ISTR samenvatting
Paragraaf 1.1
Algemeen
Waar het formele strafrecht ziet op de procedureregels die gevolgd moeten worden om iemand
aansprakelijk te kunnen stellen (regels van het strafproces), bepaalt het materiële strafrecht de
inhoudelijke grenzen van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Het gaat, kort gezegd, over welk gedrag
wanneer strafbaar is.
Paragraaf 1.2
Het strafbare feit
Een verdachte wordt gedagvaard door het OM, om voor de rechter te verschijnen, omdat hij
verdacht wordt van een strafbaar feit. Dit wordt door het OM in een tenlastelegging omschreven. Op
grond van die tenlastelegging zal de rechter oordelen of de verdachte zich schuldig heeft gemaakt
aan een strafbaar feit.
Wanneer kan nu worden gesproken van een strafbaar feit? Om te bepalen of een gedraging een
strafbaar feit oplevert, moet aan een viertal voorwaarden worden voldaan:
1. Het moet gaan om een menselijke gedraging
2. Die past binnen een wettelijke delictsomschrijving
3. Die wederrechtelijk is
4. En aan de schuld van de verdachte te wijten is
1 menselijke gedraging
Als eerste voorwaarde geldt dat er sprake dient te zijn van een menselijke gedraging. De gedraging
kan zowel bestaan uit een handelen of een nalaten. Het woord gedraging impliceert dat er een zeker
mate van wil, die heeft geleid tot die gedraging, aanwezig moet zijn. Wanneer iemand door een hond
omver wordt gelopen en hierdoor door een ruit valt, kan niet worden gezegd dat sprake is geweest
van een menselijke gedraging.
In sommige delictsomschrijvingen is de gedraging op zich strafbaar gesteld. In dat geval is sprake van
een formeel omschreven delict. Bij een materieel omschreven delict is het bewerkstelligen van een
bepaald gevolg strafbaar gesteld. Een goed voorbeeld van een materieel omschreven delict is de
doodslag. In dat geval moet worden vastgesteld dat het ingetreden gevolg (de dood) ook
daadwerkelijk door de menselijke gedraging is veroorzaakt. Er dient met andere woorden sprake te
zijn van een causaal verband tussen de gedraging en het gevolg.
2 de wettelijke delictsomschrijving
Op grond van het in artikel 1 Sr vastgelegde legaliteitsbeginsel. Wil een gedraging dus een strafbaar
feit om kunnen leveren, dan dient deze te passen binnen een wettelijke strafbepaling.
Strafbepalingen zijn te vinden in het Wetboek van Strafrecht en in bijzondere wetten, zoals de
Opiumwet, de Wet wapens en munitie, etc. In de strafbepaling wordt de omschrijving gegeven van
het strafbare feit. Deze delictsomschrijving bestaat uit bestanddelen, de vereisten waar de gedraging
aan moet voldoen wil er sprake zijn van het strafbare feit, en bevat soms ook de kwalificatie van het
strafbare feit.
Wanneer aan de bestanddelen is voldaan, dan luidt de kwalificatie van de strafbare gedraging.
3 en 4 wederrechtelijkheid en schuld
Naast het feit dat een menselijke gedraging binnen een delictsomschrijving moet passen, gelden als
algemene voorwaarden voor strafbaarheid dat een gedraging wederrechtelijk moet zijn geweest en
, aan de schuld van de dader te wijten moet zijn. Wederrechtelijkheid en schuld zin kernvoorwaarden
voor strafrechtelijke aansprakelijkheid. Soms worden de wederrechtelijkheid en schuld al in de
delictsomschrijving genoemd. Wanneer wederrechtelijkheid en schuld geen bestanddelen zijn van
het strafbare feit worden het ‘elementen’ genoemd. Ontbreekt een van de elementen, dan verliest
het feit zijn strafbare karakter, dan wel is de verdachte niet strafbaar.
Verschillende typen strafbare feiten:
Het belangrijkste onderscheid dat kan worden gemaakt is het onderscheid tussen misdrijven en
overtredingen. Er kan worden gezegd dat ernstiger strafbare feiten worden aangemerkt als
misdrijven en minder ernstiger feiten als overtredingen, waarbij meestal enkel een geringe
vermogensstraf wordt opgelegd.
Bij misdrijven zijn opzet of schuld als bestanddeel vereist: bij overtredingen komen meestal geen
subjectieve bestanddelen in de delictsomschrijving voor.
Voorts zijn verschillende deelnemingsvormen, zoals bij medeplichtigheid en poging, bij overtreding
niet strafbaar.
