Samenvatting VSV1
CASUS 4 ORBITA TRAUMA
(GOO-2C.VSV1-21)
,Werkcollege 1
Orbitale verwondingen
Orbitale letsels ontstaan meestal na:
• Stomp trauma, ofwel doordat een voorwerp in het gezicht slaat, bijvoorbeeld een vuist.
• Doordat de patiënt tegen een hard oppervlak wordt gegooid, zoals gebeurt bij
verkeersongevallen.
Beperking van oculaire beweging en diplopie zijn veelvoorkomende gevolgen.
Effect van trauma
Trauma aan de oogkas kan leiden tot:
• Verwonding van zacht bindweefsel
o Met oedeem en bloedingen tot gevolg.
o Als er geen breuk is in enig deel van de oogkas, zou de beperking van de oculaire
beweging spontaan moeten verbeteren naarmate de zwelling afneemt en de
bloeding absorbeert.
o Verlamming van de m. rectus inferior als gevolg van direct letsel of schade aan de
zenuwtoevoer kan aanhouden, resulterend in lastige diplopie, die toeneemt bij
neerwaarts kijken.
• Botverwondingen
o Kunnen het gevolg zijn van de kracht van de botsing en breuken veroorzaken door
direct trauma of indirect door overdracht naar de zwakke orbitale platen van de
maxilaire en ethmoid botten.
o Dit worden 'blow-out'-fracturen genoemd.
Blow-out fracturen
Blow-out fracturen kunnen als volgt worden geclassificeerd:
• 'Pure' blow-out fracturen → alleen de orbita is gebroken
o Gewoonlijk tast de breuk de orbita bodem aan (maxilaire bot) → antrale blow-out.
o Veel minder vaak is de mediale wand betrokken (ethmoid bot) → ethmoidale blow-
out.
o In enkele gevallen kan er een gecombineerde antrale en ethmoidale blow-out zijn.
o Deze 'pure' blow-out fracturen worden veroorzaakt door een trauma van een
voorwerp dat ongeveer even groot is als de orbitale opening, bijvoorbeeld een vuist,
knieschijf of cricket- of hockeybal, waardoor vechtpartijen en sportblessures de
meest voorkomende oorzaken zijn.
o Incidentie 5,6%
• 'Onzuivere' blow-out fracturen → andere botten in het cranium zijn ook gebroken (gaat
verder dan alleen de orbita)
o Naast een antrale, ethmoidale of gecombineerde blow-out.
o Veelvoorkomende oorzaken zijn verkeersongevallen waarbij het gezicht het stuur of
dashboard raakt, arbeidsongevallen en vallen.
o Incidentie 2%
Blow-out fracturen kunnen niet optreden tot de lucht sinussen zijn ontstaan.
1
, Mechanisme
Type mechanismes zijn:
• Hydraulisch mechanisme
o Retropulsie van de oogbol resulteert in verhoogde intra-orbitale druk, die de kracht
overbrengt op de orbitale wanden, waardoor een breuk ontstaat.
• Knikmechanisme
o Direct trauma aan de infraorbitale rand brengt de kracht naar achteren over,
waardoor een compressiefractuur van de orbitale bodem ontstaat.
Bij elke patiënt kunnen één of beide mechanismen aan het werk zijn.
• Wanneer beide mechanismen op elkaar inwerken, zijn fracturen uitgebreider dan wanneer
elk van deze mechanismen onafhankelijk werkt.
• Beide mechanismen geven aanleiding tot fracturen van de orbitale bodem, maar alleen het
hydraulische mechanisme kan mediale wandbreuken verklaren.
Kenmerken
• Wanneer, waar en hoe het letsel is ontstaan
o Dit moet altijd worden geregistreerd voor medische doeleinden.
• Diplopie
o Het belangrijkste symptoom van blow-out fracturen.
o Antrale blow-out fractuur
▪ Zowel naar boven als naar beneden kijken zijn vaak beperkt→ verticale
diplopie.
▪ Dit leidt tot omkering van de diplopie van omhoog kijken naar naar beneden
kijken.
▪ Naar boven kijken is gewoonlijk beperkter dan naar beneden kijken, wat
resulteert in een neerwaartse verplaatsing van het kleine BEZ-veld, dat vaak
aanwezig is.
o Ethmoidale blow-out fractuur
▪ Zowel adductie als abductie zijn vaak beperkt → horizontale diplopie
▪ Diplopie is gekruist (heteroniem) bij het kijken in de richting van de fractuur
en niet gekruist (homoniem) bij het wegkijken ervan.
o Hoewel omkering van diplopie typerend is voor een orbitale blow-out fracturen, is
het niet diagnostisch, aangezien soortgelijke bevindingen kunnen optreden wanneer
er oedeem en bloeding is en geen breuk.
o Koornneef (1979) heeft beschreven hoe beide horizontale rectusspieren septa van
het bindweefsel hebben, die zich uitstrekken tot de orbitale bodem en tot de m.
rectus inferior en m. obliquus inferior. Daarom zijn de mediale en laterale recti tot op
zekere hoogte ook betrokken bij fracturen van de orbitale bodem.
• Pijn
o Treedt op wanneer weefsel bekneld zit en is aanwezig wanneer de patiënt wegkijkt
van de plaats van de laesie.
▪ Bij omhoogkijken bij antrale blow-out fracturen
▪ Bij abductie bij ethmoidale blow-out fracturen
• Visus verlies
o Kan het gevolg zijn van trauma aan het oog of de oogzenuw.
