Theorie C2
Deze lesstof bevat alle theorie die nodig is voor deze graad.
INHOUD pagina
Toonstelsel en notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Octaafaanduidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Voortekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Noten en rusten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Octaveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Complementaire intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Intervallen vanaf de grondtoon. .van
. . een
. . toonladder
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Enharmonisch gelijke tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Stokvoering bij meerstemmigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Maat en ritme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Maatsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Fermate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Opmaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Regelmatige en onregelmatige maatsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2-delig/ 3-delig/ enkelvoudig/ samengesteld . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Triool/ Swing/ Syncope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Toonladders en akkoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Majeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Mineur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Harmonisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Melodisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Chromatisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Laddereigen tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Toonladders en drieklanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Drieklanken groot/ klein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Toontrappen/ omkeringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Septiemakkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Kwintencirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Dynamiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Pedaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Tempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Tempo veranderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Karaktertermen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Articulatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Versieringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Voorslag/ triller/ mordent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Glissando/ arpeggio/ dubbelslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Melodiebouw en vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Liedvorm/ Canon/ Menuet/ Wals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Sonatevorm/ Rondo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 23
Herhalingstekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
D.C. al Fine/ eentje-tweetje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
D.S. al Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1
© pianolessenassen.nl
,Toonstelsel
Octaafaanduidingen in samengestelde notenbalk
G-sleutel hulplijn
subcontra contra groot klein
1-gestreept 2-gestreept 3-gestreept 4-gestreept 5-gestreept
F-sleutel
Het tonenstelstel omvat acht octaven:
1 - C2 / C - B2 / B : subcontra - octaaf
2 - C1 / C - B1 / B : contra - octaaf
3 - C -B : groot octaaf
4 - c -b : klein octaaf
5 - c' - b' : één gestreept octaaf
6 - c'' - b'' : twee gestreept octaaf
7 - c''' - b''' : drie gestreept octaaf
8 - c'''' - b'''' : vier gestreept octaaf
c''''' : vijf gestreept octaaf (één noot)
Alle noten in het klein octaaf en hoger wordt aangegeven met een kleine letter.
Alle noten in het groot octaaf of lager wordt aangegeven met een hoofdletter.
2
© pianolessenassen.nl
,Voortekens
Kruisen, mollen en herstellingstekens staan voor een noot en heten daarom voortekens.
kruis: halve toon hoger spelen - achter de nootnaam komt -is
mol: halve toon lager spelen - achter de nootnaam komt -es
herstellingsteken: kruis of mol wordt ongedaan gemaakt
punt achter noot
noot wordt met de helft slotstreep
van de waarde verlengd eind muziekstuk
toevallig voorteken blijft Gis
vast voorteken verbindingsboog overgebonden noot dubbele maatstreep
einde sectie / verandering in de muziek
hele halve kwart achtste zestiende tweeëndertigste
3
© pianolessenassen.nl
,Octaveren
Voor noten boven en onder de notenbalk worden hulplijntjes gebruikt.
Voor hele hoge of lage noten zijn dan erg veel hulplijntjes nodig, om deze te voorkomen wordt
gebruik gemaakt van de octaaf-verplaatsings-tekens:
8 va ottava: speel een octaaf hoger of lager
8 vb of 8 vbassa ottava: speel een octaaf lager
15 ma Quindecima: speel 2 octaven hoger of lager
loco speel de noten vanaf deze plaats weer op de normale hoogte
Voorbeeld met aanduidingen...
