Portfolio
Minor
Oncologie
Symptoom: Hand- en voet
syndroom
, Portfolio Minor Oncologie
Inhoud
Casus.................................................................................................................................................................3
H1 professionele nieuwsgierigheid...................................................................................................................4
Model klinisch redeneren – Marc Bakker.....................................................................................................4
H2 Critical Appraisal of a Topic (CAT)..............................................................................................................12
........................................................................................................................................................................13
H3 Reflectie....................................................................................................................................................14
Leerrendement...........................................................................................................................................14
Referenties.....................................................................................................................................................15
Bijlage A: Zoekstrategie..................................................................................................................................16
Bijlage B: Beoordeling kwaliteit van artikelen.................................................................................................17
1
, Portfolio Minor Oncologie
Inleiding
Als student moest ik gaan nadenken over een zelfgekozen onderwerp op het gebied van
oncologische/palliatieve zorg. Ik heb er voor gekozen om de afdeling Oncologie te benaderen van het
Radboud UMC, omdat ik het een mooie gedachte vond om een symptoom te pakken wat nu veel speelt
binnen een ziekenhuis. Tijdens een team meeting heb ik er samen met twee oncologie verpleegkundigen
voor gekozen om mijn portfolio over het hand- en voetsyndroom (HVS) te doen, omdat zij vaak met dit
symptoom te maken hebben op de afdeling en er nog weinig bekend is over welke verpleegkundige
interventies je het beste in kunt zetten in een bepaald stadium.
Ik ben niet bekend met dit symptoom en wilde me hier graag in gaan verdiepen. Ik vind het erg belangrijk om
altijd de patiënt te respecteren in zijn of haar vrijheid, zelfbeschikking en uiteindelijk zijn/haar eigen invulling
van leven met of zonder de beperking HVS. Daarnaast ben ik als professional nieuwsgierig hoe HVS
ontstaat, wat de symptomen zijn, wat dit psychisch met patiënten kan doen en wat mogelijke interventies, als
ook mogelijke contra-indicaties en nadelige effecten kunnen zijn.
Bij HVS kan men denken aan bijwerkingen door chemotherapie of doelgerichte behandelingen. Het precieze
mechanisme achter HVS is niet geheel bekend, maar door de behandeling kan een ontstekingsreactie
ontstaan met huidveranderingen op de handpalmen of voetzolen. Dit uit zich voornamelijk op de handen en
voeten, omdat deze delen van het lichaam meer bloedvaten en zweetklieren bevatten dan andere delen van
het lichaam. Symptomen van HVS en de huidreactie kunnen drie tot zes weken na start van de
chemotherapie ontstaan. Het begint meestal met gevoelloosheid, tintelingen en/of brandende pijn aan
handen en voeten. De medische term is palmoplantaire erytrodysesthesie. HVS is niet levensbedreigend,
maar kan als erg beperkend worden ervaren in de kwaliteit van leven en de dagelijkse activiteiten. De
celdeling van gezonde, snel delende cellen kan ook beïnvloed worden door chemotherapie, zoals de cellen
van de huid. De bijwerkingen die hierbij kunnen ontstaan, zijn gerelateerd aan de chemotherapie die de
patiënt krijgt (handenvoetsyndroom, z.d.).
Op de afdeling oncologie zijn ziekteverschijnselen onderverdeeld in verschillende soorten stadiums per
graad.
Graad 1: lichte roodheid, zwelling, overgevoeligheid, jeuk, licht branderig gevoel. Zonder invloed op het
dagelijkse leven.
Graad 2: roodheid, blaren, kloofjes, zwelling, pijn. Zonder grote invloed op het dagelijkse leven.
Graad 3: roodheid, blaren, kloofjes, zwelling, hevige pijn, droogheid en vervolgens verdikken en schilferen
van de huid. Sterke verstoring van de dagelijkse activiteiten. Hierbij kan je denken aan pijn bij het stappen,
moeite met het vastpakken van voorwerpen (kanker, z.d.).
Graad 4: levensbedreigend en ziekenhuisopname, dit is er niet bij hand- en voetsyndroom omdat dit geen
levensbedreigend ziektepatroon is.
