Scheikunde leerdocument
Hoofdstuk 4 – zouten
Leerdoelen § Uitwerkingen
Zouten + eigenschappen Zouten niet-metaal + metaal
Metalen staan bij de vorming van een zout elektronen af aan niet-metaalatomen. De metaalatomen
vormen hierdoor een positief geladen ion en de niet-metaalatomen een negatief ion.
Eigenschappen van zouten:
De aantrekkingskracht tussen positieve en negatieve deeltjes is groot. Deze zogenoemde ion binding
die de ionen in een zout bij elkaar houdt, is dan ook zo sterk dat (bijna) alle zouten bij
kamertemperatuur vast zijn.
Enkelvoudige en samengestelde ionen Enkelvoudige ionen bestaan uit 1 atoom.
2−¿ ¿
3 +¿en O ¿
- N a+¿ , A l ¿
Samengestelde ionen zijn atoomgroepen die samen een ion vormen. Deze atomen is een
samengesteld ion zijn met atoombindingen aan elkaar verbonden.
3−¿ ¿
−¿ en PO ¿
- CO 32−¿ ,OH ¿
4
Je kunt de verhoudingsformule van een zout 4.1 Stappenplan voor het opstellen van een verhoudingsformule:
opstellen. 1. Formules opschrijven: schrijf de formules op van de ionen waaruit het zout bestaat, inclusief
hun lading.
2. Kleinste verhouding bepalen: bepaal de kleinste verhouding waarin de ionen aanwezig moeten
zijn om een neutraal zout te vormen. Deze verhoudingsgetallen vormen de index in de formule.
3. Positieve en negatieve ionen opschrijven: noteer eerst het positieve ion, zonder lading, met
erachter de index. Noteer dan het negatieve ion, zonder lading, met erachter de index. Zet de
samengestelde ionen met een index tussen haakjes, om aan te geven dat de index terugslaat op
de hele atoomgroep.
Voorbeeld:
Magnesiumfosfaat is een zout dat bestaat uit magnesium- en fosfaationen. Geef de
verhoudingsformule van magnesiumfosfaat.
- Stap 1: formules opschrijven
3−¿¿
Magnesiumfosfaat bestaat uit Mg 2+¿¿ en PO 4
, - Stap 2: kleinste verhouding bepalen
Deze ionen moeten voorkomen in een verhouden 3 : 2 om een neutraal zout te vormen.
- Stap 3: positieve en negatieven ionen opschrijven
Mg 3 ¿
De verhoudingsformule is dus Mg 3 ¿
Je kunt uit de naam van een zout de 4.1 Stappenplan voor de systematische naamgeving van zouten:
verhoudingsformule afleiden. 1. Welke ionen?: leid uit de verhoudingsformule af uit welke ionen het zout bestaat.
2. Naam van de ionen: geef de namen van de ionen. Wanneer van een metaalion verschillende
soorten bestaan, geef je in de naam met een Romeins cijfer tussen haakjes aan om welk ion het
gaat.
3. Negatief achter positief: zet de naam van het negatieve ion achter de naam van het positieve
ion.
Voorbeeld:
Hg ¿ is een zout dat wordt gebruikt als detonator voor springstof. Geef de naam van het zout Hg ¿
- Stap 1: welke ionen?
Hg ¿ Bestaat uit Hg 2+¿ ¿ en NO 3−¿ ¿.
- Stap 2: naam van de ionen
Van kwik bestaat zowel één- als een tweewaardig positief ion. Het zout bestaat uit kwik(II)- en
nitraationen.
- Stap 3: negatief achter positief
Kwik(II)nitraat
Je kunt beschrijven wat er op microniveau 4.2 Als een zout oplost in water ontstaat er een heldere oplossing. De ionen vallen uit elkaar, het
gebeurt wanneer een zout oplost in water. ionrooster wordt afgebroken en de ion bindingen worden verbroken.
Ion bindingen zijn erg sterk, zouten lossen dus niet zomaar op. Doordat watermoleculen
dipoolmoleculen zijn kunnen de ionen sterke bindingen vormen. Wanneer de ionen worden
omringd door watermoleculen zal de negatieve kant van het watermolecuul zich naar het positieve
ion richten en andersom.
- De binding die ontstaat tussen een ion en een watermolecuul heet een ion-dipoolbinding.
Als een zout slecht oplosbaar is in water, zijn de ionbindingen tussen de ionen in het zout veel
sterker dan de ion-dipoolbindingen die de ionen met de watermoleculen zouden kunnen vormen.
Gehydrateerde ionen: ionen die omringd zijn door watermoleculen.
