Samenvatting Hoofdstuk Context: Duitsland VWO en HAVO

Hoofdstuk 3: Duitsland 1871-1945

Paragraaf 1: Het Duitse Keizerrijk
Otto von Bismarck rijkskanselier (leider regering) DU. Brengt Duitsland bijeen door Frans-
Duitse oorlog (1870-1871). Duitse vorsten roepen 18-1-1871 in Versailles Duitse Keizerrijk
uit. Wilhelm I wordt Pruisische Koning & Bismarck rijkskanselier
DU verdeeld in kiesdistricten, kon door mannenkiesrecht afgevaardigde kiezen voor
Rijksdag (volksvertegenwoordiging). DU bestond uit 25 deelstaten, afgevaardigden vormden
in Berlijn Bondsraad.
Belangrijkste politieke stromingen: 1. Conservatieven & nationaal-liberalen (aanhang hoge
lagen bevolking) 2. Centrumpartij (aanhang katholieke bevolking) 3. Socialisten (aanhang
industrie arbeiders. 1917 uiteen in soc. en comm.)
Gelaagdheid bevolking: 1. Adel, officieren & hoge ambt (beheerst openbare mening)
2. Grote Fabrikanten & bankiers 3. Werknemers, lage ambtenaren, kleine
ondernemers, chefs 4. Boeren, arbeiders, lagere ambtenaren
 Alliantiepolitiek Bismarck: Duitse keizerrijk politiek, militair, economisch groot door
groei industrialisatie. Bismarck blij met grenzen, maar ziet dat DU wordt omsingeld
door sterke mogendheden. Alliantiepolitiek gericht op handhaven machtsevenwicht.
Door sluiten allianties Duitse positie versterken en vrede handhaven. Congres
Berlijn 1878; oplossen problemen Balkan, lukt tijdelijk. Machtsevenwicht Afrika
verzekeren  1884 Conferentie van Berlijn; 15 EU staten + VS afspraken over
verdeling Afrika.
 Weltpolitiek Wilhelm II: gericht op overzees imperialisme, GB grootste
tegenstander. Duitse Vlootwet 1898: oorlogsvloot bouwen tegen GB. GB & FR
blijken te sterk. DU richt blik meer op Europese continenten.

Paragraaf 2: WO I
Diep liggende oorzaken: 1. Militairisme 2. Imperialisme 3. Nationalisme (bv. Slaven in
Balkan en Fransen in Elzas-Lotharingen). 4. Bewapeningswedloop
5. Bondgenootschappen (klein conflict kan groot worden).  1882: Triple Alliantie: OO,
DU, HONG, IT. 1907: Triple Entente: EN, FR, RU.
Directe oorzaken: 28 juni 1914 Moord op Franz Ferdinand van Oostenrijk  1878 OO
pikt Bosnië in van TR. 1908: Bosnië ingelijfd als provincie OO. Slavische bev. in Bosnië
tegen OO. Slavische bev. werken samen met Servië. Moord op Franz Ferdinand.  leidde
tot WOI; O-H wilt dat Serviërs zich niet bemoeien met Slavische nationalisten. Grote kans
dat RU Servië zou helpen dus O-H zoekt steun bij DU; kreeg onvoorwaardelijke steun 
O-H stuurt Servië ultimatum met harde eisen. Rekenend op steun RU werpt Servië deel
ultimatum weg. 28 juli 1914: O-H verklaart oorlog aan Servië. Daarna kettingreactie
mobilisatie & oorlogsverklaringen. Centralen (O-H, DU, TR, Bul) tegen Geallieerden
(Ru, Fr, En, Be, VS, It).
Verloop WOI: 1. betrokkenen zijn enthousiast; 2. Von Schlieffenplan mislukt sterke
Franse verdediging Frans-Duitse grens omzeilen. Hoofdmacht Duitse leger door België naar
Fr, Fr leger moest snel verslagen zijn voordat Ru leger in actie kon komen. Mislukte door:
1. Be sterke tegenstand. Ook DU bang voor francs-tireurs (burgers die op soldaten
schieten). Daarom DU brandstichting in stad Vise, Dinant, Leuven; veel burgers dood.
2. Rusland kwam te snel dus DU troepen naar oostfront.
3. Slag bij Marne (6-9-1914 - 9-9-1914); definitieve mislukking. Brits-Frans leger tot aanval.
Werd gat van 40 km geslagen tussen Eerste en Tweede Duitse leger. Einde
bewegingsoorlog en begin loopgravenoorlog.
Februari 1916 slag bij Verdun: doel Fransen grote verliezen te brengenFransen
versterking naar Verdun Fransen uitputten.
Juli 1916 Slag bij Somme: GB + FR. Was geen succes.
Burgers thuisfront waren zeer betrokken bij de oorlog. Veel vrouwen arbeid. Bevolking
opgeroepen tot oorlogsleningen. Schaarste door zeeblokkade GB.