Geschiedenis hoofdstuk 1
democratisering van Nederland
1848-1919
Nederland was al heel lang een republiek. (Republiek is een land zonder koning).
In 1813 werd Nederland een monarchie.( Monarchie is een land met een koning).
Nederland, België en Luxemburg werden in 1815 onder koning Willem I samengevoegd tot 1
land: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kreeg een grondwet.
Grondwet= een document waarin de grondrechten van alle burgers en de regels over het
besturen van het land staan.
De grondwet van 1815 maakte van Nederland een constitutionele monarchie.
Constitutionele monarchie= dat de macht van de koning (de monarch) is vastgelegd in een
grondwet (de constitutie).
Die grondwet van 1815 gaf de koning nog veel macht.
- Ministers waren dienaren van de koning. De koning moest ieder voorstel van de ministers
goedkeuren.
- Het parlement had weinig te zeggen. Het parlement bestaat uit de Eerste en Tweede
Kamer. Daarin zitten de mensen die in Nederland het volk vertegenwoordigen.
- De koning benoemde de leden van de Eerste Kamer. Willem I gebruikte die macht om
vooral vrienden te benoemen.
- Mensen in de Provinciale Staten kozen de leden van de Tweede Kamer. De mensen in de
Provinciale Staten bestuurden de provincies. Zij waren vaak ook vrienden van de koning.
In 1830 kwamen de belgen in opstand tegen Willem I.
Na een korte oorlog werd België een zelfstandig land met een eigen koning. Om België terug
te krijgen, hield Willem I bijna tien jaar lang een groot leger op de been. Maar zonder
resultaat: België bleef zelfstandig.Het leger van Willem I had Nederland veel geld gekost.→
Enkele parlementsleden wilden daarom een verandering van de grondwet. Ze wilden hiermee
de macht van de koning verkleinen en de uitgaven beperken. En Nederland dreigde door de
hoge uitgaven namelijk failliet te gaan. Maar Willem I was tegen een verandering van de
grondwet. → Hij wilde geen macht verliezen.
Liberalen zijn mensen die opkomen voor de vrijheid van burgers en die vinden dat de
Geschiedenis hoofdstuk 1 democratisering van Nederland 1848-1919 1
, regering zo weinig mogelijk regels moet maken. → Thorbecke wilde dat het parlement meer
te zeggen kreeg. In 1848 kregen Thorbecke en zijn groep liberalen de kans om de grondwet
te veranderen. En in dat jaar braken in verschillende Europese landen revoluties uit.→ In
Berlijn en Parijs gingen mensen de straat op en eisten ze vrijheid en democratie. Ook in
Amsterdam was het onrustig. Koning Willem II was in 1840 zijn vader Willem I opgevolgd.
Willem II schrok erg van de buitenlandse revoluties → Hij was bang dat er ook in Nederland
een gewelddadige
revolutie zou uitbreken en dat hij zijn troon zou verliezen. → Om dit te voorkomen gaf hij in
1848 aan Thorbecke de opdracht om een meer democratische grondwet te maken.
In de nieuwe grondwet van 1848 stonden allerlei zaken die de liberalen wilden.
- Iedereen kreeg dezelfde grondrechten. Dat zijn basisrechten voor elke burger,
bijvoorbeeld de vrijheid om je mening te geven, vrijheid van godsdienst en vrijheid van
onderwijs.
- De koning werd onschendbaar. Dat betekent dat de koning voortaan niet zelf meer
verantwoordelijk was voor wat hij zei of deed, maar dat de ministers daarvoor
verantwoordelijk waren. → Dus de Kamerleden konden de schuld niet meer aan de
koning geven.
- De ministers hadden voortaan ministeriële verantwoordelijkheid. Dat betekent dat elke
minister aan het parlement moet uitleggen hoe hij zijn werk doet en hoe hij het geld van zijn
ministerie besteedt.
- Elke vier jaar kwamen er rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer.
- De Eerste Kamer werd vanaf nu indirect gekozen. Eerst stemden burgers wie er in de
Provinciale Staten kwamen. Daarna kozen de mensen in de Provinciale Staten de leden
van de Eerste kamer. De koning had niet langer het recht om zelf leden van de Eerste
Kamer te kiezen.
! Met de nieuwe grondwet verloor de koning dus bijna al zijn macht.
De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie.
Parlementaire democratie= Dat is een manier van besturen waarbij burgers het parlement
kiezen. In het parlement zitten mensen die het volk vertegenwoordigen . → Dat parlement
heeft sinds 1848 een grote invloed op het bestuur van het land.Het parlement kon door de
ministeriële verantwoordelijk de regering controleren.→ De regering bestaat uit de
koning(in) en de ministers.Omdat de koning onschendbaar is, kijken Kamerleden vooral of
de ministers hun werk goed doen. De Tweede Kamer controleert als eerste de regering, door
kritische vragen te stellen aan de ministers. Daarna controleert de Eerste Kamer de regering.
De grondwet van 1848 had het parlement veel macht gegeven. In 1849 volgde Willem III zijn
vader Willem II op als koning van Nederland.→ Het zou nog duren voordat Willem III wilde
accepteren dat het parlement de baas was. Dat gebeurde pas door de Luxemburgse kwestie (
Geschiedenis hoofdstuk 1 democratisering van Nederland 1848-1919 2
democratisering van Nederland
1848-1919
Nederland was al heel lang een republiek. (Republiek is een land zonder koning).