2
CASUS 4 ORBITA TRAUMA
(GOO-2C.VSV1-21)
,Werkcollege 1
Orbitale verwondingen
Orbitale letsels ontstaan meestal na:
• Stomp trauma, ofwel doordat een voorwerp in het gezicht slaat, bijvoorbeeld een vuist.
• Doordat de patiënt tegen een hard oppervlak wordt gegooid, zoals gebeurt bij
verkeersongevallen.
Beperking van oculaire beweging en diplopie zijn veelvoorkomende gevolgen.
Effect van trauma
Trauma aan de oogkas kan leiden tot:
• Verwonding van zacht bindweefsel
o Met oedeem en bloedingen tot gevolg.
o Als er geen breuk is in enig deel van de oogkas, zou de beperking van de oculaire
beweging spontaan moeten verbeteren naarmate de zwelling afneemt en de
bloeding absorbeert.
o Verlamming van de m. rectus inferior als gevolg van direct letsel of schade aan de
zenuwtoevoer kan aanhouden, resulterend in lastige diplopie, die toeneemt bij
neerwaarts kijken.
• Botverwondingen
o Kunnen het gevolg zijn van de kracht van de botsing en breuken veroorzaken door
direct trauma of indirect door overdracht naar de zwakke orbitale platen van de
maxilaire en ethmoid botten.
o Dit worden 'blow-out'-fracturen genoemd.
Blow-out fracturen
Blow-out fracturen kunnen als volgt worden geclassificeerd:
• 'Pure' blow-out fracturen → alleen de orbita is gebroken
o Gewoonlijk tast de breuk de orbita bodem aan (maxilaire bot) → antrale blow-out.
o Veel minder vaak is de mediale wand betrokken (ethmoid bot) → ethmoidale blow-
out.
o In enkele gevallen kan er een gecombineerde antrale en ethmoidale blow-out zijn.
o Deze 'pure' blow-out fracturen worden veroorzaakt door een trauma van een
voorwerp dat ongeveer even groot is als de orbitale opening, bijvoorbeeld een vuist,
knieschijf of cricket- of hockeybal, waardoor vechtpartijen en sportblessures de
meest voorkomende oorzaken zijn.
o Incidentie 5,6%
• 'Onzuivere' blow-out fracturen → andere botten in het cranium zijn ook gebroken (gaat
verder dan alleen de orbita)
o Naast een antrale, ethmoidale of gecombineerde blow-out.
o Veelvoorkomende oorzaken zijn verkeersongevallen waarbij het gezicht het stuur of
dashboard raakt, arbeidsongevallen en vallen.
o Incidentie 2%
Blow-out fracturen kunnen niet optreden tot de lucht sinussen zijn ontstaan.
1
, Mechanisme
Type mechanismes zijn:
• Hydraulisch mechanisme
o Retropulsie van de oogbol resulteert in verhoogde intra-orbitale druk, die de kracht
overbrengt op de orbitale wanden, waardoor een breuk ontstaat.
• Knikmechanisme
o Direct trauma aan de infraorbitale rand brengt de kracht naar achteren over,
waardoor een compressiefractuur van de orbitale bodem ontstaat.
Bij elke patiënt kunnen één of beide mechanismen aan het werk zijn.
• Wanneer beide mechanismen op elkaar inwerken, zijn fracturen uitgebreider dan wanneer
elk van deze mechanismen onafhankelijk werkt.
• Beide mechanismen geven aanleiding tot fracturen van de orbitale bodem, maar alleen het
hydraulische mechanisme kan mediale wandbreuken verklaren.
Kenmerken
• Wanneer, waar en hoe het letsel is ontstaan
o Dit moet altijd worden geregistreerd voor medische doeleinden.
• Diplopie
o Het belangrijkste symptoom van blow-out fracturen.
o Antrale blow-out fractuur
▪ Zowel naar boven als naar beneden kijken zijn vaak beperkt→ verticale
diplopie.
▪ Dit leidt tot omkering van de diplopie van omhoog kijken naar naar beneden
kijken.
▪ Naar boven kijken is gewoonlijk beperkter dan naar beneden kijken, wat
resulteert in een neerwaartse verplaatsing van het kleine BEZ-veld, dat vaak
aanwezig is.
o Ethmoidale blow-out fractuur
▪ Zowel adductie als abductie zijn vaak beperkt → horizontale diplopie
▪ Diplopie is gekruist (heteroniem) bij het kijken in de richting van de fractuur
en niet gekruist (homoniem) bij het wegkijken ervan.
o Hoewel omkering van diplopie typerend is voor een orbitale blow-out fracturen, is
het niet diagnostisch, aangezien soortgelijke bevindingen kunnen optreden wanneer
er oedeem en bloeding is en geen breuk.
o Koornneef (1979) heeft beschreven hoe beide horizontale rectusspieren septa van
het bindweefsel hebben, die zich uitstrekken tot de orbitale bodem en tot de m.
rectus inferior en m. obliquus inferior. Daarom zijn de mediale en laterale recti tot op
zekere hoogte ook betrokken bij fracturen van de orbitale bodem.
• Pijn
o Treedt op wanneer weefsel bekneld zit en is aanwezig wanneer de patiënt wegkijkt
van de plaats van de laesie.
▪ Bij omhoogkijken bij antrale blow-out fracturen
▪ Bij abductie bij ethmoidale blow-out fracturen
• Visus verlies
o Kan het gevolg zijn van trauma aan het oog of de oogzenuw.
2
