Bestuurskunde P1
Hoofdstuk 1
Juridisch gezien behoren alle organisaties met een publiekrechtelijke grondslag tot het openbaar
bestuur.
Publiekrechtelijke grondslag = het bestaan van een organisatie is wettelijk vastgelegd (gemeente).
Publieke organisaties worden gefinancierd door algemene middelen, belasting. In veel gevallen is de
taak vastgelegd in de wet.
Verenigingen, stichtingen en vennootschappen zijn juist private organisaties. Deze organisaties
gebruiken contributie als financiering.
Kenmerken Nederlands openbaar bestuur:
Nederland is een constitutionele monarchie = de koning is staatshoofd.
Nederland is een rechtsstaat = het overheidshandelen is onderworpen aan de regels van het recht.
Nederland ken een gedeeltelijke scheiding der machten.
Nederland heeft een scheiding van kerk en staat.
Nederland heeft een parlementair stelsel = de bevolking kiest het hoogste besluitvormende orgaan,
de Tweede Kamer, waaraan de regering verantwoording schuldig is.
Ministeriële verantwoordelijkheid = de ministers zijn verantwoordelijk.
Vertrouwensregel = ministers worden geacht af te treden zodra zij het vertrouwen van de
volksvertegenwoordiging verloren hebben.
Parlementaire stelsel is dualistisch = de volksvertegenwoordiging is onafhankelijk van de regering en
ministers kunnen geen uitmaken van de Staten-Generaal.
Het Nederlandse kiesstelsel is gebaseerd op een stelsel van evenredige vertegenwoordiging = hoe
meer aanhang onder de bevolking hoe meer zetels voor de partij.
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat = er is sprake van een rijksoverheid die zaken aan
lagere overheden kan opleggen.
Nederland heeft een functioneel bestuur = bestuursorganen hebben een beperkt, wettelijk
vastgelegd takenpakket.
Het Huis van Thorbecke = het principe van ministeriële verantwoordelijkheid en de
gedecentraliseerde eenheidsstaat.
Hoofdstuk 2
Vier kenmerken van een staat:
1 een territorium
2 een bevolking
3 een wettelijke ordening
4 een staat is erkend door andere staten
De Nederlandse overheid is een rechtspersoon, de staat is dan net als een individu bevoegd
rechtshandelingen te verrichten (koopovereenkomst met burger, verdrag met andere staat sluiten).
De Nederlandse koning is staatshoofd.
De regering van het koninkrijk (Nederland)bestaat en de koning en de Raad van Ministers.
De Raad van Ministers bestaat uit ministers en drie gevolmachtigde ministers.
De regering van het koninkrijk oefent samen met de Nederlandse Staten-Generaal de wetgevende
macht uit.
Een bewindspersoon (minister of staatssecretaris) is verbonden aan het ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijkrelaties.
, Bestuurskunde P1
Constitutionele monarchie = een staat waarin het koningschap is verankerd aan een constitutie. De
koning staat niet boven de wet, maar is daaraan ondergeschikt.
Constitutie = het geheel van geschreven en ongeschreven met betrekking tot de organisatie van een
staat.
Parlementair stelsel
Nederland is een democratie waarin de bevolking haar hoogste besluitvormende orgaan kiest: de
Tweede Kamer.
Twee principes:
- De koning is onschendbaar en de ministers hebben ministeriële verantwoordelijkheid.
Ministers zijn verantwoordelijk voor al het doen en laten van hun ambtenaren.
- Het kabinet moet het vertrouwen van een meerderheid in de Tweede Kamer hebben, dit
heeft de vertrouwensregel.
Het koninklijk huis bestaat uit leden van de koninklijke familie voor wie ministeriële
verantwoordelijkheid bestaat.
Rechtsstaat heeft aantal kenmerken:
- Alle overheidshandelen moet via de wet
- Trias politica (legislatieve. executieve en jurisdictieve)
- Vrije en geheime verkiezingen
- Grondrechten zoals vrijheid meningsuiting en gelijke behandeling
- Vrije en onafhankelijke media
Gedecentraliseerde eenheidsstaat
Decentralisatie = de overdracht van taken en bevoegdheden aan lagere bestuurslagen. De gemeente
mogen bijvoorbeeld afwijkende regels opstellen.’
Eenheidsstaat = wijst op de samenhang en coördinatie die centraal van boven wordt opgelegd.
De verhouding tussen decentralisatie en eenheid komt tot uitdrukking in de begrippen:
Autonomie = regels die alleen binnen hun rechtsgebied gelden
Medebewind = regels opstellen in opdracht van hogere regeling
Toezicht = de nationale overheid kan alle besluiten van lagere overheden vernietigen
Functioneel bestuur = bestuur met een beperkt wettelijk vastgelegd takenpakken (waterschappen)
Algemeen bestuur = bestuur met een in principe onbeperkt takenpakket (open huishouding)
Hoofdstuk 3
De ministerraad wordt gevormd door de gezamenlijke ministers. Moeten namens het kabinet
besluiten maken over het algemene regeringsbeleid. De notulen blijven 25 jaar geheim.
Het kabinet zijn de ministers en staatssecretarissen.
De staatssecretaris maakt geen deel uit van de ministerraad en heeft geen stemrecht. Hij
ondersteund de minister.
De wetgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de regering en de Staten-Generaal. De
regering mag wetsvoorstellen indienen maar moet de Raad van State inlichten.
