1
HOOFDEFFECTEN VERSCHIL COGNITIEVE LADING
De Hoofdeffecten van het Verschil in Cognitieve Lading op
Leugenaars en Waarheid Vertellers
Ondanks vele onderzoeken naar leugendetectie geven gebruikte leugendetectiemethoden nog steeds niet altijd
betrouwbare resultaten. In deze literatuurstudie zal er onderzoek gedaan worden naar de factoren: ‘onverwachte
vragen’, ‘een extra taak’ en ‘het vooraf oefenen of niet oefenen van leugenaars’. Er wordt onderzocht hoe deze
factoren cognitieve lading beïnvloeden en hoe dit tot uiting komt bij liegen en het spreken van de waarheid. Het
doel van deze literatuurstudie is om de hoofdeffecten te presenteren van het verschil in cognitieve lading bij
leugenaars en waarheid vertellers. Dit wordt onderzocht aan de hand van verschillende onderzoeken waarbij
voornamelijk studenten vragen eerlijk of niet eerlijk moeten beantwoorden over een meegemaakte gebeurtenis.
De belangrijkste hoofdbevindingen zijn dat leugenaars meer tekenen van cognitieve belasting vertonen dan
waarheidssprekers. Dit uit zich bijvoorbeeld in langere reactietijden en inconsistente antwoorden.
Vervolgonderzoek moet zich richten op meerdere doelgroepen en het feit dat waarheidssprekers ook cognitieve
belasting kunnen ervaren.
Het opzettelijk overbrengen van berichten naar anderen om diegene te misleiden wordt
ook wel liegen genoemd en in disciplines zoals recht en psychologie is het belangrijk om
erachter te komen of iemand liegt of de waarheid vertelt (ARCIULI et al., 2010).
Recentelijk is misleiding dan ook een veel onderzocht onderdeel geworden in het
onderzoeksgebied, want hoe succesvol zijn mensen eigenlijk in het misleiden van anderen?
En hoe waarschijnlijk is het dan mensen de leugens van anderen geloven? (Bond & DePaulo,
2006).
Misleiding kan op meerdere manieren onderzocht worden, maar één van de
onderzochte manieren om misleiding te signaleren is cognitieve inspanning (Verschuere et al.,
2018).
Wanneer men een leugen vertelt, vereist dit meer mentale inspanning dan de waarheid.
Dit komt doordat liegen hogere mentale eisen stelt. Bij het vertellen van een leugen kan het
namelijk zo zijn dat de waarheid onderdrukt moet worden, dat er overgeschakeld moet
worden van de waarheid naar een leugen of dat er gelet moet worden op de persoon
waartegen de leugen wordt verteld en of de persoon deze leugen geloofd (Verschuere et al.,
2018).
De cognitieve lading theorie is gebaseerd op zowel het lange termijn geheugen als het
werkgeheugen. Volgens de cognitieve lading theorie heeft het werkgeheugen een beperkte
capaciteit waardoor het maar een aantal items of processen tegelijk kan verwerken. Zodra de
, 2
HOOFDEFFECTEN VERSCHIL COGNITIEVE LADING
complexiteit van een taak vergroot wordt, wordt de cognitieve belasting hiervan ook vergroot.
Wanneer de limiet van cognitieve belasting is bereikt, is de kans groot dat er cognitieve
overbelasting zal optreden (Kalyuga, 2011).
De cognitieve lading theorie beschrijft drie soorten belasting. Ten eerste beschrijft het
de intrinsieke cognitieve belasting die bestaat uit overeenkomsten tussen verschillende
soorten informatie die zich tegelijkertijd in het werkgeheugen bevindt. Ten tweede beschrijft
het externe cognitieve belasting die te maken heeft met de presentatie van informatie.
