Economic
essentials micro
NOTITIES
1
,Les 0: inleiding...................................................................................................................................6
Doel van de economische wetenschap..........................................................................................................6
Het keuzeprobleem...........................................................................................................................................................6
Economie.....................................................................................................................................................................6
Behoefte............................................................................................................................................................................6
Definitie........................................................................................................................................................................6
Soorten........................................................................................................................................................................6
Schaarse middelen............................................................................................................................................................6
Schaarse of economische goederen/diensten............................................................................................................6
Nuttigheid en keuzeprobleem...........................................................................................................................................6
Nut als..........................................................................................................................................................................6
Economisch principe....................................................................................................................................................6
Welvaart en welzijn......................................................................................................................................6
Het verschil tussen welvaart en welzijn............................................................................................................................6
Welvaart.......................................................................................................................................................................6
Welzijn.........................................................................................................................................................................7
Soorten goederen.........................................................................................................................................7
Vrije/ niet-schaarse goederen...........................................................................................................................................7
Economische/ schaarse goederen.....................................................................................................................................7
Indeling volgens rivaliteit en uitsluitbaarheid.............................................................................................................7
Indeling volgens gebruik..............................................................................................................................................7
Consumptie en productie..............................................................................................................................7
Consumptie vs. productie..................................................................................................................................................7
Consumptie..................................................................................................................................................................7
Productie......................................................................................................................................................................7
Productiefactoren..............................................................................................................................................................8
Natuur..........................................................................................................................................................................8
Kapitaal........................................................................................................................................................................8
Arbeid...........................................................................................................................................................................8
De ceteris-paribusclausule............................................................................................................................8
Definitie.............................................................................................................................................................................8
Micro-, meso- en macro-economie................................................................................................................8
Het verschil tussen micro-, meso- en macro-economie...................................................................................................8
Micro-economie...........................................................................................................................................................8
Meso-economie...........................................................................................................................................................8
Macro-economie..........................................................................................................................................................8
Les 1: consumenten............................................................................................................................9
De keuze van de optimale goederencombinatie............................................................................................9
De optimale goederencombinatie....................................................................................................................................9
Bepaling van behoeften...............................................................................................................................................9
Beïnvloeding van keuzes..............................................................................................................................................9
Preferenties.......................................................................................................................................................................9
Eerste wet van Gossen of de wet van het dalend grensnut........................................................................................9
Indifferentiecurven..........................................................................................................................................................10
Eigenschappen...........................................................................................................................................................10
Oefening....................................................................................................................................................................10
2
, Budget en prijzen............................................................................................................................................................10
Keuzeprobleem rond ideale goederencombinatie wordt bepaald door..................................................................10
Grafische voorstelling probleem...............................................................................................................................10
Oefening (zie PowerPoint voor variaties)..................................................................................................................11
Samenvatting.............................................................................................................................................................11
Het verschil tussen het nominaal en reëel inkomen.................................................................................................12
De prijsvraagcurve (kortweg vraagcurve)....................................................................................................12
De individuele vraagcurve...............................................................................................................................................12