Hoofdstuk 1
Juridisch gezien behoren alle organisaties met een publiekrechtelijke grondslag tot het openbaar
bestuur.
Publiekrechtelijke grondslag = het bestaan van een organisatie is wettelijk vastgelegd (gemeente).
Publieke organisaties worden gefinancierd door algemene middelen, belasting. In veel gevallen is de
taak vastgelegd in de wet.
Verenigingen, stichtingen en vennootschappen zijn juist private organisaties. Deze organisaties
gebruiken contributie als financiering.
Kenmerken Nederlands openbaar bestuur:
Nederland is een constitutionele monarchie = de koning is staatshoofd.
Nederland is een rechtsstaat = het overheidshandelen is onderworpen aan de regels van het recht.
Nederland ken een gedeeltelijke scheiding der machten.
Nederland heeft een scheiding van kerk en staat.
Nederland heeft een parlementair stelsel = de bevolking kiest het hoogste besluitvormende orgaan,
de Tweede Kamer, waaraan de regering verantwoording schuldig is.
Ministeriële verantwoordelijkheid = de ministers zijn verantwoordelijk.
Vertrouwensregel = ministers worden geacht af te treden zodra zij het vertrouwen van de
volksvertegenwoordiging verloren hebben.
Parlementaire stelsel is dualistisch = de volksvertegenwoordiging is onafhankelijk van de regering en
ministers kunnen geen uitmaken van de Staten-Generaal.
Het Nederlandse kiesstelsel is gebaseerd op een stelsel van evenredige vertegenwoordiging = hoe
meer aanhang onder de bevolking hoe meer zetels voor de partij.
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat = er is sprake van een rijksoverheid die zaken aan
lagere overheden kan opleggen.
Nederland heeft een functioneel bestuur = bestuursorganen hebben een beperkt, wettelijk
vastgelegd takenpakket.
Het Huis van Thorbecke = het principe van ministeriële verantwoordelijkheid en de
gedecentraliseerde eenheidsstaat.
Hoofdstuk 2
Vier kenmerken van een staat:
1 een territorium
2 een bevolking
3 een wettelijke ordening
4 een staat is erkend door andere staten
De Nederlandse overheid is een rechtspersoon, de staat is dan net als een individu bevoegd
rechtshandelingen te verrichten (koopovereenkomst met burger, verdrag met andere staat sluiten).
De Nederlandse koning is staatshoofd.
De regering van het koninkrijk (Nederland)bestaat en de koning en de Raad van Ministers.
De Raad van Ministers bestaat uit ministers en drie gevolmachtigde ministers.
De regering van het koninkrijk oefent samen met de Nederlandse Staten-Generaal de wetgevende
macht uit.
Een bewindspersoon (minister of staatssecretaris) is verbonden aan het ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijkrelaties.
, Bestuurskunde P1
Constitutionele monarchie = een staat waarin het koningschap is verankerd aan een constitutie. De
koning staat niet boven de wet, maar is daaraan ondergeschikt.
Constitutie = het geheel van geschreven en ongeschreven met betrekking tot de organisatie van een
staat.
Parlementair stelsel
Nederland is een democratie waarin de bevolking haar hoogste besluitvormende orgaan kiest: de
Tweede Kamer.
Twee principes:
- De koning is onschendbaar en de ministers hebben ministeriële verantwoordelijkheid.
Ministers zijn verantwoordelijk voor al het doen en laten van hun ambtenaren.
- Het kabinet moet het vertrouwen van een meerderheid in de Tweede Kamer hebben, dit
heeft de vertrouwensregel.
Het koninklijk huis bestaat uit leden van de koninklijke familie voor wie ministeriële
verantwoordelijkheid bestaat.
Rechtsstaat heeft aantal kenmerken:
- Alle overheidshandelen moet via de wet
- Trias politica (legislatieve. executieve en jurisdictieve)
- Vrije en geheime verkiezingen
- Grondrechten zoals vrijheid meningsuiting en gelijke behandeling
- Vrije en onafhankelijke media
Gedecentraliseerde eenheidsstaat
Decentralisatie = de overdracht van taken en bevoegdheden aan lagere bestuurslagen. De gemeente
mogen bijvoorbeeld afwijkende regels opstellen.’
Eenheidsstaat = wijst op de samenhang en coördinatie die centraal van boven wordt opgelegd.
De verhouding tussen decentralisatie en eenheid komt tot uitdrukking in de begrippen:
Autonomie = regels die alleen binnen hun rechtsgebied gelden
Medebewind = regels opstellen in opdracht van hogere regeling
Toezicht = de nationale overheid kan alle besluiten van lagere overheden vernietigen
Functioneel bestuur = bestuur met een beperkt wettelijk vastgelegd takenpakken (waterschappen)
Algemeen bestuur = bestuur met een in principe onbeperkt takenpakket (open huishouding)
Hoofdstuk 3
De ministerraad wordt gevormd door de gezamenlijke ministers. Moeten namens het kabinet
besluiten maken over het algemene regeringsbeleid. De notulen blijven 25 jaar geheim.
Het kabinet zijn de ministers en staatssecretarissen.
De staatssecretaris maakt geen deel uit van de ministerraad en heeft geen stemrecht. Hij
ondersteund de minister.
De wetgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de regering en de Staten-Generaal. De
regering mag wetsvoorstellen indienen maar moet de Raad van State inlichten.
