Samenvatting verplichte
toetsliteratuur Partners in
Preventie - 2023
Inhoudsopgave
Onderzoek in de gezondheidszorg.................................................................................................................. 2
Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen................................................................................................. 9
Interne geneeskunde................................................................................................................................... 17
Pathologie voor verpleegkundigen............................................................................................................... 34
Nederlands leerboek jeugdgezondheidszorg................................................................................................ 40
Anatomie en fysiologie van de mens............................................................................................................ 72
Preventie en gezondheidsbevordering voor verpleegkundigen...................................................................107
Praktijkonderzoek in zorg en welzijn.......................................................................................................... 107
Hoorcolleges.............................................................................................................................................. 112
,Onderzoek in de gezondheidszorg
H1.4.1: vraagtypen
Definiëren: aangeven van bepaalde kenmerken van onderwerp (wat is?)
Beschrijven: onderzoek eigenschappen of kenmerken onderwerp (hoe vaak komt het voor)
Vergelijken: verschillen tussen twee of meer situaties
Verklaren: oorzaken voor verschillen of verbanden
Voorspellen: gevolgen proberen in te zien
Evalueren: onderzoek naar effect van iets
Voorschrijven: opstellen van maatregelen of richtlijnen
H1.4.2: opstellen onderzoeksvraag
Onderzoeksvraag
- Weergeeft kern van onderzoek
- Eindigt altijd met vraagteken
Onderzoeksvraag adhv PICO
- Patient: kenmerken van personen mbt onderzoek
- Intervention: behandeling die je onderzoekt
- Comparison: kan ook worden vergeleken met geen behandeling
- Outcome: welke uitkomst verwacht je
H3.1: indelingen van onderzoek
Onderzoeksindelingen in gezondheidszorg op basis van…
- Doel van onderzoek
- Soort gegevens dat wordt verzameld
- Tijdpad
- Onderzoeksdesign
Indeling gebaseerd op onderzoeksdoel
- Definiërend
- Beschrijvend
- Vergelijkend
- Verklarend
- Voorspellend
- Evaluerend
- Voorschrijvend
Andere indeling gebaseerd op onderzoeksdoel
- Beschrijvend onderwerp in kaart brengen
- Explorerend op zoek naar verbanden en verklaringen
- Toetsend hypothese testen aan werkelijkheid (bijv. werkzaamheid interventie)
Indeling gebaseerd op soort gegevensverzameling
- Kwalitatief belevingen, ervaringen, verwachtingen
- Kwantitatief uitkomst in cijfers uit te drukken
,Indeling gebaseerd op tijdspad
- Dwarsdoorsnedeonderzoek er is 1 meetmoment, ook wel transversaal of cross-
sectioneel genoemd
- Longitudinaal onderzoek periode van dataverzameling bevat meerdere
meetmomenten, ook wel follow-up-onderzoek genoemd
Prospectief: vooruitkijkend, uitkomst is bij start onderzoek nog niet gebeurd
Retroperspectief: terugblikkend, uitkomst heeft al plaatsgevonden,
terugblikken op welke variaberen van invloed zijn geweest op uitkomst
Indeling volgens onderzoeksdesign (ofwel onderzoeksopzet, onderzoeksontwerp,
onderzoeksstrategie of onderzoeksschema)
- Experimenteel onderzoek: er wordt bewust iets in de onderzoeksgroep veranderd
- Observationeel onderzoek: alleen waarnemen, geen veranderingen aanbrengen
H3.2: experimentele onderzoeksdesigns
Experiment
- 2 groepen op basis van toeval experimentele groep en controlegroep
Randomisatie genoemd, of aselecte toewijzing
Voorkomt selectie, kenmerken gelijk verdeeld over beide groepen
Voorkomt vertekening door overige variabelen, daardoor is experimenteel
onderzoek met name geschikt voor zoeken naar causale verbanden
- Experimentele groep krijgt interventie
- Controlegroep krijgt niets of placebo
- Andere namen: RCT (randomized clinical trials)
- Dubbelblind onderzoek zowel proefpersoon als onderzoeker weet niet in welke
groep hij/zij zit
- Enkelblind onderzoek alleen degene die de uitkomst meet weet niet wie in welke
groep zit
Quasi-experiment
- Uitgaande van al bestaande groepen
- Grotere kans op vertekening onderzoeksresultaten
Pre-experiment
- Ook wel voor- en na-vergelijking of natuurlijk experiment genoemd
- Heeft geen of slechts 1 vergelijking
- Geen controlegroep
- Bijv. invloed van bepaalde reclame
H3.3 Observationele onderzoeksdesigns
Cohortonderzoek
