College aantekeningen
Samenvatting hoorcolleges DLB - tentamen A
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Een uitgebreide samenvatting van de hoorcolleges van het vak DLB voor tentamen deel A.
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 45 pagina's
Voorbeeld 5 van de 45 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Deel A (Nederlands)Development, learning & behavior – Hoorcollege I
Prenatal development – prenatale ontwikkeling
WEIRD wetenschap
W= westerse
E= educated (onderwezen)
I= industrialized (geïndustrialiseerde)
R= rijke
D= democratische
↳ Eigenschappen van de samenlevingen waarvan wetenschappers voornamelijk data verzamelen
(95% van de participanten)
↳ Deze 95% representeert maar 12% van de wereldpopulatie → ook representeert deze 95%
niet eens de gehele WEIRD populatie
Wat de WEIRD populatie wat betreft de ontwikkeling als (ab)normaal beschouwt → is mogelijk
anders dan wat niet-WEIRD populaties als (ab)normaal beschouwen wat betreft de
ontwikkeling
↳ Maar omdat de data uit de wetenschap voor zo’n 95% afkomstig is uit WEIRD-populaties,
weten we vrij weinig van niet-WEIRD populaties
↳ Daarom moeten we voorzichtig zijn met het generaliseren van onderzoeksresultaten
De processen met betrekking tot de ontwikkeling van een individu worden bepaalt door de
systemen in ons en de systemen om ons heen → ontwikkeling is dus verschillend per individu
↳ Individuen die in dezelfde omgeving opgroeien zullen dan wel raakvlakken hebben met
betrekking tot ontwikkelingspaden, maar de ontwikkeling blijft verschillend per individu
Het is dus onmogelijk om een universeel ontwikkelingspad/patroon te ontwikkelen die
betrekking heeft op alle individuen → de ontwikkeling is voor elk individu anders
Wat is ontwikkeling?
Specifieke type veranderingen:
- Kwalitatieve veranderingen → verandering van wat er is
- Opeenvolgende veranderingen → de ene verandering/ontwikkeling zet de andere
verandering/ontwikkeling op gang
- Cumulatieve veranderingen → een ontwikkelingsfase voortbouwen op andere
ontwikkelingsfasen
- Directionele veranderingen → de richting van verandering:
- Progressief
- Regressief
- Multifactorieel → het verloop van de ontwikkeling wordt door meerdere factoren
bepaalt
- Individueel → ieder individu kent zijn eigen ontwikkelingspad
1
, ↳ Binnen de ontwikkeling zijn verschillende mijlpalen te bereiken:
- op welke leeftijd een individu een mijlpaal bereikt, is verschillend per individu
- de volgorde van het bereiken van de mijlpalen verschilt per individu
- sommige kinderen slaan bepaalde mijlpalen over in hun ontwikkeling
Prenatale ontwikkeling
20 weken oude embryo → wanneer een vrouwelijke embryo 20 weken oud is, start de
ontwikkeling van haar eicellen al
Twee type celverdelingen:
- mitose → normale cellen
- meiose → een cel die sekscellen:
- mannelijke geslachtscellen: spermatozoa, ook wel zaadcellen
- vrouwelijke geslachtscellen: eicellen
Mitose
Een organisme is gebouw uit verschillende cellen → elke cel bevat een celkern (=nucleus) → in
die celkern bevindt zich DNA
Een celkern bevat 46 chromosomen:
- 2x 22 autosomen → 22 paar autosomen
- 2x geslachtschromosoom → 1 paar geslachtschromosoom
- XX → vrouw
- XY → man
Een cel bevat genetisch materiaal → vertelt de cel wat het is en wat het moet doen → deze
informatie wordt beschreven in de genen
↳ Het gen bevat instructies (=genetische codes) voor het maken van eiwitten en enzymen
(=eiwitsynthese) in de hersenen
↳ eiwitsynthese → vormt de basis van alle levensprocessen zoals groei, ontwikkeling en
hersenprocessen
Celverdeling – mitose:
Al het genetische materiaal wordt eerst gekopieerd → dan wordt het verdeeld in twee identieke,
volledige sets → na de celdeling bevatten allebei de cellen het genetische materiaal:
Celverdeling – meoise
Al het genetische materiaal wordt eerst gekopieerd → de chromosomenparen wisselen
genetische informatie uit met elkaar → dan wordt het verdeed in twee sets → die vervolgens
2
,ook weer splitsen → uiteindelijk ontstaan er 4 nieuwe cellen die ieder verschillend genetisch
materiaal bevatten
↳ Echter bevatten de cellen maar de helft van het genetische materiaal → de andere helft wordt
toegevoegd wanneer de cel wordt bevrucht door de spermacel/zaadcel
Meiose vormt de basis voor genetische variatie → daarmee ook de genetische basis voor
individuele verschillen (wat betreft elke vorm van ontwikkeling)
↳ Ook helpt het ons de interacties tussen nurture & nature te begrijpen
Tweelingen
- monoamniotische tweeling (eeneiige tweelingen)= de splitsing van de bevruchte eicel
vindt pas later plaats waardoor de baby’s zich in dezelfde vruchtzak bevinden → delen
exact hetzelfde genetische materiaal, genetisch identiek
- diamniotische tweeling (twee-eiige tweelingen)= de splitsing van de bevruchte eicel