Tenslotte beschrijft het de relevante cognitieve belasting wat te maken heeft met de benodigde
inspanning om informatie naar het lange termijngeheugen te verplaatsen. Het manipuleren
van taakinstructies kan niet de intrinsiek belasting, maar wel de externe en relevante
cognitieve belasting aanpassen (Sweller et al., 1988)
Wanneer het cognitieve geheugen overbelast wordt resulteert dit in een tekort van
cognitieve middelen om cognitieve interventies aan te pakken. Hieruit volgt dat er
waarschijnlijk een verschil te zien zal zijn in het vertonen van tekenen van cognitieve
belasting tussen leugenaars en waarheidsprekers. Een leugenaar zou bijvoorbeeld meer
stotteren en pauzeren, langzamer spreken, minder details gebruiken, inconsistent zijn en
minder bewegingen maken (Vrij et al., 2008).
Bovendien zou men een langere reactietijd hebben bij het vertellen van een leugen
(Verschuere et al., 2018).
Dit artikel zal zich richten op alledaagse leugens. Hierbij wordt er onderzoek gedaan
naar de invloed van drie verschillende factoren, namelijk: ‘een extra taak’, ‘onverwachte
vragen’ en ‘het vooraf oefenen of niet oefenen van de leugens’, op de verandering in
cognitieve lading. Hierbij wordt er vooral gekeken naar de doelgroep studenten. Naar deze
doelgroep is namelijk het meeste onderzoek gedaan. In dit artikel zal er vooral gekeken
worden naar de externe en relevante cognitieve belasting, aangezien deze gemanipuleerd
kunnen worden door de drie eerdergenoemde factoren.
Gebruikte werkwijzen om leugens te herkennen, zoals leugendetectors geven niet
altijd betrouwbare resultaten en daarom is het van belang om te onderzoeken of er bepaalde
cognitieve processen zijn die ten uiting komen wanneer men liegt (ARCIULI et al., 2010).
Om deze reden richt dit artikel zich op de vraag: “Wat is het verschil in effect van cognitieve
lading op leugenaars en waarheid vertellers?”
Eerst zal het artikel ingaan op effect van een extra taak op cognitieve lading. Hierna
zal het artikel ingaan op het effect van onverwachte vragen en het effect van voorbereiding
HOOFDEFFECTEN VERSCHIL COGNITIEVE LADING
De Hoofdeffecten van het Verschil in Cognitieve Lading op
Leugenaars en Waarheid Vertellers
Ondanks vele onderzoeken naar leugendetectie geven gebruikte leugendetectiemethoden nog steeds niet altijd
betrouwbare resultaten. In deze literatuurstudie zal er onderzoek gedaan worden naar de factoren: ‘onverwachte
vragen’, ‘een extra taak’ en ‘het vooraf oefenen of niet oefenen van leugenaars’. Er wordt onderzocht hoe deze
factoren cognitieve lading beïnvloeden en hoe dit tot uiting komt bij liegen en het spreken van de waarheid. Het
doel van deze literatuurstudie is om de hoofdeffecten te presenteren van het verschil in cognitieve lading bij
leugenaars en waarheid vertellers. Dit wordt onderzocht aan de hand van verschillende onderzoeken waarbij
voornamelijk studenten vragen eerlijk of niet eerlijk moeten beantwoorden over een meegemaakte gebeurtenis.
De belangrijkste hoofdbevindingen zijn dat leugenaars meer tekenen van cognitieve belasting vertonen dan
waarheidssprekers. Dit uit zich bijvoorbeeld in langere reactietijden en inconsistente antwoorden.
Vervolgonderzoek moet zich richten op meerdere doelgroepen en het feit dat waarheidssprekers ook cognitieve
belasting kunnen ervaren.
Het opzettelijk overbrengen van berichten naar anderen om diegene te misleiden wordt
ook wel liegen genoemd en in disciplines zoals recht en psychologie is het belangrijk om
erachter te komen of iemand liegt of de waarheid vertelt (ARCIULI et al., 2010).
Recentelijk is misleiding dan ook een veel onderzocht onderdeel geworden in het
onderzoeksgebied, want hoe succesvol zijn mensen eigenlijk in het misleiden van anderen?
En hoe waarschijnlijk is het dan mensen de leugens van anderen geloven? (Bond & DePaulo,
2006).