In 1813 werd Nederland een monarchie.( Monarchie is een land met een koning).
Nederland, België en Luxemburg werden in 1815 onder koning Willem I samengevoegd tot 1
land: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kreeg een grondwet.
Grondwet= een document waarin de grondrechten van alle burgers en de regels over het
besturen van het land staan.
De grondwet van 1815 maakte van Nederland een constitutionele monarchie.
Constitutionele monarchie= dat de macht van de koning (de monarch) is vastgelegd in een
grondwet (de constitutie).
Die grondwet van 1815 gaf de koning nog veel macht.
- Ministers waren dienaren van de koning. De koning moest ieder voorstel van de ministers
goedkeuren.
- Het parlement had weinig te zeggen. Het parlement bestaat uit de Eerste en Tweede
Kamer. Daarin zitten de mensen die in Nederland het volk vertegenwoordigen.
- De koning benoemde de leden van de Eerste Kamer. Willem I gebruikte die macht om
vooral vrienden te benoemen.
- Mensen in de Provinciale Staten kozen de leden van de Tweede Kamer. De mensen in de
Provinciale Staten bestuurden de provincies. Zij waren vaak ook vrienden van de koning.
In 1830 kwamen de belgen in opstand tegen Willem I.
Na een korte oorlog werd België een zelfstandig land met een eigen koning. Om België terug
te krijgen, hield Willem I bijna tien jaar lang een groot leger op de been. Maar zonder
resultaat: België bleef zelfstandig.Het leger van Willem I had Nederland veel geld gekost.→
Enkele parlementsleden wilden daarom een verandering van de grondwet. Ze wilden hiermee
de macht van de koning verkleinen en de uitgaven beperken. En Nederland dreigde door de
hoge uitgaven namelijk failliet te gaan. Maar Willem I was tegen een verandering van de
grondwet. → Hij wilde geen macht verliezen.
Liberalen zijn mensen die opkomen voor de vrijheid van burgers en die vinden dat de
Geschiedenis hoofdstuk 1 democratisering van Nederland 1848-1919 1
, regering zo weinig mogelijk regels moet maken. → Thorbecke wilde dat het parlement meer
te zeggen kreeg. In 1848 kregen Thorbecke en zijn groep liberalen de kans om de grondwet
te veranderen. En in dat jaar braken in verschillende Europese landen revoluties uit.→ In
Berlijn en Parijs gingen mensen de straat op en eisten ze vrijheid en democratie. Ook in
Amsterdam was het onrustig. Koning Willem II was in 1840 zijn vader Willem I opgevolgd.
Willem II schrok erg van de buitenlandse revoluties → Hij was bang dat er ook in Nederland
een gewelddadige
revolutie zou uitbreken en dat hij zijn troon zou verliezen. → Om dit te voorkomen gaf hij in
1848 aan Thorbecke de opdracht om een meer democratische grondwet te maken.
In de nieuwe grondwet van 1848 stonden allerlei zaken die de liberalen wilden.
- Iedereen kreeg dezelfde grondrechten. Dat zijn basisrechten voor elke burger,
bijvoorbeeld de vrijheid om je mening te geven, vrijheid van godsdienst en vrijheid van
onderwijs.
- De koning werd onschendbaar. Dat betekent dat de koning voortaan niet zelf meer
verantwoordelijk was voor wat hij zei of deed, maar dat de ministers daarvoor
verantwoordelijk waren. → Dus de Kamerleden konden de schuld niet meer aan de
koning geven.
- De ministers hadden voortaan ministeriële verantwoordelijkheid. Dat betekent dat elke
minister aan het parlement moet uitleggen hoe hij zijn werk doet en hoe hij het geld van zijn
ministerie besteedt.
- Elke vier jaar kwamen er rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer.
- De Eerste Kamer werd vanaf nu indirect gekozen. Eerst stemden burgers wie er in de
Provinciale Staten kwamen. Daarna kozen de mensen in de Provinciale Staten de leden
van de Eerste kamer. De koning had niet langer het recht om zelf leden van de Eerste
Kamer te kiezen.
! Met de nieuwe grondwet verloor de koning dus bijna al zijn macht.
De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie.
Parlementaire democratie= Dat is een manier van besturen waarbij burgers het parlement
kiezen. In het parlement zitten mensen die het volk vertegenwoordigen . → Dat parlement
heeft sinds 1848 een grote invloed op het bestuur van het land.Het parlement kon door de
ministeriële verantwoordelijk de regering controleren.→ De regering bestaat uit de
koning(in) en de ministers.Omdat de koning onschendbaar is, kijken Kamerleden vooral of
de ministers hun werk goed doen. De Tweede Kamer controleert als eerste de regering, door
kritische vragen te stellen aan de ministers. Daarna controleert de Eerste Kamer de regering.
De grondwet van 1848 had het parlement veel macht gegeven. In 1849 volgde Willem III zijn
vader Willem II op als koning van Nederland.→ Het zou nog duren voordat Willem III wilde
accepteren dat het parlement de baas was. Dat gebeurde pas door de Luxemburgse kwestie (
Geschiedenis hoofdstuk 1 democratisering van Nederland 1848-1919 2
