Inleiding in de persoonlijkheidsleer
H5 De rol van persoonlijkheid in het leven van alledag
5.1 Sekseverschillen in de persoonlijkheid
False consensus effect is als mensen denken dat anderen net zo zijn als zij en dezelfde mening
hebben. Echter kijkt iedereen vanuit zijn eigen perspectief, wat wordt beïnvloed door de
persoonlijkheid, naar de wereld. Vrouwen zijn over het algemeen vriendelijker, neurotischer
en empathischer. Mannen zijn over het algemeen agressiever (ook verbaal). Dark Triad
eigenschappen zijn: narcisme, machiavellisme (liegen en manipuleren) en psychopathie
(impulsief en roekeloos). Vrouwen ervaren iets vaker negatieve emoties en uiten ze
makkelijker dan mannen. Bij cognitieve taken zijn mannen beter in het mentaal roteren en de
weg vinden, terwijl vrouwen beter zijn in lezen en schrijven. Mannen hebben in tegenstelling
tot vrouwen een onafhankelijk zelfbeeld, wat gepaard gaat met zelfwaardering. Vrouwen
lopen 2 keer zo veel risico op depressie dan mannen. Volgens de evolutionaire
psychologische theorie ontstaan deze verschillen door de verschillende uitdagingen die
mannen en vrouwen vroeger hadden als het gaat om overleven en voortplanting. Volgens de
hormonale theorie komen sekseverschillen voort uit de hormonale verschillen, doordat
mannen 20 keer zoveel testosteron in hun lichaam hebben. Het probleem met deze theorie is
dat er niet met zekerheid kan worden vastgesteld of hormonen ook werkelijk de oorzaak voor
agressiever gedrag zijn, het kan ook een gevolg of toeval zijn. Volgens de sociale roltheorie
zijn de verschillen ontstaan door straffen en belonen en sociaal leren. De expectancy-value
theory (EVT) stelt dat er 2 factoren zijn die bepalen of iemand een uitdagende taak aangaat:
verwachtingen over succes in de taak en de waarde die men aan de taak hecht. De
verwachting en waarde wordt weer beïnvloed door stereotypen, opvattingen van ouders of
cultuur. Stereotypendreiging is alleen al het idee dat je negatief wordt gestereotypeerd, ook al
is dat niet terecht, kan ervoor zorgen dat je slechter gaat presteren. Selffulfulling prophecy is
als een negatieve verwachting ervoor zorgt dat je ook zo presteert. Genderidentiteit is de mate
waarin mensen zich man of vrouw voelen, een gevoel dat niet altijd overeen hoeft te maken
met hun biologische sekse. Androgyn is iemand die over zowel mannelijke als vrouwelijke
eigenschappen beschikt. Instrumentaliteit zijn de eigenschappen assertief, onafhankelijk en
zelfverzekerd (mannelijk). Expressiviteit zijn de eigenschappen meelevend, verzorgend en
emoties laten zien (vrouwelijk).
5.2 Cultuurverschillen in de persoonlijkheid
Culturele verschillen tussen mensen worden door een groot deel veroorzaakt door verschillen
in culturele waarden, welke worden overgedragen door opvoeding, school en media. Er zijn 2
modellen die uitleggen hoe culturen van elkaar kunnen verschillen. Het cultuurmodel van
Hofstede en Hofstede onderscheidt 5 belangrijke waardedimensies waarop culturen van elkaar
kunnen verschillen: grote tegenover kleine machtsafstand, hoge tegenover lage
onzekerheidsvermijding, collectivisme tegenover individualisme, masculiniteit tegenover
femininiteit en lange tegenover kortetermijngerichtheid. Het cultuurmodel van Pinto maakt
onderscheid op basis van de structuur van de gedragsregels en sociale codes. De twee uiterste
zijn de F-cultuur en de G-cultuur. De F-cultuur (fijnmazig) heeft gedetailleerde gedragsregels
voor vrijwel iedere situatie. In G-culturen (grofmazig) zijn er algemene regels die iedereen
zelf vertaalt naar zijn eigen specifieke situatie of wensen. Een mengeling van F en G wordt
M-cultuur (mixed) genoemd.