Misleiding kan op meerdere manieren onderzocht worden, maar één van de
onderzochte manieren om misleiding te signaleren is cognitieve inspanning (Verschuere et al.,
2018).
Wanneer men een leugen vertelt, vereist dit meer mentale inspanning dan de waarheid.
Dit komt doordat liegen hogere mentale eisen stelt. Bij het vertellen van een leugen kan het
namelijk zo zijn dat de waarheid onderdrukt moet worden, dat er overgeschakeld moet
worden van de waarheid naar een leugen of dat er gelet moet worden op de persoon
waartegen de leugen wordt verteld en of de persoon deze leugen geloofd (Verschuere et al.,
2018).
De cognitieve lading theorie is gebaseerd op zowel het lange termijn geheugen als het
werkgeheugen. Volgens de cognitieve lading theorie heeft het werkgeheugen een beperkte
capaciteit waardoor het maar een aantal items of processen tegelijk kan verwerken. Zodra de
, 2
HOOFDEFFECTEN VERSCHIL COGNITIEVE LADING
complexiteit van een taak vergroot wordt, wordt de cognitieve belasting hiervan ook vergroot.
Wanneer de limiet van cognitieve belasting is bereikt, is de kans groot dat er cognitieve
overbelasting zal optreden (Kalyuga, 2011).
De cognitieve lading theorie beschrijft drie soorten belasting. Ten eerste beschrijft het
de intrinsieke cognitieve belasting die bestaat uit overeenkomsten tussen verschillende
soorten informatie die zich tegelijkertijd in het werkgeheugen bevindt. Ten tweede beschrijft
het externe cognitieve belasting die te maken heeft met de presentatie van informatie.
Tenslotte beschrijft het de relevante cognitieve belasting wat te maken heeft met de benodigde
inspanning om informatie naar het lange termijngeheugen te verplaatsen. Het manipuleren
van taakinstructies kan niet de intrinsiek belasting, maar wel de externe en relevante
cognitieve belasting aanpassen (Sweller et al., 1988)
Wanneer het cognitieve geheugen overbelast wordt resulteert dit in een tekort van
cognitieve middelen om cognitieve interventies aan te pakken. Hieruit volgt dat er
waarschijnlijk een verschil te zien zal zijn in het vertonen van tekenen van cognitieve
belasting tussen leugenaars en waarheidsprekers. Een leugenaar zou bijvoorbeeld meer
stotteren en pauzeren, langzamer spreken, minder details gebruiken, inconsistent zijn en
minder bewegingen maken (Vrij et al., 2008).
Bovendien zou men een langere reactietijd hebben bij het vertellen van een leugen
(Verschuere et al., 2018).
Dit artikel zal zich richten op alledaagse leugens. Hierbij wordt er onderzoek gedaan
naar de invloed van drie verschillende factoren, namelijk: ‘een extra taak’, ‘onverwachte
vragen’ en ‘het vooraf oefenen of niet oefenen van de leugens’, op de verandering in
cognitieve lading. Hierbij wordt er vooral gekeken naar de doelgroep studenten. Naar deze
doelgroep is namelijk het meeste onderzoek gedaan. In dit artikel zal er vooral gekeken
worden naar de externe en relevante cognitieve belasting, aangezien deze gemanipuleerd
kunnen worden door de drie eerdergenoemde factoren.
Gebruikte werkwijzen om leugens te herkennen, zoals leugendetectors geven niet
altijd betrouwbare resultaten en daarom is het van belang om te onderzoeken of er bepaalde
cognitieve processen zijn die ten uiting komen wanneer men liegt (ARCIULI et al., 2010).
Om deze reden richt dit artikel zich op de vraag: “Wat is het verschil in effect van cognitieve
lading op leugenaars en waarheid vertellers?”
Eerst zal het artikel ingaan op effect van een extra taak op cognitieve lading. Hierna
zal het artikel ingaan op het effect van onverwachte vragen en het effect van voorbereiding
