Samenvattingen Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs
Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van mondelinge vaardigheden
2.1 Ayla zegt maar niks
Tweetalig: beide talen worden afwisselen en door elkaar gesproken, afhankelijk van het onderwerp,
of gesprekspartner of de plek waar het gesprek plaatsvindt.
Taaldominantie: vaak spreekt het kind 1 van de 2 talen beter dan de ander: het is dan dominant in 1
van de 2 talen.
Receptieve/passieve taalvaardigheid: de taal dat het kind begrijpt.
Productieve/actieve taalvaardigheid: de taal dat het kind zegt.
Stilte periode: een periode waarin het kind niks zegt, maar luistert en zo taal verwerft.
2.2 Hoe verwerven kinderen een tweede taal?
Behaviorisme – Skinner
Taal wordt geleerd door gewoontevorming.
Imitatie: verwerving van verschillende bouwstenen.
Reïnforcement/bekrachtiging: snel leren door omgeving en combineren van de bouwstenen.
Transfer: speelt rol waarbij de gewoontes van eerstetaalleerders worden gebruikt voor nieuwe
tweedetaalleerder-gewoontes.
Interferentie: het maken van fouten onder invloed van de eerste taal interferentiehypothese.
Misopvattingen: taal kan je niet leren door alleen imitatie en de invloed van eerstetaalleerders is
minder groot dan verwacht.
Universalistische taalverwervingshypothese: de creatieve vermogens van de leerder zelf zijn van
invloed.
Tussentaal: taalontwikkelingsfouten die veroorzaakt worden door de specifieke problemen die de
eerste taal kent. Het is een universeel proces dat voorspelbaar is.
Overgeneralisatie: regels toepassen in alle gevallen. De leerder leert dat andere regels en
uitzonderingen zijn waardoor zijn hypothese wordt bijgesteld.
Creatieve constructie: de taalverwerver is geen imitator, maar een creatieve bouwer aan de nieuwe
taal.
Ontwikkelingsvolgordes: hebben voornamelijk betrekking op de regels van woordvorming en
zinsbouw en niet op alle aspecten van het taalverwervingsproces.
Interactionele benadering: het taalaanbod speelt en interactie met moedertaalsprekers, een
belangrijke rol in het tweedetaalverwervingsproces.
Taalaanbod/input: de omgeving is belangrijk voor ongeacht de creatieve bouwers.
Outputhypothese (Swain): door de taal te spreken ontdek je de leemtes in je kennis en
vaardigheden in de taal; gedwongen sprekers gaan bewuster om met de vormelijke kenmerken in
het aanbod dat ze krijgen.
Behaviorisme (Skinner): vat taalleren op als een proces van gewoontevorming, waarin imitatie en
bekrachtiging een rol spelen. De invloed van de eerste taal is groot op de tweede taal.
Nativisme (Chomsky): gaat ervan uit dat mensen ter wereld komen met een aangeboren
taalverwervingsmechanisme.
Interactionisme (Piaget): benadrukt het belang van interactie tussen biologische en sociale aspecten
, van taalverwerving. Frequentie van taalaanbod, herhaling en interactie spelen een grote rol.
2.3 Hoe snel verwerven kinderen een tweede taal?
Taalbegrip: herkennen van klanken, woorden kennen, verbuigingen weten en gesprekken volgen.
Taalproductie: klanken uitspreken, op woorden komen, verbuigingen gebruik en gesprekken
voeren.
Deeltaalvaardigheden:
Klankvaardigheid: NT2 hebben op hun 9de het klanksysteem van het Nederlands onder de
knie. Het aanleren van klanken kan door middel van:
o Wisselrijtjes van woorden’
o Plaatjes laten aanwijzen en of benoemen
o Rijmpjes en klankversjes
o Prentenboeken
o Spiegel bij oudere kind: zien van mondbewegingen
o Opnemen van de spraak
Woordenschat: NT2’ers kennen veel mindere woorden dan NT1 en dat verschil zal steeds
groot blijven.
Vaardigheid in woord- en zinsbouw: het aanleren van regels gaat ook wel eens onbewust.
Eerst regelmatige regels en daarna onregelmatige regels aanleren.
Gespreksvaardigheid: het vocabulaire is niet groot het hebben over onderwerpen in NT1 land
= moeilijk vertalen in NT2 land.
2.4 Welke factoren spelen bij het tweedtaalverwervingsproces een rol?
ongelijksoortige factoren:
Gebonden aan de achtergrond van het individu
Sociale omgeving
Cognitieve factoren
Affectieve factoren
De omgevingskenmerken van NT2 heeft grote rol
o Sociaaleconomische achtergrond
o Hoeveelheid en soort contact met moedertaal sprekers
o Het onderwijs
Op jonge leeftijd leer je beter een tweede taal aan minder moeite met de uitspraak. De omgeving
bepaald het taalaanbod.
Peergroup: vrienden en vriendinnen.
Kleuters krijgen taalaanbod door prentenboek en luisterhoek inclusief visuele ondersteuning.
2.5 Taalonderwijs
Schoolwerkplan: er zijn precieze doelen geformuleerd wat de leerlingen moeten kennen en kunnen,
welke leermiddelen daarbij gebruikt worden, hoe het programma er van week tot week uitzie,
hoeveel tijd per week de NT2 extra les krijgen, welke toetsen gebruikt worden om na te gaan of ze de
doelen bereikt hebben enz.
Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van mondelinge vaardigheden
2.1 Ayla zegt maar niks
Tweetalig: beide talen worden afwisselen en door elkaar gesproken, afhankelijk van het onderwerp,
of gesprekspartner of de plek waar het gesprek plaatsvindt.
Taaldominantie: vaak spreekt het kind 1 van de 2 talen beter dan de ander: het is dan dominant in 1
van de 2 talen.
Receptieve/passieve taalvaardigheid: de taal dat het kind begrijpt.
Productieve/actieve taalvaardigheid: de taal dat het kind zegt.
Stilte periode: een periode waarin het kind niks zegt, maar luistert en zo taal verwerft.
2.2 Hoe verwerven kinderen een tweede taal?
Behaviorisme – Skinner
Taal wordt geleerd door gewoontevorming.
Imitatie: verwerving van verschillende bouwstenen.
Reïnforcement/bekrachtiging: snel leren door omgeving en combineren van de bouwstenen.
Transfer: speelt rol waarbij de gewoontes van eerstetaalleerders worden gebruikt voor nieuwe
tweedetaalleerder-gewoontes.
Interferentie: het maken van fouten onder invloed van de eerste taal interferentiehypothese.
Misopvattingen: taal kan je niet leren door alleen imitatie en de invloed van eerstetaalleerders is
minder groot dan verwacht.
Universalistische taalverwervingshypothese: de creatieve vermogens van de leerder zelf zijn van
invloed.
Tussentaal: taalontwikkelingsfouten die veroorzaakt worden door de specifieke problemen die de
eerste taal kent. Het is een universeel proces dat voorspelbaar is.
Overgeneralisatie: regels toepassen in alle gevallen. De leerder leert dat andere regels en
uitzonderingen zijn waardoor zijn hypothese wordt bijgesteld.
Creatieve constructie: de taalverwerver is geen imitator, maar een creatieve bouwer aan de nieuwe
taal.
Ontwikkelingsvolgordes: hebben voornamelijk betrekking op de regels van woordvorming en
zinsbouw en niet op alle aspecten van het taalverwervingsproces.
Interactionele benadering: het taalaanbod speelt en interactie met moedertaalsprekers, een
belangrijke rol in het tweedetaalverwervingsproces.
Taalaanbod/input: de omgeving is belangrijk voor ongeacht de creatieve bouwers.
Outputhypothese (Swain): door de taal te spreken ontdek je de leemtes in je kennis en
vaardigheden in de taal; gedwongen sprekers gaan bewuster om met de vormelijke kenmerken in
het aanbod dat ze krijgen.
Behaviorisme (Skinner): vat taalleren op als een proces van gewoontevorming, waarin imitatie en
bekrachtiging een rol spelen. De invloed van de eerste taal is groot op de tweede taal.
Nativisme (Chomsky): gaat ervan uit dat mensen ter wereld komen met een aangeboren
taalverwervingsmechanisme.
Interactionisme (Piaget): benadrukt het belang van interactie tussen biologische en sociale aspecten
, van taalverwerving. Frequentie van taalaanbod, herhaling en interactie spelen een grote rol.
2.3 Hoe snel verwerven kinderen een tweede taal?
Taalbegrip: herkennen van klanken, woorden kennen, verbuigingen weten en gesprekken volgen.
Taalproductie: klanken uitspreken, op woorden komen, verbuigingen gebruik en gesprekken
voeren.
Deeltaalvaardigheden:
Klankvaardigheid: NT2 hebben op hun 9de het klanksysteem van het Nederlands onder de
knie. Het aanleren van klanken kan door middel van:
o Wisselrijtjes van woorden’
o Plaatjes laten aanwijzen en of benoemen
o Rijmpjes en klankversjes
o Prentenboeken
o Spiegel bij oudere kind: zien van mondbewegingen
o Opnemen van de spraak
Woordenschat: NT2’ers kennen veel mindere woorden dan NT1 en dat verschil zal steeds
groot blijven.
Vaardigheid in woord- en zinsbouw: het aanleren van regels gaat ook wel eens onbewust.
Eerst regelmatige regels en daarna onregelmatige regels aanleren.
Gespreksvaardigheid: het vocabulaire is niet groot het hebben over onderwerpen in NT1 land
= moeilijk vertalen in NT2 land.
2.4 Welke factoren spelen bij het tweedtaalverwervingsproces een rol?
ongelijksoortige factoren:
Gebonden aan de achtergrond van het individu
Sociale omgeving
Cognitieve factoren
Affectieve factoren
De omgevingskenmerken van NT2 heeft grote rol
o Sociaaleconomische achtergrond
o Hoeveelheid en soort contact met moedertaal sprekers
o Het onderwijs
Op jonge leeftijd leer je beter een tweede taal aan minder moeite met de uitspraak. De omgeving
bepaald het taalaanbod.
Peergroup: vrienden en vriendinnen.
Kleuters krijgen taalaanbod door prentenboek en luisterhoek inclusief visuele ondersteuning.
2.5 Taalonderwijs
Schoolwerkplan: er zijn precieze doelen geformuleerd wat de leerlingen moeten kennen en kunnen,
welke leermiddelen daarbij gebruikt worden, hoe het programma er van week tot week uitzie,
hoeveel tijd per week de NT2 extra les krijgen, welke toetsen gebruikt worden om na te gaan of ze de
doelen bereikt hebben enz.