- Vaststaande groep mensen langere tijd volgen
- Vaststaande onderzoeksgroep = cohort
- Kan zowel observationeel als experimenteel, maar meestal observationeel
- Prospectief cohortonderzoek = longitudinale follow-up
- Grote onderzoekspopulatie nodig (er moeten genoeg mensen zijn die uiteindelijk de
onderzochte aandoenoening of ziekte krijgen)
, - Loss-to-follow-up = uitval van proefpersonen tijdens onderzoek
Patiënt-controle-ondeonderzoek
- Engels: case-control study
- Onderzoeksgroepen samengesteld op basis van uitkomst
- Altijd retroperspectief
- Efficiënter dan cohortstudie want hoeft patiënten niet te volgen
- Kans op vertekening doordat je bij verdeling in onderzoeksgroepen automatisch
andere variabelen meeselecteert
Dwarsdoorsnedeonderzoek
- Afhankelijke en onafhankelijke variabele op zelfde moment gemeten
- Ook wel transversaal of cross-sectioneel onderzoek genoemd
- Vaak dmv vragenlijsten of lichaamsmetingen
- Kan geen uitspraak doen over causaliteit van gevonden verbanden
Patiëntenseries
- Meerdere patiënten met dezelfde aandoening onderzoeken
- Geen controlegroep
Ecologisch onderzoek
- Geen individuen maar groepen met elkaar vergelijken
- Gebruikmakend van registers en databases
- Ook wel correlatiestudie genoemd
- Kan cross-sectioneel of longitudinal zijn
H3.4: betrouwbaarheid en validiteit
Betrouwbaarheid
- Zou resultaat hetzelfde zijn bij herhaling van onderzoek
- Ook wel precisie of reproduceerbaarheid genoemd
- Afwezigheid van toevallige fouten
- Richting van fouten is steeds anders waardoor deze het gemiddelde niet aanpassen,
door vaak te meten is het onderzoek dus betrouwbaarder
- Grote onderzoeksgroep en veel metingen
Interne validiteit: geldigheid van resultaat voor proefpersonen
- Meet je wat je wil meten?
- Komt resultaat onderzoek overeen met werkelijkheid, of is dit vertekend door
verstorende factoren?
- Ook wel geldigheid of juistheid genoemd
- Geldigheid van resultaat voor onderzochte personen
- Afwezigheid van systematische fouten
- Richting afwijking is steeds hetzelfde waardoor gemiddelde wordt beïnvloed = bias
- Selectiebias: vertekening van resultaten door samenstelling groepen
Selectieve uitval: mensen in de groep die geen effectieve interventie krijgt,
stoppen omdat ze geen resultaat zien
- Informatiebias: systematische fouten bij dataverzameling
toetsliteratuur Partners in
Preventie - 2023
Inhoudsopgave
Onderzoek in de gezondheidszorg.................................................................................................................. 2
Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen................................................................................................. 9
Interne geneeskunde................................................................................................................................... 17
Pathologie voor verpleegkundigen............................................................................................................... 34
Nederlands leerboek jeugdgezondheidszorg................................................................................................ 40
Anatomie en fysiologie van de mens............................................................................................................ 72
Preventie en gezondheidsbevordering voor verpleegkundigen...................................................................107
Praktijkonderzoek in zorg en welzijn.......................................................................................................... 107
Hoorcolleges.............................................................................................................................................. 112
,Onderzoek in de gezondheidszorg
H1.4.1: vraagtypen
Definiëren: aangeven van bepaalde kenmerken van onderwerp (wat is?)
Beschrijven: onderzoek eigenschappen of kenmerken onderwerp (hoe vaak komt het voor)
Vergelijken: verschillen tussen twee of meer situaties
Verklaren: oorzaken voor verschillen of verbanden
Voorspellen: gevolgen proberen in te zien
Evalueren: onderzoek naar effect van iets
Voorschrijven: opstellen van maatregelen of richtlijnen
H1.4.2: opstellen onderzoeksvraag
Onderzoeksvraag
- Weergeeft kern van onderzoek
- Eindigt altijd met vraagteken
Onderzoeksvraag adhv PICO
- Patient: kenmerken van personen mbt onderzoek
- Intervention: behandeling die je onderzoekt
- Comparison: kan ook worden vergeleken met geen behandeling
- Outcome: welke uitkomst verwacht je
H3.1: indelingen van onderzoek
Onderzoeksindelingen in gezondheidszorg op basis van…
- Doel van onderzoek
- Soort gegevens dat wordt verzameld