...hetzelfde maar nu 'gewoon' genoteerd
4
© pianolessenassen.nl
, Intervallen
Intervallen
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Intervallen vanaf c'
Intervallen vanaf c'
11 c' -c' c' - :c'reine prime : reine prime
22 c' - des' c' - :des' : kleine secunde
kleine secunde
33 c' - d' c' - :d'grote secunde
: grote secunde
445 c' - es' c' - es'
: kleine terts:: kleine
c' - e'
terts
grote terts
56 c' - e' c' - :f'grote terts : reine kwart
67 c' - f' c' - :g'reine kwart : reine kwint
78 c' - g' c' - :as'
reine kwint: kleine sext
89 c' - as' c' - :a'kleine sext: grote sext
910 c' - a' c' - :bes'
grote sext : kleine septiem
1011 c' - bes' c' - :b'kleine septiem
: grote septiem
12 c' - c'' : rein octaaf
11 c' - b' : grote septiem
12 c' - c'' : rein octaaf
rein: groot of klein:
1 - 1 priem (prime) 1 - 2 secunde
1 - 4 kwart 1 - 3 terts
1 - 5 kwint 1 - 6 sext
1 - 8 octaaf 1 - 7 septiem
overmatig: een rein interval vergroot
verminderd: een rein interval verkleind
melodisch: de tonen komen na elkaar, je kunt de melodie zingen
harmonisch: de tonen klinken samen
5
© pianolessenassen.nl
, Complementaire intervallen:
Intervallen die samen een rein octaaf vormen en elkaars omgekeerde zijn.
De som van de intervalcijfers is altijd 9.
Complementair zijn: Bij complementaire intervallen geldt:
priem en octaaf groot wordt klein
secunde en septiem klein wordt groot
terts en sext overmatig wordt verminderd
kwart en kwint verminderd wordt overmatig
kwint en kwart rein blijft rein
sext en terts
septiem en secunde
octaaf en priem r.5 gr.6 kl.3 v.5 o.4
r.4 kl.3 gr.6 o.4 v.5
Intervallen vanaf de grondtoon van een toonladder:
Majeur alle intervallen zijn groot of rein
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
oorspronkelijk alleen de secunde is groot
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
harmonisch alleen de secunde en septiem zijn groot
Mineur alle intervallen zijn groot of rein
melodisch stijgend alleen de terts is klein
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
melodisch dalend alleen de secunde is groot
6
© pianolessenassen.nl
Deze lesstof bevat alle theorie die nodig is voor deze graad.
INHOUD pagina
Toonstelsel en notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Octaafaanduidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Voortekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Noten en rusten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Octaveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Complementaire intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Intervallen vanaf de grondtoon. .van
. . een
. . toonladder
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Enharmonisch gelijke tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Stokvoering bij meerstemmigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Maat en ritme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Maatsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Fermate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Opmaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Regelmatige en onregelmatige maatsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2-delig/ 3-delig/ enkelvoudig/ samengesteld . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Triool/ Swing/ Syncope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Toonladders en akkoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Majeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Mineur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Harmonisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Melodisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Chromatisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Laddereigen tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Toonladders en drieklanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Drieklanken groot/ klein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Toontrappen/ omkeringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Septiemakkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Kwintencirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Dynamiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Pedaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Tempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Tempo veranderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Karaktertermen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Articulatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Versieringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Voorslag/ triller/ mordent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Glissando/ arpeggio/ dubbelslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Melodiebouw en vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Liedvorm/ Canon/ Menuet/ Wals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Sonatevorm/ Rondo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 23
Herhalingstekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
D.C. al Fine/ eentje-tweetje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
D.S. al Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1
© pianolessenassen.nl
,Toonstelsel
Octaafaanduidingen in samengestelde notenbalk
G-sleutel hulplijn
subcontra contra groot klein
1-gestreept 2-gestreept 3-gestreept 4-gestreept 5-gestreept
F-sleutel
Het tonenstelstel omvat acht octaven:
1 - C2 / C - B2 / B : subcontra - octaaf
2 - C1 / C - B1 / B : contra - octaaf
3 - C -B : groot octaaf
4 - c -b : klein octaaf
5 - c' - b' : één gestreept octaaf
6 - c'' - b'' : twee gestreept octaaf
7 - c''' - b''' : drie gestreept octaaf
8 - c'''' - b'''' : vier gestreept octaaf
c''''' : vijf gestreept octaaf (één noot)
Alle noten in het klein octaaf en hoger wordt aangegeven met een kleine letter.