H5 De rol van persoonlijkheid in het leven van alledag
5.1 Sekseverschillen in de persoonlijkheid
False consensus effect is als mensen denken dat anderen net zo zijn als zij en dezelfde mening
hebben. Echter kijkt iedereen vanuit zijn eigen perspectief, wat wordt beïnvloed door de
persoonlijkheid, naar de wereld. Vrouwen zijn over het algemeen vriendelijker, neurotischer
en empathischer. Mannen zijn over het algemeen agressiever (ook verbaal). Dark Triad
eigenschappen zijn: narcisme, machiavellisme (liegen en manipuleren) en psychopathie
(impulsief en roekeloos). Vrouwen ervaren iets vaker negatieve emoties en uiten ze
makkelijker dan mannen. Bij cognitieve taken zijn mannen beter in het mentaal roteren en de
weg vinden, terwijl vrouwen beter zijn in lezen en schrijven. Mannen hebben in tegenstelling
tot vrouwen een onafhankelijk zelfbeeld, wat gepaard gaat met zelfwaardering. Vrouwen
lopen 2 keer zo veel risico op depressie dan mannen. Volgens de evolutionaire
psychologische theorie ontstaan deze verschillen door de verschillende uitdagingen die
mannen en vrouwen vroeger hadden als het gaat om overleven en voortplanting. Volgens de
hormonale theorie komen sekseverschillen voort uit de hormonale verschillen, doordat
mannen 20 keer zoveel testosteron in hun lichaam hebben. Het probleem met deze theorie is
dat er niet met zekerheid kan worden vastgesteld of hormonen ook werkelijk de oorzaak voor
agressiever gedrag zijn, het kan ook een gevolg of toeval zijn. Volgens de sociale roltheorie
zijn de verschillen ontstaan door straffen en belonen en sociaal leren. De expectancy-value
theory (EVT) stelt dat er 2 factoren zijn die bepalen of iemand een uitdagende taak aangaat:
verwachtingen over succes in de taak en de waarde die men aan de taak hecht. De
verwachting en waarde wordt weer beïnvloed door stereotypen, opvattingen van ouders of
cultuur. Stereotypendreiging is alleen al het idee dat je negatief wordt gestereotypeerd, ook al
is dat niet terecht, kan ervoor zorgen dat je slechter gaat presteren. Selffulfulling prophecy is
als een negatieve verwachting ervoor zorgt dat je ook zo presteert. Genderidentiteit is de mate
waarin mensen zich man of vrouw voelen, een gevoel dat niet altijd overeen hoeft te maken
met hun biologische sekse. Androgyn is iemand die over zowel mannelijke als vrouwelijke
eigenschappen beschikt. Instrumentaliteit zijn de eigenschappen assertief, onafhankelijk en
zelfverzekerd (mannelijk). Expressiviteit zijn de eigenschappen meelevend, verzorgend en
emoties laten zien (vrouwelijk).
5.2 Cultuurverschillen in de persoonlijkheid
Culturele verschillen tussen mensen worden door een groot deel veroorzaakt door verschillen
in culturele waarden, welke worden overgedragen door opvoeding, school en media. Er zijn 2
modellen die uitleggen hoe culturen van elkaar kunnen verschillen. Het cultuurmodel van
Hofstede en Hofstede onderscheidt 5 belangrijke waardedimensies waarop culturen van elkaar
kunnen verschillen: grote tegenover kleine machtsafstand, hoge tegenover lage
onzekerheidsvermijding, collectivisme tegenover individualisme, masculiniteit tegenover
femininiteit en lange tegenover kortetermijngerichtheid. Het cultuurmodel van Pinto maakt
onderscheid op basis van de structuur van de gedragsregels en sociale codes. De twee uiterste
zijn de F-cultuur en de G-cultuur. De F-cultuur (fijnmazig) heeft gedetailleerde gedragsregels
voor vrijwel iedere situatie. In G-culturen (grofmazig) zijn er algemene regels die iedereen
zelf vertaalt naar zijn eigen specifieke situatie of wensen. Een mengeling van F en G wordt
M-cultuur (mixed) genoemd.