Graad 5: dood
2
Minor
Oncologie
Symptoom: Hand- en voet
syndroom
, Portfolio Minor Oncologie
Inhoud
Casus.................................................................................................................................................................3
H1 professionele nieuwsgierigheid...................................................................................................................4
Model klinisch redeneren – Marc Bakker.....................................................................................................4
H2 Critical Appraisal of a Topic (CAT)..............................................................................................................12
........................................................................................................................................................................13
H3 Reflectie....................................................................................................................................................14
Leerrendement...........................................................................................................................................14
Referenties.....................................................................................................................................................15
Bijlage A: Zoekstrategie..................................................................................................................................16
Bijlage B: Beoordeling kwaliteit van artikelen.................................................................................................17
1
, Portfolio Minor Oncologie
Inleiding
Als student moest ik gaan nadenken over een zelfgekozen onderwerp op het gebied van
oncologische/palliatieve zorg. Ik heb er voor gekozen om de afdeling Oncologie te benaderen van het
Radboud UMC, omdat ik het een mooie gedachte vond om een symptoom te pakken wat nu veel speelt
binnen een ziekenhuis. Tijdens een team meeting heb ik er samen met twee oncologie verpleegkundigen
voor gekozen om mijn portfolio over het hand- en voetsyndroom (HVS) te doen, omdat zij vaak met dit
symptoom te maken hebben op de afdeling en er nog weinig bekend is over welke verpleegkundige
interventies je het beste in kunt zetten in een bepaald stadium.
Ik ben niet bekend met dit symptoom en wilde me hier graag in gaan verdiepen. Ik vind het erg belangrijk om
altijd de patiënt te respecteren in zijn of haar vrijheid, zelfbeschikking en uiteindelijk zijn/haar eigen invulling
van leven met of zonder de beperking HVS. Daarnaast ben ik als professional nieuwsgierig hoe HVS
ontstaat, wat de symptomen zijn, wat dit psychisch met patiënten kan doen en wat mogelijke interventies, als
ook mogelijke contra-indicaties en nadelige effecten kunnen zijn.
Bij HVS kan men denken aan bijwerkingen door chemotherapie of doelgerichte behandelingen. Het precieze
mechanisme achter HVS is niet geheel bekend, maar door de behandeling kan een ontstekingsreactie
ontstaan met huidveranderingen op de handpalmen of voetzolen. Dit uit zich voornamelijk op de handen en
voeten, omdat deze delen van het lichaam meer bloedvaten en zweetklieren bevatten dan andere delen van
het lichaam. Symptomen van HVS en de huidreactie kunnen drie tot zes weken na start van de
chemotherapie ontstaan. Het begint meestal met gevoelloosheid, tintelingen en/of brandende pijn aan
handen en voeten. De medische term is palmoplantaire erytrodysesthesie. HVS is niet levensbedreigend,
maar kan als erg beperkend worden ervaren in de kwaliteit van leven en de dagelijkse activiteiten. De
celdeling van gezonde, snel delende cellen kan ook beïnvloed worden door chemotherapie, zoals de cellen
van de huid. De bijwerkingen die hierbij kunnen ontstaan, zijn gerelateerd aan de chemotherapie die de
patiënt krijgt (handenvoetsyndroom, z.d.).
Op de afdeling oncologie zijn ziekteverschijnselen onderverdeeld in verschillende soorten stadiums per
graad.
Graad 1: lichte roodheid, zwelling, overgevoeligheid, jeuk, licht branderig gevoel. Zonder invloed op het
dagelijkse leven.
Graad 2: roodheid, blaren, kloofjes, zwelling, pijn. Zonder grote invloed op het dagelijkse leven.
Graad 3: roodheid, blaren, kloofjes, zwelling, hevige pijn, droogheid en vervolgens verdikken en schilferen
van de huid. Sterke verstoring van de dagelijkse activiteiten. Hierbij kan je denken aan pijn bij het stappen,
moeite met het vastpakken van voorwerpen (kanker, z.d.).
Graad 4: levensbedreigend en ziekenhuisopname, dit is er niet bij hand- en voetsyndroom omdat dit geen
levensbedreigend ziektepatroon is.
Graad 5: dood
2