Definitie......................................................................................................................................................................12
Samenvatting voorbeelden PowerPoint....................................................................................................................12
De collectieve of marktvraagcurve..................................................................................................................................12
Definitie......................................................................................................................................................................12
Beweging en verschuiving van de collectieve vraagcurve.........................................................................................13
De elasticiteit van de vraag.........................................................................................................................13
De prijselasticiteit van de vraag......................................................................................................................................13
Formule......................................................................................................................................................................13
Uitkomst....................................................................................................................................................................13
Voorbeeld..................................................................................................................................................................13
Mogelijke uitkomsten (zie voorbeeld uitkomst).......................................................................................................13
Bepalende factoren...................................................................................................................................................14
De kruislingse prijselasticiteit van de vraag....................................................................................................................15
Formule......................................................................................................................................................................15
Uitkomst (hoe dichter bij nul, hoe kleiner het verband)...........................................................................................15
De inkomenselasticiteit van de vraag.............................................................................................................................15
De wet van Engel (de Engelcurve).............................................................................................................................15
Formule......................................................................................................................................................................15
Uitkomst....................................................................................................................................................................15
Meting van de prijzen, de consumptieprijsindex.........................................................................................16
CPI (consumentenprijsindex)..........................................................................................................................................16
Definitie......................................................................................................................................................................16
Doel............................................................................................................................................................................17
Voorwaarden van het indexcijfer om als prijsmeter gebruikt te worden.................................................................17
Andere soorten prijsindexen...........................................................................................................................................18
HICP (geharmoniseerde ICP)......................................................................................................................................18
NICP (Nationale ICP)..................................................................................................................................................18
Het meten van de prijsindexen.......................................................................................................................................18
Waarom.....................................................................................................................................................................18
Inflatie (uitgebreider in economic essentials macro)......................................................................................................18
Definitie en het meten van de inflatie.......................................................................................................................18
Les 2: producenten...........................................................................................................................19
De bepaling van de optimale productiegrootte...........................................................................................19
Het keuzeprobleem van de producent...........................................................................................................................19
Wat is het doel van een onderneming......................................................................................................................19
Optimale productiegrootte.............................................................................................................................................19
Waarom wordt deze bepaalt.....................................................................................................................................19
Formule......................................................................................................................................................................19
Productiviteit...................................................................................................................................................................19
Formule......................................................................................................................................................................19
3
, Korte termijn vs lange termijn...................................................................................................................................19
De wet van de toe- en afnemende meeropbrengst.....................................................................................20
Van definitie naar werkelijkheid.....................................................................................................................................20
Voorbeeld..................................................................................................................................................................20
Definitie......................................................................................................................................................................20
Soorten productiviteit.....................................................................................................................................................20
Marginale productiviteit............................................................................................................................................20
Gemiddelde arbeidsproductiviteit.............................................................................................................................20
Grafiek........................................................................................................................................................................20
Vastelling....................................................................................................................................................................21
Het kostenverloop.......................................................................................................................................21
Het verschil tussen productiekosten en uitgaven...........................................................................................................21
Productiekosten.........................................................................................................................................................21
Uitgaven.....................................................................................................................................................................21
