Inhoudsopgave
INLEIDING IN DE ONCOLOGIE 1 ..................................................................................................... 2
INLEIDING IN DE ONCOLOGIE 2 ..................................................................................................... 7
CHEMOTHERAPIE ....................................................................................................................... 14
RADIOTHERAPIE ......................................................................................................................... 21
MAXILLOFACIALE PROTHETIEK BIJ HOOFD- HALS ONCOLOGISCHE PATIËNTEN.............................. 25
1
,Inleiding in de oncologie 1
Etiologie
• Verschillende theorieën
➢ Humoraal theorie, 400 BC → vloeistof in lichaam
➢ Lymfe theorie, 18e eeuw → lymfeklieren
➢ Blasteem theorie, 19e eeuw → vanuit specifieke cellen
• 20e eeuw → ontdekking dat ontsporing DNA kanker veroorzaakt
• Kanker → verzamelnaam van verschillende tumortypes
Wat is kanker
• Ontregeling van de normale groei van cellen
• Evenwicht cel aanmaak en cel afbraak verstoord
➢ Signalen voor celgroei → ongeremde groei
• Geprogrammeerde celdood → apoptose; Beschermingsmechanisme van eigen lichaam wordt
verstoord
• Ongebreidelde groei van deling van abnormale cellen
• Ontstaan: schade aan het DNA; lichaam niet in staat om schade te herstellen (roken, alcohol,
zonlicht)
Oorzaken kanker
• Erfelijke factoren
➢ Genetische aanleg
➢ Afwijking in genoom van alle cellen
➢ 5% van alle kankersoorten
➢ Voorbeeld; BRCA1 en BRCA2 (geboren met hoog risico kanker)
• Omgevingsfactoren
➢ Meest voorkomend
➢ Infectieus, fysisch, chemisch
➢ Additionele risicofactoren (omgevingsfactoren, roken, alcohol etc.)
Begrippen
• Risicofactoren → factor die een verhoogde kans geeft om een ziekte te krijgen
• Oncogenese → proces dat de basis vormt voor het ontstaan van maligne tumoren
• Carcinogenese → wijze waarop kwaadaardige epitheliale tumoren ontstaan
• Benigne → goedaardig
➢ Niet levensbedreigend (op uitzonderingen na)
➢ Metastaseren niet
➢ Expansieve groei
• Maligne → kwaadaardig
➢ Kan levensbedreigend zijn
➢ Metastaseren
➢ Invasieve groei
Belangrijk! Benigne Maligne
Groeiwijze Expansief Infiltratief
Groeisnelheid Laag Hoog
Weefselstructuur Regelmatig Onregelmatig
Begrenzing Scherp Onscherp
Metastasen Geen Meestal
2
, Humaan papilloma virus (HPV)
• Virus
• Overdracht door huid op huid contact
• Risicofactoren
➢ Jonge leeftijd
➢ Hoog risico seksueel gedrag
• Aangeboden in rijks vaccinatie
➢ Zowel jongens als meisjes 2022
HPV infectie
• Verschillende soorten bekend
• Bepaalde soorten zijn carcinogeen → geassocieerd met het ontwikkelen van kanker (HPV type 16
en 18)
• In verband gebracht met cervix carcinoom (baarmoederhalskanker) en oropharyngeale kanker
Epidemiologie
• Incidentie → het aantal nieuwe gevallen met kanker per jaar
• Prevalentie → aantal nog levende personen die kanker hebben (of hebben gehad) op een bepaald
moment
• Overleving → het aantal personen dat vanaf de diagnose kanker na een bepaalde periode
(bijvoorbeeld 5 of 10 jaar) nog in leven is
• Sterfte: Het aantal mensen dat per jaar aan kanker overlijdt
Hoofd- hals
• Mannen → 3,3% (waarschijnlijk door meer ongezonde omgevingsgedrag)
• Vrouwen → 1,9%
Incidentie van kanker
• Mannen iets meer dan vrouwen
• Neemt toe in de loop van de jaren
• mensen overlijden steeds minder aan andere oorzaken (bv diabetes)
Factoren die van invloed zijn op de cijfers
• Screeningsprogramma’s (beter inzicht in cijfers)
• Vergrijzing
• Vroegdiagnostiek en verbeterde behandeling
Soorten preventie
• Primaire preventie
➢ Interventies met als doel een ziekte te voorkomen door oorzaken weg te nemen
➢ Bijv. zonnebrand, stoppen met roken
• Secundaire preventie
➢ Diagnostische handelingen om de ziekte vroegtijdig op te sporen
➢ Bevolkingsonderzoek voor borstkanker inzetten om in een vroeg stadium op te sporen zodat
je er op tijd bij bent
• Tertiaire preventie
➢ Gezondheidstoestand verbeteren bij ziekte
Bevolkingsonderzoek
1. Borstkanker
➢ Vrouwen tussen 50 en 75 jaar