Hoofdstuk 4 – zouten
Leerdoelen § Uitwerkingen
Zouten + eigenschappen Zouten niet-metaal + metaal
Metalen staan bij de vorming van een zout elektronen af aan niet-metaalatomen. De metaalatomen
vormen hierdoor een positief geladen ion en de niet-metaalatomen een negatief ion.
Eigenschappen van zouten:
De aantrekkingskracht tussen positieve en negatieve deeltjes is groot. Deze zogenoemde ion binding
die de ionen in een zout bij elkaar houdt, is dan ook zo sterk dat (bijna) alle zouten bij
kamertemperatuur vast zijn.
Enkelvoudige en samengestelde ionen Enkelvoudige ionen bestaan uit 1 atoom.
2−¿ ¿
3 +¿en O ¿
- N a+¿ , A l ¿
Samengestelde ionen zijn atoomgroepen die samen een ion vormen. Deze atomen is een
samengesteld ion zijn met atoombindingen aan elkaar verbonden.
3−¿ ¿
−¿ en PO ¿
- CO 32−¿ ,OH ¿
4
Je kunt de verhoudingsformule van een zout 4.1 Stappenplan voor het opstellen van een verhoudingsformule:
opstellen. 1. Formules opschrijven: schrijf de formules op van de ionen waaruit het zout bestaat, inclusief
hun lading.
2. Kleinste verhouding bepalen: bepaal de kleinste verhouding waarin de ionen aanwezig moeten
zijn om een neutraal zout te vormen. Deze verhoudingsgetallen vormen de index in de formule.
3. Positieve en negatieve ionen opschrijven: noteer eerst het positieve ion, zonder lading, met
erachter de index. Noteer dan het negatieve ion, zonder lading, met erachter de index. Zet de
samengestelde ionen met een index tussen haakjes, om aan te geven dat de index terugslaat op
de hele atoomgroep.
Voorbeeld:
Magnesiumfosfaat is een zout dat bestaat uit magnesium- en fosfaationen. Geef de
verhoudingsformule van magnesiumfosfaat.
- Stap 1: formules opschrijven
3−¿¿
Magnesiumfosfaat bestaat uit Mg 2+¿¿ en PO 4
, - Stap 2: kleinste verhouding bepalen
Deze ionen moeten voorkomen in een verhouden 3 : 2 om een neutraal zout te vormen.
- Stap 3: positieve en negatieven ionen opschrijven
Mg 3 ¿
De verhoudingsformule is dus Mg 3 ¿
Je kunt uit de naam van een zout de 4.1 Stappenplan voor de systematische naamgeving van zouten:
verhoudingsformule afleiden. 1. Welke ionen?: leid uit de verhoudingsformule af uit welke ionen het zout bestaat.
2. Naam van de ionen: geef de namen van de ionen. Wanneer van een metaalion verschillende
soorten bestaan, geef je in de naam met een Romeins cijfer tussen haakjes aan om welk ion het
gaat.
3. Negatief achter positief: zet de naam van het negatieve ion achter de naam van het positieve
ion.
Voorbeeld:
Hg ¿ is een zout dat wordt gebruikt als detonator voor springstof. Geef de naam van het zout Hg ¿
- Stap 1: welke ionen?
Hg ¿ Bestaat uit Hg 2+¿ ¿ en NO 3−¿ ¿.
- Stap 2: naam van de ionen
Van kwik bestaat zowel één- als een tweewaardig positief ion. Het zout bestaat uit kwik(II)- en
nitraationen.
- Stap 3: negatief achter positief
Kwik(II)nitraat
Je kunt beschrijven wat er op microniveau 4.2 Als een zout oplost in water ontstaat er een heldere oplossing. De ionen vallen uit elkaar, het
gebeurt wanneer een zout oplost in water. ionrooster wordt afgebroken en de ion bindingen worden verbroken.
Ion bindingen zijn erg sterk, zouten lossen dus niet zomaar op. Doordat watermoleculen
dipoolmoleculen zijn kunnen de ionen sterke bindingen vormen. Wanneer de ionen worden
omringd door watermoleculen zal de negatieve kant van het watermolecuul zich naar het positieve
ion richten en andersom.
- De binding die ontstaat tussen een ion en een watermolecuul heet een ion-dipoolbinding.
Als een zout slecht oplosbaar is in water, zijn de ionbindingen tussen de ionen in het zout veel
sterker dan de ion-dipoolbindingen die de ionen met de watermoleculen zouden kunnen vormen.
Gehydrateerde ionen: ionen die omringd zijn door watermoleculen.