Soorten kosten................................................................................................................................................................21
De totale constante kosten (TCK)..............................................................................................................................21
De totale variabele kosten (TVK)...............................................................................................................................22
De totale kosten (TK).................................................................................................................................................22
De gemiddelde en marginale kosten..............................................................................................................................22
De gemiddelde kosten...............................................................................................................................................22
De gemiddelde constante kosten (GCK)....................................................................................................................22
De gemiddelde variabele kosten (GVK).....................................................................................................................22
De gemiddelde totale kosten (GTK)...........................................................................................................................23
Marginale kosten (MK)..............................................................................................................................................23
Grafiek........................................................................................................................................................................23
Het opbrengstenverloop bij volkomen concurrentie...................................................................................24
Mogelijke situaties op de markt......................................................................................................................................24
Producent als prijszetter............................................................................................................................................24
Producent als prijsnemer, hoeveelheidsaanpasser...................................................................................................24
Opbrengsten in een volkomen concurrentie markt........................................................................................................24
Totale opbrengsten (TO)............................................................................................................................................24
Gemiddelde totale opbrengsten (GO).......................................................................................................................24
Marginale opbrengst (MO)........................................................................................................................................24
De optimale productiegrootte bij volkomen concurrentie...........................................................................24
Winstmaximalisatie op twee manieren..........................................................................................................................24
Uit vergelijking van TO met TK..................................................................................................................................24
Uit vergelijking van MO, GO en MK, GTK..................................................................................................................25
De afleiding van de aanbodcurve................................................................................................................25
De individuele aanbodcurve............................................................................................................................................25
Samenvatting grafiek.................................................................................................................................................25
Bewegingen en verschuivingen op de aanbodcurve.......................................................................................................25
Een beweging op de aanbodcurve............................................................................................................................25
Een verschuiving op de aanbodcurve........................................................................................................................26
De collectieve of marktaanbodcurve..............................................................................................................................26
Verschuiving van de collectieve aanbodcurve (=> marginale kosten veranderen)...................................................26
De elasticiteit van het aanbod.....................................................................................................................26
De prijselasticiteit van het aanbod..................................................................................................................................26
Formule......................................................................................................................................................................26
4
, Uitkomst....................................................................................................................................................................26
Mogelijke situaties.....................................................................................................................................................26
Les 3: prijsvorming...........................................................................................................................28
Markt en marktvormen...............................................................................................................................28
Wat is een markt?...........................................................................................................................................................28
Soorten markten........................................................................................................................................................28
Marktvormen..................................................................................................................................................................28
Criteria (indeling van marktvormen).........................................................................................................................28
Schema marktvormen.....................................................................................................................................................28
Volkomen marktconcurrentie.....................................................................................................................29
Volkomen concurrentie...................................................................................................................................................29
Kenmerken.................................................................................................................................................................29
Het marktevenwicht bij volkomen concurrentie.......................................................................................................29
Ingrijpen van de overheid in de prijsvorming............................................................................................................29
Onvolkomen marktconcurrentie.................................................................................................................30
Oorzaken van onvolkomenheid......................................................................................................................................30
Slechts zelden homogene producten........................................................................................................................30
Slechts zelden veel aanbieders..................................................................................................................................30
Vaak moeilijke toetreding van nieuwe producenten................................................................................................30
Monopolie.......................................................................................................................................................................30
Kenmerken.................................................................................................................................................................30
Prijszetter...................................................................................................................................................................30