3
INLEIDING IN DE ONCOLOGIE 1 ..................................................................................................... 2
INLEIDING IN DE ONCOLOGIE 2 ..................................................................................................... 7
CHEMOTHERAPIE ....................................................................................................................... 14
RADIOTHERAPIE ......................................................................................................................... 21
MAXILLOFACIALE PROTHETIEK BIJ HOOFD- HALS ONCOLOGISCHE PATIËNTEN.............................. 25
1
,Inleiding in de oncologie 1
Etiologie
• Verschillende theorieën
➢ Humoraal theorie, 400 BC → vloeistof in lichaam
➢ Lymfe theorie, 18e eeuw → lymfeklieren
➢ Blasteem theorie, 19e eeuw → vanuit specifieke cellen
• 20e eeuw → ontdekking dat ontsporing DNA kanker veroorzaakt
• Kanker → verzamelnaam van verschillende tumortypes
Wat is kanker
• Ontregeling van de normale groei van cellen
• Evenwicht cel aanmaak en cel afbraak verstoord
➢ Signalen voor celgroei → ongeremde groei
• Geprogrammeerde celdood → apoptose; Beschermingsmechanisme van eigen lichaam wordt
verstoord
• Ongebreidelde groei van deling van abnormale cellen
• Ontstaan: schade aan het DNA; lichaam niet in staat om schade te herstellen (roken, alcohol,
zonlicht)
Oorzaken kanker
• Erfelijke factoren
➢ Genetische aanleg
➢ Afwijking in genoom van alle cellen
➢ 5% van alle kankersoorten
➢ Voorbeeld; BRCA1 en BRCA2 (geboren met hoog risico kanker)
• Omgevingsfactoren
➢ Meest voorkomend
➢ Infectieus, fysisch, chemisch
➢ Additionele risicofactoren (omgevingsfactoren, roken, alcohol etc.)
Begrippen
• Risicofactoren → factor die een verhoogde kans geeft om een ziekte te krijgen
• Oncogenese → proces dat de basis vormt voor het ontstaan van maligne tumoren
• Carcinogenese → wijze waarop kwaadaardige epitheliale tumoren ontstaan
• Benigne → goedaardig
➢ Niet levensbedreigend (op uitzonderingen na)
➢ Metastaseren niet
➢ Expansieve groei
• Maligne → kwaadaardig
➢ Kan levensbedreigend zijn
➢ Metastaseren
➢ Invasieve groei
Belangrijk! Benigne Maligne
Groeiwijze Expansief Infiltratief
Groeisnelheid Laag Hoog
Weefselstructuur Regelmatig Onregelmatig
Begrenzing Scherp Onscherp
Metastasen Geen Meestal
2
, Humaan papilloma virus (HPV)
• Virus
• Overdracht door huid op huid contact
• Risicofactoren
➢ Jonge leeftijd
➢ Hoog risico seksueel gedrag
• Aangeboden in rijks vaccinatie
➢ Zowel jongens als meisjes 2022
HPV infectie
• Verschillende soorten bekend
• Bepaalde soorten zijn carcinogeen → geassocieerd met het ontwikkelen van kanker (HPV type 16
en 18)
• In verband gebracht met cervix carcinoom (baarmoederhalskanker) en oropharyngeale kanker
Epidemiologie
• Incidentie → het aantal nieuwe gevallen met kanker per jaar
• Prevalentie → aantal nog levende personen die kanker hebben (of hebben gehad) op een bepaald
moment
• Overleving → het aantal personen dat vanaf de diagnose kanker na een bepaalde periode
(bijvoorbeeld 5 of 10 jaar) nog in leven is
• Sterfte: Het aantal mensen dat per jaar aan kanker overlijdt
Hoofd- hals
• Mannen → 3,3% (waarschijnlijk door meer ongezonde omgevingsgedrag)
• Vrouwen → 1,9%
Incidentie van kanker
• Mannen iets meer dan vrouwen
• Neemt toe in de loop van de jaren
• mensen overlijden steeds minder aan andere oorzaken (bv diabetes)
Factoren die van invloed zijn op de cijfers
• Screeningsprogramma’s (beter inzicht in cijfers)
• Vergrijzing
• Vroegdiagnostiek en verbeterde behandeling
Soorten preventie
• Primaire preventie
➢ Interventies met als doel een ziekte te voorkomen door oorzaken weg te nemen
➢ Bijv. zonnebrand, stoppen met roken
• Secundaire preventie
➢ Diagnostische handelingen om de ziekte vroegtijdig op te sporen
➢ Bevolkingsonderzoek voor borstkanker inzetten om in een vroeg stadium op te sporen zodat
je er op tijd bij bent
• Tertiaire preventie
➢ Gezondheidstoestand verbeteren bij ziekte
Bevolkingsonderzoek
1. Borstkanker
➢ Vrouwen tussen 50 en 75 jaar
3
