele zelfkennis
Beschikken over zelfkennis is een groot goed. Wie zichzelf kent, weet waar zijn sterke en zwakke
punten liggen. Het is belangrijk om zelfkennis te hebben over de eigen cultuur. Als je namelijk weet
wat jou normen en waarden zijn kun je goed jouw grenzen aangeven bij iemand anders, ook iemand
met een andere cultuur. Als je je grenzen aan kan geven, kan je beter zorgen voor iemand met een
andere cultuur.
Interculturele communicatie
Voor een goed gesprek in het van belang dat je:
- De tijd neemt
- Een open, welwillende houding hebt
- Oordelen thuis laat
- Niet invult voor een ander
- Niet bang bent om dingen te vragen
Aandachtspunten communicatie
- Nieuwsgierigheid, zelfreflectie en openheid zijn heel belangrijk. Verdiep je in de achtergrond
van de ander, lees erover, zoek op internet.
- Als je iets niet begrijpt, vraag het dan gewoon!
- Reflecteer over jezelf.
- Openheid is belangrijk
- Respect en inlevingsvermogen zijn sleutelwoorden.
- Benadruk niet altijd de verschillen, maar zoek de overeenkomsten
- Besef dat culturele categorieën niet zaligmakend zijn.