Oligopolie........................................................................................................................................................................30
Kenmerken.................................................................................................................................................................30
Uitbreiding kenmerken..............................................................................................................................................30
Soorten......................................................................................................................................................................31
Toetredingsbelemmeringen......................................................................................................................................31
Monopolistische concurrentie........................................................................................................................................31
Kenmerken.................................................................................................................................................................31
Productdifferentiatie.................................................................................................................................................34
5
,Les 0: inleiding
Doel van de economische wetenschap
Het keuzeprobleem
Economie
De wetenschap die bestudeert hoe de mens met schaarse middelen handelt om zijn behoeften
(goederen en diensten) te bevredigen
De studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften met behulp van schaarse
middelen
Behoefte
Definitie
Het aanvoelen van een tekort en het streven dit tekort te bevredigen (subjectief karakter =>
persoonlijk + wijzigen in tijd)
Soorten
Primaire/ levensnoodzakelijke behoeften secundaire behoeften
Materiële behoeften immateriële behoeften
Individuele behoeften collectieve/ gemeenschappelijke behoeften
Schaarse middelen
Schaarse of economische goederen/diensten
Schaars ≠ zeldzaam
Verlangde hoeveelheid (Q) > beschikbare hoeveelheid (Q) indien het product is
Door schaarste ontstaat
o Een markt
o Een prijs
Nuttigheid en keuzeprobleem
Nut als
Mate van behoeftebevrediging (voor iedereen verschillend)
Economisch principe
De mens tracht met zijn beschikbare middelen zo te kiezen, dat hij max. behoeftebevrediging
bereikt
Welvaart en welzijn
Het verschil tussen welvaart en welzijn
Welvaart
De mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften kunnen
voorzien
6
, Welzijn
Het gevoel van welbevinden
Bevrediging van verlangens (bv. vriendschap) die geen beslag leggen op schaarse middelen
Soorten goederen
Vrije/ niet-schaarse goederen
Goederen waarbij er geen rivaliteit en uitsluitbaarheid mogelijk is
Goederen van niet economische aard, bv. de natuur
Economische/ schaarse goederen
Indeling volgens rivaliteit en uitsluitbaarheid
Zuiver individuele goederen
o Rivaliserend
o Uitsluitend
o Aanbod door privébedrijven
Quasi-collectieve goederen
o Niet-rivaliserend
o Uitsluitend
o Kunnen zuiver individueel zijn maar aanbod wordt vaak door overheid geregeld (om
sociale of praktische redenen)
Zuiver collectieve goederen
o Niet-rivaliserend
o Niet-uitsluitend
o Overheid regelt het aanbod
Indeling volgens gebruik
Consumptiegoederen
o Niet-duurzaam => verbruiksgoederen
o Duurzaam => gebruiksgoederen
Investeringsgoederen
o Niet-duurzaam => vlottende investeringsgoederen
o Duurzaam => kapitaal-/ productiegoederen
Consumptie en productie
Consumptie vs. productie
Consumptie
Aanwending economische goederen voor niet-productieve doeleinden => besteding van het
inkomen
Productie
Toevoegen van waarde aan economische goederen => verwerven van het inkomen
7
, Productiefactoren
Natuur
Primair => is er van natura
Grondstoffen en energiebronnen
Kapitaal
Afgeleid => is er gekomen door invloed van de mens
Geproduceerde productiemiddelen
Arbeid
Primair => is er van natura
Fysiek, intellectueel en ondernemend
De ceteris-paribusclausule
Definitie
‘Het overige gelijk blijvend’ of ‘alle overige factoren veranderen niet’ => we bekijken maar een
factor in een casus
Micro-, meso- en macro-economie
Het verschil tussen micro-, meso- en macro-economie
Micro-economie
Bestudeert het economisch gedrag van een individuele (gezins- of bedrijfs) huishouding
Meso-economie
Bestudeert het economisch gedrag van een bedrijfstak of een regio
Macro-economie
Bestudeert het economisch gedrag van de volkshuishouding, de economie van een land als
geheel
8
essentials micro
NOTITIES
1
,Les 0: inleiding...................................................................................................................................6
Doel van de economische wetenschap..........................................................................................................6
Het keuzeprobleem...........................................................................................................................................................6
Economie.....................................................................................................................................................................6
Behoefte............................................................................................................................................................................6
Definitie........................................................................................................................................................................6
Soorten........................................................................................................................................................................6
Schaarse middelen............................................................................................................................................................6
Schaarse of economische goederen/diensten............................................................................................................6
Nuttigheid en keuzeprobleem...........................................................................................................................................6
Nut als..........................................................................................................................................................................6
Economisch principe....................................................................................................................................................6
Welvaart en welzijn......................................................................................................................................6
Het verschil tussen welvaart en welzijn............................................................................................................................6
Welvaart.......................................................................................................................................................................6
Welzijn.........................................................................................................................................................................7
Soorten goederen.........................................................................................................................................7
Vrije/ niet-schaarse goederen...........................................................................................................................................7
Economische/ schaarse goederen.....................................................................................................................................7
Indeling volgens rivaliteit en uitsluitbaarheid.............................................................................................................7
Indeling volgens gebruik..............................................................................................................................................7
Consumptie en productie..............................................................................................................................7
Consumptie vs. productie..................................................................................................................................................7
Consumptie..................................................................................................................................................................7
Productie......................................................................................................................................................................7
Productiefactoren..............................................................................................................................................................8
Natuur..........................................................................................................................................................................8