Naast het maken van een onderscheid tussen misdrijven en overtredingen kan men strafbare feiten
ook nog op een andere manier verdelen:
- Commune delicten en delicten uit bijzondere wetgeving
Commune delicten worden strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht. Binnen het
Wetboek van Strafrecht is een verdeling in titels gemaakt waarbinnen strafbare feiten zijn
onderverdeeld naargelang welk rechtsgoed zij beschermen. Een rechtsgoed is een belang dat
strafrechtelijke bescherming verdient, zoals de openbare orde, de zeden en persoonlijke
vrijheid. Ook bijzondere wetten, zoals de Opiumwet, bevatten veel strafbaarstellingen.
- Krenkings- en gevaarzettingsdelicten
In het geval van een krenkingsdelict wordt daadwerkelijk krenking van een rechtsgoed
strafbaar gesteld. In het geval van een gevaarzettingsdelict wordt het veroorzaken van een
gevaar voor een in een bepaalde delictsomschrijvingen beschermd rechtsgoed strafbaar
gesteld. Het Sr kent concrete en abstracte gevaarzettingsdelicten. Kenmerkend voor concrete
is dat het gevaar zich in concreto heeft voorgedaan, bijvoorbeeld opzettelijke brandstichting.
Deze is pas strafbaar indien daadwerkelijk gevaar voor goederen en personen is ontstaan.
Een abstracte daarentegen berust op een wettelijk vermoeden dat bepaalde gedragingen
voor een bepaald beschermd rechtsgoed algemeen gevaarlijk zijn. de rechter hoeft dus niet
te toetsen of het gevaar zich in concreto geval ook werkelijk heeft voorgedaan. Als voorbeeld
kan worden gegeven rijden onder invloed.
- Formele en materiële delicten
Bij formele delicten is voor strafbaarheid een bepaalde handeling (en dus niet het intreden
van een gevolg) voldoende. Formeel omschreven delicten zijn veelal gevaarzettingsdelicten.
Materieel omschreven delicten zijn veelal krenkingsdelicten. Daarbij staat wel het gevolg
centraal en de gedraging die daartoe heeft geleid.
- Kwaliteitsdelicten en algemene delicten
Algemene delicten kunnen door eenieder worden gepleegd. Sommige delictsomschrijvingen
richten zich echter tot een persoon met een bepaalde hoedanigheid: dan spreekt men van
kwaliteitsdeclicten.
- Commissie- en omissiedelicten
Commissiedelicten zijn strafbare feiten die door handelen worden begaan. Een
commissiedelict of een handelingsmisdrijf is een misdrijf waarbij de strafbare daad bestaat
uit een bij wet verboden handeling. Voorbeelden zijn doodslag en mishandeling.Tegenover
Paragraaf 1.1
Algemeen
Waar het formele strafrecht ziet op de procedureregels die gevolgd moeten worden om iemand
aansprakelijk te kunnen stellen (regels van het strafproces), bepaalt het materiële strafrecht de
inhoudelijke grenzen van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Het gaat, kort gezegd, over welk gedrag
wanneer strafbaar is.
Paragraaf 1.2
Het strafbare feit
Een verdachte wordt gedagvaard door het OM, om voor de rechter te verschijnen, omdat hij
verdacht wordt van een strafbaar feit. Dit wordt door het OM in een tenlastelegging omschreven. Op
grond van die tenlastelegging zal de rechter oordelen of de verdachte zich schuldig heeft gemaakt
aan een strafbaar feit.
Wanneer kan nu worden gesproken van een strafbaar feit? Om te bepalen of een gedraging een
strafbaar feit oplevert, moet aan een viertal voorwaarden worden voldaan:
1. Het moet gaan om een menselijke gedraging
2. Die past binnen een wettelijke delictsomschrijving
3. Die wederrechtelijk is
4. En aan de schuld van de verdachte te wijten is
1 menselijke gedraging
Als eerste voorwaarde geldt dat er sprake dient te zijn van een menselijke gedraging. De gedraging
kan zowel bestaan uit een handelen of een nalaten. Het woord gedraging impliceert dat er een zeker
mate van wil, die heeft geleid tot die gedraging, aanwezig moet zijn. Wanneer iemand door een hond
omver wordt gelopen en hierdoor door een ruit valt, kan niet worden gezegd dat sprake is geweest
van een menselijke gedraging.
In sommige delictsomschrijvingen is de gedraging op zich strafbaar gesteld. In dat geval is sprake van
een formeel omschreven delict. Bij een materieel omschreven delict is het bewerkstelligen van een
bepaald gevolg strafbaar gesteld. Een goed voorbeeld van een materieel omschreven delict is de
doodslag. In dat geval moet worden vastgesteld dat het ingetreden gevolg (de dood) ook
daadwerkelijk door de menselijke gedraging is veroorzaakt. Er dient met andere woorden sprake te
zijn van een causaal verband tussen de gedraging en het gevolg.
2 de wettelijke delictsomschrijving
Op grond van het in artikel 1 Sr vastgelegde legaliteitsbeginsel. Wil een gedraging dus een strafbaar
feit om kunnen leveren, dan dient deze te passen binnen een wettelijke strafbepaling.
Strafbepalingen zijn te vinden in het Wetboek van Strafrecht en in bijzondere wetten, zoals de
Opiumwet, de Wet wapens en munitie, etc. In de strafbepaling wordt de omschrijving gegeven van
het strafbare feit. Deze delictsomschrijving bestaat uit bestanddelen, de vereisten waar de gedraging
aan moet voldoen wil er sprake zijn van het strafbare feit, en bevat soms ook de kwalificatie van het
strafbare feit.
Wanneer aan de bestanddelen is voldaan, dan luidt de kwalificatie van de strafbare gedraging.
3 en 4 wederrechtelijkheid en schuld
Naast het feit dat een menselijke gedraging binnen een delictsomschrijving moet passen, gelden als
algemene voorwaarden voor strafbaarheid dat een gedraging wederrechtelijk moet zijn geweest en
, aan de schuld van de dader te wijten moet zijn. Wederrechtelijkheid en schuld zin kernvoorwaarden
voor strafrechtelijke aansprakelijkheid. Soms worden de wederrechtelijkheid en schuld al in de
delictsomschrijving genoemd. Wanneer wederrechtelijkheid en schuld geen bestanddelen zijn van
het strafbare feit worden het ‘elementen’ genoemd. Ontbreekt een van de elementen, dan verliest
het feit zijn strafbare karakter, dan wel is de verdachte niet strafbaar.
Verschillende typen strafbare feiten:
Het belangrijkste onderscheid dat kan worden gemaakt is het onderscheid tussen misdrijven en
overtredingen. Er kan worden gezegd dat ernstiger strafbare feiten worden aangemerkt als
misdrijven en minder ernstiger feiten als overtredingen, waarbij meestal enkel een geringe
vermogensstraf wordt opgelegd.
Bij misdrijven zijn opzet of schuld als bestanddeel vereist: bij overtredingen komen meestal geen
subjectieve bestanddelen in de delictsomschrijving voor.
Voorts zijn verschillende deelnemingsvormen, zoals bij medeplichtigheid en poging, bij overtreding
niet strafbaar.
Naast het maken van een onderscheid tussen misdrijven en overtredingen kan men strafbare feiten
ook nog op een andere manier verdelen:
- Commune delicten en delicten uit bijzondere wetgeving
Commune delicten worden strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht. Binnen het
Wetboek van Strafrecht is een verdeling in titels gemaakt waarbinnen strafbare feiten zijn
onderverdeeld naargelang welk rechtsgoed zij beschermen. Een rechtsgoed is een belang dat
strafrechtelijke bescherming verdient, zoals de openbare orde, de zeden en persoonlijke
vrijheid. Ook bijzondere wetten, zoals de Opiumwet, bevatten veel strafbaarstellingen.
- Krenkings- en gevaarzettingsdelicten
In het geval van een krenkingsdelict wordt daadwerkelijk krenking van een rechtsgoed
strafbaar gesteld. In het geval van een gevaarzettingsdelict wordt het veroorzaken van een
gevaar voor een in een bepaalde delictsomschrijvingen beschermd rechtsgoed strafbaar
gesteld. Het Sr kent concrete en abstracte gevaarzettingsdelicten. Kenmerkend voor concrete
is dat het gevaar zich in concreto heeft voorgedaan, bijvoorbeeld opzettelijke brandstichting.
Deze is pas strafbaar indien daadwerkelijk gevaar voor goederen en personen is ontstaan.
Een abstracte daarentegen berust op een wettelijk vermoeden dat bepaalde gedragingen
voor een bepaald beschermd rechtsgoed algemeen gevaarlijk zijn. de rechter hoeft dus niet
te toetsen of het gevaar zich in concreto geval ook werkelijk heeft voorgedaan. Als voorbeeld
kan worden gegeven rijden onder invloed.
- Formele en materiële delicten
Bij formele delicten is voor strafbaarheid een bepaalde handeling (en dus niet het intreden
van een gevolg) voldoende. Formeel omschreven delicten zijn veelal gevaarzettingsdelicten.
Materieel omschreven delicten zijn veelal krenkingsdelicten. Daarbij staat wel het gevolg
centraal en de gedraging die daartoe heeft geleid.
- Kwaliteitsdelicten en algemene delicten
Algemene delicten kunnen door eenieder worden gepleegd. Sommige delictsomschrijvingen
richten zich echter tot een persoon met een bepaalde hoedanigheid: dan spreekt men van
kwaliteitsdeclicten.
- Commissie- en omissiedelicten
Commissiedelicten zijn strafbare feiten die door handelen worden begaan. Een
commissiedelict of een handelingsmisdrijf is een misdrijf waarbij de strafbare daad bestaat
uit een bij wet verboden handeling. Voorbeelden zijn doodslag en mishandeling.Tegenover