heeft plaatsgevonden waardoor de baby’s zich ieder in een eigen vruchtzak bevinden →
delen niet exact hetzelfde genetische materiaal, zijn niet genetisch identiek
Als je kijkt naar monoamniotische tweelingen kan je kijken naar hoe omgevingsfactoren de
expressie van genen beïnvloeden
De bevruchting van de eicel
Wanneer de eicel bevrucht is door de zaadcel is het genetische materiaal van de cel compleet →
ontwikkelt zich tot een embryo
Wat betreft deze ontwikkeling zijn er 4 ontwikkelingsprocessen cruciaal:
1. mitosis
2. cel migratie → alle creëerde cellen dienen naar de juiste plek in het lichaam (passend bij
de functie van het cel) getransporteerd te worden
3. cel differentiatie= nadat de eicel bevrucht is door de spermacel splitsen de eicellen zich
in een groep cellen, ook wel de morula → deze groep cellen kennen nog geen functie en
zijn nog niet gespecialiseerd, ook wel totipotent genoemd, omdat ze later ook een deel
van de placenta kunnen vormen
↳ het aantal cellen in de groep morula cellen neemt toe, terwijl de grootte van de morula
niet toeneemt → er ontstaat druk op de cellen → de eerste vorm van cel differentiatie
ontstaat:
3
, - een deel van de cellen worden blastocyst cellen → maken later een deel uit van
de placenta
- Het andere deel van de cellen worden innerlijke massacellen genoemd →
pluripotente cellen, omdat ze geen deel meer uit kunnen maken van de placenta
→ maar wel van elk onderdeel van het menselijk lichaam
↳ In wat deze cellen zich ontwikkelen, dus wat hun functie wordt → hangt af van
de neurochemische signalen die ze ontvangen tijdens hun ontwikkeling
↳ wanneer de cellen zijn gedifferentieerd in hun definitieve vorm, kunnen ze niet meer
veranderen
4. Apoptose= geprogrammeerde celdood
↳ bijv. bij de ontwikkeling van vingers → deze zitten in eerste instantie aan elkaar vast
aan de hand, maar door apoptose komen de vingers los van elkaar
↳ gaat echter soms mis waardoor kinderen worden geboren met vingers die aan elkaar
vast zitten → kan operatief behandelt worden
↳ Deze 4 processen zijn cruciaal voor prenatale ontwikkeling
Invloeden van de omgeving
Ook invloeden van buitenaf hebben invloed op de prenatale ontwikkeling
10 weken → een embryo kan de druk van spieren, huid, gewrichten etc. voelen
13 weken → een foetus kan bewegingen detecteren
20 weken → een foetus kan licht detecteren
26 weken → een foetus kan geluid detecteren
26-28 weken → een foetus kan smaak & geur detecteren (hetgeen wat de moeder eet & drinkt)
↳ Hierdoor kan een baby al in de placenta een voorkeur ontwikkelen voor de stem van de
moeder en het voedsel wat de moeder eet & drinkt
Foetussen reageren ook op bovengenoemde invloeden van buitenaf → wanneer je op de buik
drukt van een zwangere vrouw, is er een kans dat de baby terug trapt e.d.
Foetale bewegingen (bewegingen die de foetus maakt)
5-6 weken → de embryo kan het hoofd en de wervelkolom buigen
8-9 weken → bewegingen die lijken op boertjes laten, schrikken, de hik hebben
10 weken → verschillende bewegingen van ledematen
10-11 weken → bewegen van het hoofd, ademhalingsbewegingen
11-12 weken → de foetus kan gapen, zuigen & de amnionische vloeistof in de placenta
doorslikken
14 weken → de foetus maakt niet willekeurige bewegingen (bewuste bewegingen)
4
, 20 weken → de foetus kan alle onderdelen van het gezicht bewegen
25 weken → de foetus kan de ogen open-en dichtdoen
De functie van foetale bewegingen:
Slikken → cruciaal voor de ontwikkeling van de orofaryngeale holte, de longen & het
spijsverteringssysteem
Lichamelijk bewegingen → cruciaal voor de ontwikkeling van de spieren, botten, gewrichten &
de huid
↳ Daarom is het drinken van alcohol schadelijk voor de ontwikkeling van de baby → alcohol
beperkt de lichamelijke bewegingen van de foetus → belemmert bovenstaande ontwikkelingen
Teratogenen
Alcohol is een voorbeeld van een teratogeen → teratogenen= de eigenschap van een stof of een
ziekte die bij de foetus afwijkingen kan veroorzaken als de moeder tijdens de zwangerschap met
de stof in aanraking komt, deze inademt of inneemt, of dan wel niet zelf de ziekte doormaakt
↳ Andere voorbeelden zijn bijv. drugs, vormen van medicatie, stress, nicotine etc.
Wanneer de foetus wordt blootgesteld aan een teratogeen, hoelang & in welke hoeveelheden
spelen een rol wanneer we kijken naar de schadelijke effecten van de teratogeen op de
ontwikkeling van de foetus
↳ Vooral in de vroege fases van de ontwikkeling van de foetus, wanneer het lichaam zich
ontwikkelt, zijn de effecten van teratogenen schadelijk
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper miloubussing. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79271 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen