Hoorcollege aantekeningen
(Alleen opgenomen deel)
Daphne Psychologie
01-04-2023
200300181: Psychopathologie
Universiteit Utrecht
1
,Inhoudsopgave
1 - Introductie college
2 - DSM-5 Onderzoeksagenda
3 - Depressieve stoornis
4 - Netwerktheorie
5 - Angststoornissen
6 - OCS & PTSS
7 - Autismespectrumstoornissen
8 - Forensische psychologie
9 - Psychosomatiek
10 - Eetstoornissen
11 - Psychose
12 - Bipolaire stoornis
13 - Verslavingen
14 - Persoonlijkheidsstoornissen
15 - Neuropsychiatrie
2
,1 - Introductie college
De laatste tijd zien we een toename van psychische klachten. De psychische ongezondheid is
toegenomen. Het is dus belangrijk dat we begrijpen waar die problemen vandaan komen. De
wachtlijsten zijn lang, en de behandelingen werken maar beperkt, omdat we nog niet alles
weten van de psyche. De maatschappij is complexer geworden. Meer dan vroeger hebben
we een prestatiemaatschappij. Daardoor neemt de psychische ongezondheid toe. We
moeten nog veel verbeteren in de ggz. Voor het eerst is er een discussie gaande over: Wat is
psychopathologie, en wat moeten we met al die diagnoses? Dat maakt dit vak een
interessant en belangrijk vak om nu te volgen.
Je zal nooit in staat zijn om de ander helemaal te begrijpen, want psychopathologie is heel
ingewikkeld. Ook kun je niet zeggen dat iemand wel of geen stoornis heeft.
Op dit moment eist de zorgverzekeraar dat je de cliënt een classificatie geeft. Dat zorgt
ervoor dat je als behandelaar eerst denkt aan een behandeling, en dan pas denkt aan welke
stoornis iemand zou hebben, passend bij die behandeling. In plaats van dat je een
classificatie stelt, en de bijpassende behandeling erbij gaat geven. Voorheen namen
behandelaren te veel tijd voor een cliënt, terwijl eigenlijk al duidelijk was dat het niet ging
werken. De zorgverzekeraars hoopten dat dit niet meer voor zou komen, door het systeem
te veranderen. Maar dit systeem werkt ook niet, omdat mensen heel veel verschillende
individuele kenmerken hebben. Die kenmerken bevinden zich op een spectrum.
Bovendien hebben we ermee te maken dat mensen heel divers zijn (inclusieve
samenleving). Als je mensen gaat vergelijking, kom je uit op een normaalverdeling. Mensen
kun je dus zien als een paardenbloem. Die groeit overal en komt altijd tot bloeit, die is heel
weerbaar. Maar als je andere bloemen overal zal plaatsen, komt die niet tot bloei. Maar als
die in de juiste omgeving staat, dan wordt het misschien wel een mooiere bloem dan de
paardenbloem. De omgeving doet er dus toe. Met een inclusieve samenleving bedoelen we
dus dat we oke moeten zijn met het feit dat iedereen anders is. Nu wordt altijd gedaan alsof
de problemen die je hebt jouw probleem zijn. Er wordt nog te weinig gekeken naar de
omgeving. Als iemand na behandeling thuis komt, in een huis waar geen structuur heerst,
dan kun je nooit tot bloei komen. De omgeving doet er heel erg toe. De omgeving is voor
gedrag belangrijk.
Dit zie je ook als je het hart vergelijkt met het brein. Je brein wordt gevormd door de
omgeving waarin je opgroeit. Maakt het dan bijvoorbeeld uit waar je sport? Buiten of in de
sportschool? Voor je hart niet, maar voor je brein wel. Hoe het eten smaakt, maakt voor je
hart niet uit, maar voor je brein wel. Je brein wordt dus veranderd door de omgeving, maar
je hart niet. Dit maakt het moeilijk om de psyche te verklaren. Er zijn dus te veel kleine
individuele verschillen, doordat de omgeving voor iedereen verschillend is.
3
, We moeten orde scheppen in de chaos. We moeten betrouwbare en valide manieren
hebben om ze te behandelen. Daarvoor moet je weten wat er met iemand aan de hand is,
en dat brengt je terug bij de DSM. Die heeft ons veel opgeleverd, zoals een universele taal.
Het heeft alle symptomen geordend, en meer is het niet. Het is een ordening van
stoornissen en ziektes. De DSM kent nu 491 stoornissen. Dat is te veel, en een probleem.
Over de tijd heen is de psychologie veel veranderd. We begonnen met de
psychodynamische stroming van Jung en Freud, gericht introspectie. Toen kwam het
behaviorisme, omdat de vorige stroming niet betrouwbaar was. Toen kwam de
humanistische stroming, wat werd gekenmerkt door het statement dat je geen stoornis op
iemand mag plakken, maar wel moet kijken naar de persoon zelf en niet alleen naar gedrag.
Daarna kwam de cognitieve stroming, bestaande uit de verklaring dat denkfouten mensen
ongelukkig maken. Ook kwam er de biologische stroming. Alle stromingen zijn er nog
steeds. Daar hebben we veel aan. We moeten niet tegen elkaar gaan vechten. Je kunt niet
op basis van één stroming een stoornis verklaren. Je hebt elkaar nodig. Het is goed om kleur
te kiezen, maar ga niet in tegen de anderen. Vergeet daarbij ook niet de sociale context.
Belangrijk is ook dat symptomen een uitingsvorm zijn. Dat betekent dat er iets ten grondslag
aan ligt, waar de DSM weinig naar kijkt. De oorzaak wordt vergeten. Waarom eet iemand
niet met anorexia? Dat doet er volgens de DSM niet toe.
In de psychopathologie kijken we vaak ook alleen maar naar de negatieve kanten. We
moeten echter ook de positieve kanten benadrukken. Mensen met controledwang werken
hard, zijn gestructureerd en presteren vaak veel. Dat is ook belangrijk om te benadrukken als
behandelaar.
We moeten dus orde scheppen. Maar een burn-out is geen DSM classificatie. Een
psycholoog mag die diagnose niet stellen, maar de huisarts wel, want die werkt met een
ander classificatiesysteem. Er wordt ook weinig onderzoek naar gedaan, omdat het geen
DSM classificatie is. De macht van de DSM is dus heel groot.
De DSM kent dus absoluut limitaties. Het gaat om hokjes denken, maar er is ook veel overlap
in de stoornissen. In het echte leven zie je vaak dat mensen op verschillende stoornissen
hoog scoren. Ook is het puur gericht op de symptomen en niet op de oorzaken. Bovendien
vereenzelvigen mensen zich te veel met hun diagnoses. Terwijl verschillende psychologen
verschillende diagnoses kunnen stellen, omdat hoe we ons voelen heel erg fluctueert over
de tijd. Iemand krijgt dus niet altijd dezelfde diagnose van verschillende psychologen. Als je
alleen naar de uitingsvorm kijkt, kun je fouten maken in het stellen van diagnoses, omdat de
etiologie niet meegenomen wordt.
4
(Alleen opgenomen deel)
Daphne Psychologie
01-04-2023
200300181: Psychopathologie
Universiteit Utrecht
1
,Inhoudsopgave
1 - Introductie college
2 - DSM-5 Onderzoeksagenda
3 - Depressieve stoornis
4 - Netwerktheorie
5 - Angststoornissen
6 - OCS & PTSS
7 - Autismespectrumstoornissen
8 - Forensische psychologie
9 - Psychosomatiek
10 - Eetstoornissen
11 - Psychose
12 - Bipolaire stoornis
13 - Verslavingen
14 - Persoonlijkheidsstoornissen
15 - Neuropsychiatrie
2
,1 - Introductie college
De laatste tijd zien we een toename van psychische klachten. De psychische ongezondheid is
toegenomen. Het is dus belangrijk dat we begrijpen waar die problemen vandaan komen. De
wachtlijsten zijn lang, en de behandelingen werken maar beperkt, omdat we nog niet alles
weten van de psyche. De maatschappij is complexer geworden. Meer dan vroeger hebben
we een prestatiemaatschappij. Daardoor neemt de psychische ongezondheid toe. We
moeten nog veel verbeteren in de ggz. Voor het eerst is er een discussie gaande over: Wat is
psychopathologie, en wat moeten we met al die diagnoses? Dat maakt dit vak een
interessant en belangrijk vak om nu te volgen.
Je zal nooit in staat zijn om de ander helemaal te begrijpen, want psychopathologie is heel
ingewikkeld. Ook kun je niet zeggen dat iemand wel of geen stoornis heeft.
Op dit moment eist de zorgverzekeraar dat je de cliënt een classificatie geeft. Dat zorgt
ervoor dat je als behandelaar eerst denkt aan een behandeling, en dan pas denkt aan welke
stoornis iemand zou hebben, passend bij die behandeling. In plaats van dat je een
classificatie stelt, en de bijpassende behandeling erbij gaat geven. Voorheen namen
behandelaren te veel tijd voor een cliënt, terwijl eigenlijk al duidelijk was dat het niet ging
werken. De zorgverzekeraars hoopten dat dit niet meer voor zou komen, door het systeem
te veranderen. Maar dit systeem werkt ook niet, omdat mensen heel veel verschillende
individuele kenmerken hebben. Die kenmerken bevinden zich op een spectrum.
Bovendien hebben we ermee te maken dat mensen heel divers zijn (inclusieve
samenleving). Als je mensen gaat vergelijking, kom je uit op een normaalverdeling. Mensen
kun je dus zien als een paardenbloem. Die groeit overal en komt altijd tot bloeit, die is heel
weerbaar. Maar als je andere bloemen overal zal plaatsen, komt die niet tot bloei. Maar als
die in de juiste omgeving staat, dan wordt het misschien wel een mooiere bloem dan de
paardenbloem. De omgeving doet er dus toe. Met een inclusieve samenleving bedoelen we
dus dat we oke moeten zijn met het feit dat iedereen anders is. Nu wordt altijd gedaan alsof
de problemen die je hebt jouw probleem zijn. Er wordt nog te weinig gekeken naar de
omgeving. Als iemand na behandeling thuis komt, in een huis waar geen structuur heerst,
dan kun je nooit tot bloei komen. De omgeving doet er heel erg toe. De omgeving is voor
gedrag belangrijk.
Dit zie je ook als je het hart vergelijkt met het brein. Je brein wordt gevormd door de
omgeving waarin je opgroeit. Maakt het dan bijvoorbeeld uit waar je sport? Buiten of in de
sportschool? Voor je hart niet, maar voor je brein wel. Hoe het eten smaakt, maakt voor je
hart niet uit, maar voor je brein wel. Je brein wordt dus veranderd door de omgeving, maar
je hart niet. Dit maakt het moeilijk om de psyche te verklaren. Er zijn dus te veel kleine
individuele verschillen, doordat de omgeving voor iedereen verschillend is.
3
, We moeten orde scheppen in de chaos. We moeten betrouwbare en valide manieren
hebben om ze te behandelen. Daarvoor moet je weten wat er met iemand aan de hand is,
en dat brengt je terug bij de DSM. Die heeft ons veel opgeleverd, zoals een universele taal.
Het heeft alle symptomen geordend, en meer is het niet. Het is een ordening van
stoornissen en ziektes. De DSM kent nu 491 stoornissen. Dat is te veel, en een probleem.
Over de tijd heen is de psychologie veel veranderd. We begonnen met de
psychodynamische stroming van Jung en Freud, gericht introspectie. Toen kwam het
behaviorisme, omdat de vorige stroming niet betrouwbaar was. Toen kwam de
humanistische stroming, wat werd gekenmerkt door het statement dat je geen stoornis op
iemand mag plakken, maar wel moet kijken naar de persoon zelf en niet alleen naar gedrag.
Daarna kwam de cognitieve stroming, bestaande uit de verklaring dat denkfouten mensen
ongelukkig maken. Ook kwam er de biologische stroming. Alle stromingen zijn er nog
steeds. Daar hebben we veel aan. We moeten niet tegen elkaar gaan vechten. Je kunt niet
op basis van één stroming een stoornis verklaren. Je hebt elkaar nodig. Het is goed om kleur
te kiezen, maar ga niet in tegen de anderen. Vergeet daarbij ook niet de sociale context.
Belangrijk is ook dat symptomen een uitingsvorm zijn. Dat betekent dat er iets ten grondslag
aan ligt, waar de DSM weinig naar kijkt. De oorzaak wordt vergeten. Waarom eet iemand
niet met anorexia? Dat doet er volgens de DSM niet toe.
In de psychopathologie kijken we vaak ook alleen maar naar de negatieve kanten. We
moeten echter ook de positieve kanten benadrukken. Mensen met controledwang werken
hard, zijn gestructureerd en presteren vaak veel. Dat is ook belangrijk om te benadrukken als
behandelaar.
We moeten dus orde scheppen. Maar een burn-out is geen DSM classificatie. Een
psycholoog mag die diagnose niet stellen, maar de huisarts wel, want die werkt met een
ander classificatiesysteem. Er wordt ook weinig onderzoek naar gedaan, omdat het geen
DSM classificatie is. De macht van de DSM is dus heel groot.
De DSM kent dus absoluut limitaties. Het gaat om hokjes denken, maar er is ook veel overlap
in de stoornissen. In het echte leven zie je vaak dat mensen op verschillende stoornissen
hoog scoren. Ook is het puur gericht op de symptomen en niet op de oorzaken. Bovendien
vereenzelvigen mensen zich te veel met hun diagnoses. Terwijl verschillende psychologen
verschillende diagnoses kunnen stellen, omdat hoe we ons voelen heel erg fluctueert over
de tijd. Iemand krijgt dus niet altijd dezelfde diagnose van verschillende psychologen. Als je
alleen naar de uitingsvorm kijkt, kun je fouten maken in het stellen van diagnoses, omdat de
etiologie niet meegenomen wordt.
4