Kapitaal........................................................................................................................................................................8
Arbeid...........................................................................................................................................................................8
De ceteris-paribusclausule............................................................................................................................8
Definitie.............................................................................................................................................................................8
Micro-, meso- en macro-economie................................................................................................................8
Het verschil tussen micro-, meso- en macro-economie...................................................................................................8
Micro-economie...........................................................................................................................................................8
Meso-economie...........................................................................................................................................................8
Macro-economie..........................................................................................................................................................8
Les 1: consumenten............................................................................................................................9
De keuze van de optimale goederencombinatie............................................................................................9
De optimale goederencombinatie....................................................................................................................................9
Bepaling van behoeften...............................................................................................................................................9
Beïnvloeding van keuzes..............................................................................................................................................9
Preferenties.......................................................................................................................................................................9
Eerste wet van Gossen of de wet van het dalend grensnut........................................................................................9
Indifferentiecurven..........................................................................................................................................................10
Eigenschappen...........................................................................................................................................................10
Oefening....................................................................................................................................................................10
2
, Budget en prijzen............................................................................................................................................................10
Keuzeprobleem rond ideale goederencombinatie wordt bepaald door..................................................................10
Grafische voorstelling probleem...............................................................................................................................10
Oefening (zie PowerPoint voor variaties)..................................................................................................................11
Samenvatting.............................................................................................................................................................11
Het verschil tussen het nominaal en reëel inkomen.................................................................................................12
De prijsvraagcurve (kortweg vraagcurve)....................................................................................................12
De individuele vraagcurve...............................................................................................................................................12
Definitie......................................................................................................................................................................12
Samenvatting voorbeelden PowerPoint....................................................................................................................12
De collectieve of marktvraagcurve..................................................................................................................................12
Definitie......................................................................................................................................................................12
Beweging en verschuiving van de collectieve vraagcurve.........................................................................................13
De elasticiteit van de vraag.........................................................................................................................13
De prijselasticiteit van de vraag......................................................................................................................................13
Formule......................................................................................................................................................................13
Uitkomst....................................................................................................................................................................13
Voorbeeld..................................................................................................................................................................13
Mogelijke uitkomsten (zie voorbeeld uitkomst).......................................................................................................13
Bepalende factoren...................................................................................................................................................14
De kruislingse prijselasticiteit van de vraag....................................................................................................................15
Formule......................................................................................................................................................................15
Uitkomst (hoe dichter bij nul, hoe kleiner het verband)...........................................................................................15
De inkomenselasticiteit van de vraag.............................................................................................................................15
De wet van Engel (de Engelcurve).............................................................................................................................15
Formule......................................................................................................................................................................15
Uitkomst....................................................................................................................................................................15
Meting van de prijzen, de consumptieprijsindex.........................................................................................16
CPI (consumentenprijsindex)..........................................................................................................................................16
Definitie......................................................................................................................................................................16
Doel............................................................................................................................................................................17
Voorwaarden van het indexcijfer om als prijsmeter gebruikt te worden.................................................................17
Andere soorten prijsindexen...........................................................................................................................................18
HICP (geharmoniseerde ICP)......................................................................................................................................18
NICP (Nationale ICP)..................................................................................................................................................18
Het meten van de prijsindexen.......................................................................................................................................18
Waarom.....................................................................................................................................................................18
Inflatie (uitgebreider in economic essentials macro)......................................................................................................18
Definitie en het meten van de inflatie.......................................................................................................................18
Les 2: producenten...........................................................................................................................19
De bepaling van de optimale productiegrootte...........................................................................................19
Het keuzeprobleem van de producent...........................................................................................................................19
Wat is het doel van een onderneming......................................................................................................................19
Optimale productiegrootte.............................................................................................................................................19
Waarom wordt deze bepaalt.....................................................................................................................................19
Formule......................................................................................................................................................................19
Productiviteit...................................................................................................................................................................19
Formule......................................................................................................................................................................19
3
, Korte termijn vs lange termijn...................................................................................................................................19
De wet van de toe- en afnemende meeropbrengst.....................................................................................20
Van definitie naar werkelijkheid.....................................................................................................................................20
Voorbeeld..................................................................................................................................................................20
Definitie......................................................................................................................................................................20
Soorten productiviteit.....................................................................................................................................................20
Marginale productiviteit............................................................................................................................................20
Gemiddelde arbeidsproductiviteit.............................................................................................................................20
Grafiek........................................................................................................................................................................20
Vastelling....................................................................................................................................................................21
Het kostenverloop.......................................................................................................................................21
Het verschil tussen productiekosten en uitgaven...........................................................................................................21
Productiekosten.........................................................................................................................................................21
Uitgaven.....................................................................................................................................................................21
Soorten kosten................................................................................................................................................................21
De totale constante kosten (TCK)..............................................................................................................................21
De totale variabele kosten (TVK)...............................................................................................................................22
De totale kosten (TK).................................................................................................................................................22
De gemiddelde en marginale kosten..............................................................................................................................22
De gemiddelde kosten...............................................................................................................................................22
De gemiddelde constante kosten (GCK)....................................................................................................................22
De gemiddelde variabele kosten (GVK).....................................................................................................................22
De gemiddelde totale kosten (GTK)...........................................................................................................................23
Marginale kosten (MK)..............................................................................................................................................23
Grafiek........................................................................................................................................................................23
Het opbrengstenverloop bij volkomen concurrentie...................................................................................24
Mogelijke situaties op de markt......................................................................................................................................24
Producent als prijszetter............................................................................................................................................24
Producent als prijsnemer, hoeveelheidsaanpasser...................................................................................................24
Opbrengsten in een volkomen concurrentie markt........................................................................................................24
Totale opbrengsten (TO)............................................................................................................................................24
Gemiddelde totale opbrengsten (GO).......................................................................................................................24
Marginale opbrengst (MO)........................................................................................................................................24
De optimale productiegrootte bij volkomen concurrentie...........................................................................24
Winstmaximalisatie op twee manieren..........................................................................................................................24
Uit vergelijking van TO met TK..................................................................................................................................24
Uit vergelijking van MO, GO en MK, GTK..................................................................................................................25
De afleiding van de aanbodcurve................................................................................................................25
De individuele aanbodcurve............................................................................................................................................25
Samenvatting grafiek.................................................................................................................................................25
Bewegingen en verschuivingen op de aanbodcurve.......................................................................................................25
Een beweging op de aanbodcurve............................................................................................................................25
Een verschuiving op de aanbodcurve........................................................................................................................26
