Uitwerking leerdoelen/beoordeling
1. De invloed van rechtspsychologie op de bevoegdheden/taken van de deelnemer
aan het strafproces
Bewijsmiddelen zijn wettig als ze voldoen als formele criteria zie art. 338 en 339 Sv. Hiermee
wordt nog niks gezegd met inhoud. Rechtspsychologie kan een bijdrage leveren aan het
nemen van beslissingen binnen de strafprocedure die op een zo stevig mogelijke wijze zijn
verankerd in de bewijsmiddelen. Bewijsmiddelen zullen met behulp van
rechtspsychologische instrumenten steeds getoetst moeten worden op de wijze waarop
deze zijn verankerd/verbonden zijn in de werkelijkheid.
Rechtspsychologie houdt zich bezig met de volgende vragen;
- Hoe gedraagt de verdachte zich en waardoor wordt hij/zij beïnvloedt
- Hoe dient de verdachte zich te gedragen volgens andere
- Hoeveel waarde kan aan de betekenis van de verdachte worden gehecht
Psychologie is een grijs gebied tussen het wetboek en de rechtelijke beslissing. De
rechtspsychologie is een tak van de psychologie en richt zich met name op de
procesdeelnemers/betrokkenen in het recht.
De deelnemer aan het strafproces is de verdachte. De verdachte staat in feite al achter op
het moment dat hij de rechtszaal binnentreedt, dit komt door:
- De motiveringsopdracht van de rechter is feitelijk een confirmerende opdracht
- Tegenbewijs makkelijk geneutraliseerd
- De eerste informatie is dat de verdachte de dader is
- De politie wil de zaak rondmaken
- Verklaringen waarbij de confrontatie met de verdachte geen herkenning oplevert,
worden doorgaans niet in het dossier opgenomen
- In de praktijk gedraagt het OM zich bij zware zaken eerder als een ‘crime-fighter’ en
minder als een instantie die uitsluitend aan waarheidsvinding doet en dus neutraal is
- De getuige die in de verkeerde richting gestuurd worden, blijven volharden in hun –
onjuiste – beslissing
- Er is te weinig kennis onder juristen over psychische processen
2. Wat is gerechtelijke dwaling en dit kunnen toepassen op een casus
Gerechtelijke dwaling is wanneer iemand is veroordeeld voor een misdrijf dat hij niet heeft
gedaan of zelfs voor een misdrijf dat niet eens heeft plaatsgevonden. Het kan hierbij gaan
om een veroordeling van een onschuldig persoon of juist een vrijspraak van iemand die
schuldig is. Dwalingen kunnen het gevolg zijn van fouten die door de politie zijn gemaakt
(afgedwongen betekenis, slecht opsporingsonderzoek en meineed); fouten van het
openbaar ministerie (geheimhouden van ontlastend bewijs); fouten van getuigen;
misleidend indirect bewijs; slechte advocaat; geen aandacht voor het alibi.
3. Strafrechtelijke ruis uitleggen en in verband brengen met de behandelde
praktijkgevallen en aan de deelnemers van het strafprocesrecht in een eenvoudige
casus
Voorbeelden waarbij ‘strafrechtelijke ruis’ de waarde van het bewijs kan aantasten
Tunnelvisie alleen op de mogelijke dader richten en niet meer verder kijken wie
nog meer als dader kan worden aangezien
1. De invloed van rechtspsychologie op de bevoegdheden/taken van de deelnemer
aan het strafproces
Bewijsmiddelen zijn wettig als ze voldoen als formele criteria zie art. 338 en 339 Sv. Hiermee
wordt nog niks gezegd met inhoud. Rechtspsychologie kan een bijdrage leveren aan het
nemen van beslissingen binnen de strafprocedure die op een zo stevig mogelijke wijze zijn
verankerd in de bewijsmiddelen. Bewijsmiddelen zullen met behulp van
rechtspsychologische instrumenten steeds getoetst moeten worden op de wijze waarop
deze zijn verankerd/verbonden zijn in de werkelijkheid.
Rechtspsychologie houdt zich bezig met de volgende vragen;
- Hoe gedraagt de verdachte zich en waardoor wordt hij/zij beïnvloedt
- Hoe dient de verdachte zich te gedragen volgens andere
- Hoeveel waarde kan aan de betekenis van de verdachte worden gehecht
Psychologie is een grijs gebied tussen het wetboek en de rechtelijke beslissing. De
rechtspsychologie is een tak van de psychologie en richt zich met name op de
procesdeelnemers/betrokkenen in het recht.
De deelnemer aan het strafproces is de verdachte. De verdachte staat in feite al achter op
het moment dat hij de rechtszaal binnentreedt, dit komt door:
- De motiveringsopdracht van de rechter is feitelijk een confirmerende opdracht
- Tegenbewijs makkelijk geneutraliseerd
- De eerste informatie is dat de verdachte de dader is
- De politie wil de zaak rondmaken
- Verklaringen waarbij de confrontatie met de verdachte geen herkenning oplevert,
worden doorgaans niet in het dossier opgenomen
- In de praktijk gedraagt het OM zich bij zware zaken eerder als een ‘crime-fighter’ en
minder als een instantie die uitsluitend aan waarheidsvinding doet en dus neutraal is
- De getuige die in de verkeerde richting gestuurd worden, blijven volharden in hun –
onjuiste – beslissing
- Er is te weinig kennis onder juristen over psychische processen
2. Wat is gerechtelijke dwaling en dit kunnen toepassen op een casus
Gerechtelijke dwaling is wanneer iemand is veroordeeld voor een misdrijf dat hij niet heeft
gedaan of zelfs voor een misdrijf dat niet eens heeft plaatsgevonden. Het kan hierbij gaan
om een veroordeling van een onschuldig persoon of juist een vrijspraak van iemand die
schuldig is. Dwalingen kunnen het gevolg zijn van fouten die door de politie zijn gemaakt
(afgedwongen betekenis, slecht opsporingsonderzoek en meineed); fouten van het
openbaar ministerie (geheimhouden van ontlastend bewijs); fouten van getuigen;
misleidend indirect bewijs; slechte advocaat; geen aandacht voor het alibi.
3. Strafrechtelijke ruis uitleggen en in verband brengen met de behandelde
praktijkgevallen en aan de deelnemers van het strafprocesrecht in een eenvoudige
casus
Voorbeelden waarbij ‘strafrechtelijke ruis’ de waarde van het bewijs kan aantasten
Tunnelvisie alleen op de mogelijke dader richten en niet meer verder kijken wie
nog meer als dader kan worden aangezien