Alle noten in het groot octaaf of lager wordt aangegeven met een hoofdletter.
2
© pianolessenassen.nl
,Voortekens
Kruisen, mollen en herstellingstekens staan voor een noot en heten daarom voortekens.
kruis: halve toon hoger spelen - achter de nootnaam komt -is
mol: halve toon lager spelen - achter de nootnaam komt -es
herstellingsteken: kruis of mol wordt ongedaan gemaakt
punt achter noot
noot wordt met de helft slotstreep
van de waarde verlengd eind muziekstuk
toevallig voorteken blijft Gis
vast voorteken verbindingsboog overgebonden noot dubbele maatstreep
einde sectie / verandering in de muziek
hele halve kwart achtste zestiende tweeëndertigste
3
© pianolessenassen.nl
,Octaveren
Voor noten boven en onder de notenbalk worden hulplijntjes gebruikt.
Voor hele hoge of lage noten zijn dan erg veel hulplijntjes nodig, om deze te voorkomen wordt
gebruik gemaakt van de octaaf-verplaatsings-tekens:
8 va ottava: speel een octaaf hoger of lager
8 vb of 8 vbassa ottava: speel een octaaf lager
15 ma Quindecima: speel 2 octaven hoger of lager
loco speel de noten vanaf deze plaats weer op de normale hoogte
Voorbeeld met aanduidingen...
...hetzelfde maar nu 'gewoon' genoteerd
4
© pianolessenassen.nl
, Intervallen
Intervallen
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Intervallen vanaf c'
Intervallen vanaf c'
11 c' -c' c' - :c'reine prime : reine prime
22 c' - des' c' - :des' : kleine secunde
kleine secunde
33 c' - d' c' - :d'grote secunde
: grote secunde
445 c' - es' c' - es'
: kleine terts:: kleine
c' - e'
terts
grote terts
56 c' - e' c' - :f'grote terts : reine kwart
67 c' - f' c' - :g'reine kwart : reine kwint
78 c' - g' c' - :as'
reine kwint: kleine sext
89 c' - as' c' - :a'kleine sext: grote sext
910 c' - a' c' - :bes'
grote sext : kleine septiem
1011 c' - bes' c' - :b'kleine septiem
: grote septiem
12 c' - c'' : rein octaaf
11 c' - b' : grote septiem
12 c' - c'' : rein octaaf
rein: groot of klein:
1 - 1 priem (prime) 1 - 2 secunde
1 - 4 kwart 1 - 3 terts
1 - 5 kwint 1 - 6 sext
1 - 8 octaaf 1 - 7 septiem
overmatig: een rein interval vergroot
verminderd: een rein interval verkleind
melodisch: de tonen komen na elkaar, je kunt de melodie zingen
harmonisch: de tonen klinken samen
5
© pianolessenassen.nl
, Complementaire intervallen:
Intervallen die samen een rein octaaf vormen en elkaars omgekeerde zijn.
De som van de intervalcijfers is altijd 9.
Complementair zijn: Bij complementaire intervallen geldt:
priem en octaaf groot wordt klein
secunde en septiem klein wordt groot
terts en sext overmatig wordt verminderd
kwart en kwint verminderd wordt overmatig
kwint en kwart rein blijft rein
sext en terts
septiem en secunde
octaaf en priem r.5 gr.6 kl.3 v.5 o.4
r.4 kl.3 gr.6 o.4 v.5
Intervallen vanaf de grondtoon van een toonladder:
Majeur alle intervallen zijn groot of rein
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
oorspronkelijk alleen de secunde is groot
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
harmonisch alleen de secunde en septiem zijn groot
Mineur alle intervallen zijn groot of rein
melodisch stijgend alleen de terts is klein
Mineur alle intervallen zijn klein of rein
melodisch dalend alleen de secunde is groot
6
© pianolessenassen.nl