De collectieve of marktaanbodcurve..............................................................................................................................26
Verschuiving van de collectieve aanbodcurve (=> marginale kosten veranderen)...................................................26
De elasticiteit van het aanbod.....................................................................................................................26
De prijselasticiteit van het aanbod..................................................................................................................................26
Formule......................................................................................................................................................................26
4
, Uitkomst....................................................................................................................................................................26
Mogelijke situaties.....................................................................................................................................................26
Les 3: prijsvorming...........................................................................................................................28
Markt en marktvormen...............................................................................................................................28
Wat is een markt?...........................................................................................................................................................28
Soorten markten........................................................................................................................................................28
Marktvormen..................................................................................................................................................................28
Criteria (indeling van marktvormen).........................................................................................................................28
Schema marktvormen.....................................................................................................................................................28
Volkomen marktconcurrentie.....................................................................................................................29
Volkomen concurrentie...................................................................................................................................................29
Kenmerken.................................................................................................................................................................29
Het marktevenwicht bij volkomen concurrentie.......................................................................................................29
Ingrijpen van de overheid in de prijsvorming............................................................................................................29
Onvolkomen marktconcurrentie.................................................................................................................30
Oorzaken van onvolkomenheid......................................................................................................................................30
Slechts zelden homogene producten........................................................................................................................30
Slechts zelden veel aanbieders..................................................................................................................................30
Vaak moeilijke toetreding van nieuwe producenten................................................................................................30
Monopolie.......................................................................................................................................................................30
Kenmerken.................................................................................................................................................................30
Prijszetter...................................................................................................................................................................30
Oligopolie........................................................................................................................................................................30
Kenmerken.................................................................................................................................................................30
Uitbreiding kenmerken..............................................................................................................................................30
Soorten......................................................................................................................................................................31
Toetredingsbelemmeringen......................................................................................................................................31
Monopolistische concurrentie........................................................................................................................................31
Kenmerken.................................................................................................................................................................31
Productdifferentiatie.................................................................................................................................................34
5
,Les 0: inleiding
Doel van de economische wetenschap
Het keuzeprobleem
Economie
De wetenschap die bestudeert hoe de mens met schaarse middelen handelt om zijn behoeften
(goederen en diensten) te bevredigen
De studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften met behulp van schaarse
middelen
Behoefte
Definitie
Het aanvoelen van een tekort en het streven dit tekort te bevredigen (subjectief karakter =>
persoonlijk + wijzigen in tijd)
Soorten
Primaire/ levensnoodzakelijke behoeften secundaire behoeften
Materiële behoeften immateriële behoeften
Individuele behoeften collectieve/ gemeenschappelijke behoeften
Schaarse middelen
Schaarse of economische goederen/diensten
Schaars ≠ zeldzaam
Verlangde hoeveelheid (Q) > beschikbare hoeveelheid (Q) indien het product is
Door schaarste ontstaat
o Een markt
o Een prijs
Nuttigheid en keuzeprobleem
Nut als
Mate van behoeftebevrediging (voor iedereen verschillend)
Economisch principe
De mens tracht met zijn beschikbare middelen zo te kiezen, dat hij max. behoeftebevrediging
bereikt
Welvaart en welzijn
Het verschil tussen welvaart en welzijn
Welvaart
De mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften kunnen
voorzien
6
, Welzijn
Het gevoel van welbevinden
Bevrediging van verlangens (bv. vriendschap) die geen beslag leggen op schaarse middelen
Soorten goederen
Vrije/ niet-schaarse goederen
Goederen waarbij er geen rivaliteit en uitsluitbaarheid mogelijk is
Goederen van niet economische aard, bv. de natuur
Economische/ schaarse goederen
Indeling volgens rivaliteit en uitsluitbaarheid
Zuiver individuele goederen
o Rivaliserend
o Uitsluitend
o Aanbod door privébedrijven
Quasi-collectieve goederen
o Niet-rivaliserend
o Uitsluitend
o Kunnen zuiver individueel zijn maar aanbod wordt vaak door overheid geregeld (om
sociale of praktische redenen)
Zuiver collectieve goederen
o Niet-rivaliserend
o Niet-uitsluitend
o Overheid regelt het aanbod
Indeling volgens gebruik
Consumptiegoederen
o Niet-duurzaam => verbruiksgoederen
o Duurzaam => gebruiksgoederen
Investeringsgoederen
o Niet-duurzaam => vlottende investeringsgoederen
o Duurzaam => kapitaal-/ productiegoederen
Consumptie en productie
Consumptie vs. productie
Consumptie
Aanwending economische goederen voor niet-productieve doeleinden => besteding van het
inkomen
Productie
Toevoegen van waarde aan economische goederen => verwerven van het inkomen
7
, Productiefactoren
Natuur
Primair => is er van natura
Grondstoffen en energiebronnen
Kapitaal
Afgeleid => is er gekomen door invloed van de mens
Geproduceerde productiemiddelen
Arbeid
Primair => is er van natura
Fysiek, intellectueel en ondernemend
De ceteris-paribusclausule
Definitie
‘Het overige gelijk blijvend’ of ‘alle overige factoren veranderen niet’ => we bekijken maar een
factor in een casus
Micro-, meso- en macro-economie
Het verschil tussen micro-, meso- en macro-economie
Micro-economie
Bestudeert het economisch gedrag van een individuele (gezins- of bedrijfs) huishouding
Meso-economie
Bestudeert het economisch gedrag van een bedrijfstak of een regio
Macro-economie
Bestudeert het economisch gedrag van de volkshuishouding, de economie van een land als
geheel
8