- Tijdpad
- Onderzoeksdesign
Indeling gebaseerd op onderzoeksdoel
- Definiërend
- Beschrijvend
- Vergelijkend
- Verklarend
- Voorspellend
- Evaluerend
- Voorschrijvend
Andere indeling gebaseerd op onderzoeksdoel
- Beschrijvend onderwerp in kaart brengen
- Explorerend op zoek naar verbanden en verklaringen
- Toetsend hypothese testen aan werkelijkheid (bijv. werkzaamheid interventie)
Indeling gebaseerd op soort gegevensverzameling
- Kwalitatief belevingen, ervaringen, verwachtingen
- Kwantitatief uitkomst in cijfers uit te drukken
,Indeling gebaseerd op tijdspad
- Dwarsdoorsnedeonderzoek er is 1 meetmoment, ook wel transversaal of cross-
sectioneel genoemd
- Longitudinaal onderzoek periode van dataverzameling bevat meerdere
meetmomenten, ook wel follow-up-onderzoek genoemd
Prospectief: vooruitkijkend, uitkomst is bij start onderzoek nog niet gebeurd
Retroperspectief: terugblikkend, uitkomst heeft al plaatsgevonden,
terugblikken op welke variaberen van invloed zijn geweest op uitkomst
Indeling volgens onderzoeksdesign (ofwel onderzoeksopzet, onderzoeksontwerp,
onderzoeksstrategie of onderzoeksschema)
- Experimenteel onderzoek: er wordt bewust iets in de onderzoeksgroep veranderd
- Observationeel onderzoek: alleen waarnemen, geen veranderingen aanbrengen
H3.2: experimentele onderzoeksdesigns
Experiment
- 2 groepen op basis van toeval experimentele groep en controlegroep
Randomisatie genoemd, of aselecte toewijzing
Voorkomt selectie, kenmerken gelijk verdeeld over beide groepen
Voorkomt vertekening door overige variabelen, daardoor is experimenteel
onderzoek met name geschikt voor zoeken naar causale verbanden
- Experimentele groep krijgt interventie
- Controlegroep krijgt niets of placebo
- Andere namen: RCT (randomized clinical trials)
- Dubbelblind onderzoek zowel proefpersoon als onderzoeker weet niet in welke
groep hij/zij zit
- Enkelblind onderzoek alleen degene die de uitkomst meet weet niet wie in welke
groep zit
Quasi-experiment
- Uitgaande van al bestaande groepen
- Grotere kans op vertekening onderzoeksresultaten
Pre-experiment
- Ook wel voor- en na-vergelijking of natuurlijk experiment genoemd
- Heeft geen of slechts 1 vergelijking
- Geen controlegroep
- Bijv. invloed van bepaalde reclame
H3.3 Observationele onderzoeksdesigns
Cohortonderzoek
- Vaststaande groep mensen langere tijd volgen
- Vaststaande onderzoeksgroep = cohort
- Kan zowel observationeel als experimenteel, maar meestal observationeel
- Prospectief cohortonderzoek = longitudinale follow-up
- Grote onderzoekspopulatie nodig (er moeten genoeg mensen zijn die uiteindelijk de
onderzochte aandoenoening of ziekte krijgen)
, - Loss-to-follow-up = uitval van proefpersonen tijdens onderzoek
Patiënt-controle-ondeonderzoek
- Engels: case-control study
- Onderzoeksgroepen samengesteld op basis van uitkomst
- Altijd retroperspectief
- Efficiënter dan cohortstudie want hoeft patiënten niet te volgen
- Kans op vertekening doordat je bij verdeling in onderzoeksgroepen automatisch
andere variabelen meeselecteert
Dwarsdoorsnedeonderzoek
- Afhankelijke en onafhankelijke variabele op zelfde moment gemeten
- Ook wel transversaal of cross-sectioneel onderzoek genoemd
- Vaak dmv vragenlijsten of lichaamsmetingen
- Kan geen uitspraak doen over causaliteit van gevonden verbanden
Patiëntenseries
- Meerdere patiënten met dezelfde aandoening onderzoeken
- Geen controlegroep
Ecologisch onderzoek
- Geen individuen maar groepen met elkaar vergelijken
- Gebruikmakend van registers en databases
- Ook wel correlatiestudie genoemd
- Kan cross-sectioneel of longitudinal zijn
H3.4: betrouwbaarheid en validiteit
Betrouwbaarheid
- Zou resultaat hetzelfde zijn bij herhaling van onderzoek
- Ook wel precisie of reproduceerbaarheid genoemd
- Afwezigheid van toevallige fouten
- Richting van fouten is steeds anders waardoor deze het gemiddelde niet aanpassen,
door vaak te meten is het onderzoek dus betrouwbaarder
- Grote onderzoeksgroep en veel metingen
Interne validiteit: geldigheid van resultaat voor proefpersonen
- Meet je wat je wil meten?
- Komt resultaat onderzoek overeen met werkelijkheid, of is dit vertekend door
verstorende factoren?
- Ook wel geldigheid of juistheid genoemd
- Geldigheid van resultaat voor onderzochte personen
- Afwezigheid van systematische fouten
- Richting afwijking is steeds hetzelfde waardoor gemiddelde wordt beïnvloed = bias
- Selectiebias: vertekening van resultaten door samenstelling groepen
Selectieve uitval: mensen in de groep die geen effectieve interventie krijgt,
stoppen omdat ze geen resultaat zien
- Informatiebias: systematische fouten bij dataverzameling
