monday 3:53pm
thema 5 | waarneming, gedrag en regeling
b1 ~ je omgeving waarnemen
• om je omgeving waar te nemen, gebruik je je zintuigen
zintuig: orgaan dat reageert op prikkels
prikkels: invloed uit de omgeving op een organisme
• als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan in de zintuigcellen impulsen
impulsen: elektrische signalen [ seintjes ] , die van zintuigen via de zenuwen naar de hersenen
worden geleid.
de hersenen verwerken de impulsen die van de zintuigen af komen, en je reageert.
• in de huid heb je vier zintuigen die
iets kunnen voelen:
- warmte zintuig: reactie met
aanraking van iets warmers dan
de huid
- koudezintuig: reactie met
aanraking van iets kouders dan
de huid
- drukzintuig: reactie als er op de
huid wordt gedrukt
- tastzintuig: lichte aanraking
ZINTUIG LIGGING PRIKKEL
gezichtszintuig in de ogen licht
gehoorzintuig in de oren geluid
evenwichtszintuig in de oren zwaartekracht
reukzintuig in de neus geur
smaakzintuig in de tong smaak
warmtezintuig in de huid warmte
koudezintuig in de huid kou
drukzintuig in de huid druk
tastzintuig in de huid lichte aanraking
, monday 3:53pm
• het onstaan van impulsen
in zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als de prikkel sterk genoeg is. de kleinste prikkelsterkte
die een impuls veroorzaakt, heet de drempelwaarde. als een prikkel zwakker dan de
drempelwaarde is, worden er geen impulsen onstaan.
als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde, neemt de impulsfrequentie toe.
de sterkte van het signaal [ de amplitude ] is bij een impuls altijd hetzelfde.
• elk type zintuigcel heeft voor elke prikkel een
bepaalde drempelwaarde.
in je ogen zijn die speciaal gevoelig voor licht.
licht is daarom de adequate prikkel. vor deze
prikkel heeft de zintuigcel een lage
drempelwaarde.
• drempelwaarde niet altijd even hoog
gewenning: wanneer een prikkel enige tijd
aanhoudt, ontstaan in de zintuigcellen minder
impulsen.
b2 ~ voelen, ruiken, en prooeven
• opperhuid
bestaat uit twee delen: hoornlaag en kiemlaag.
hoornlaag:
- bestaat uit resten van dode cellen
- beschermt het licham tegen beschadiging,
ziekteverwekkers [ bacteriën ] , uitdroging
- slijt aan de buitenkant af
kiemlaag:
- bestaat uit levende cellen
- onderste laag cellen deelt zich voortdurend, daardoor steeds nieuwe cellen bij
- bovenste laag kiemcellen schuiven naar buiten en verhoornen; ze maken veel hoornstof
- hoornstof komt voor in nagels en haren
- als de cellen zijn verhoornd, sterven ze af
• lederhuid
- de tastzintuigen liggen hier
- zintuigcellen van het tastzintuig liggen in tastknopjes vlak onder de kiemlaag
- zintuigcellen van het drukzintuig liggen dieper in de huid
- pijnpunten
- haarspiertjes
- bloedvaten
- zweetklieren
zweetklieren produceren zweet. door de verdamping hiervan, koelt het lichaam af. de huid helpt
hierdoor met het regelen van lichaamstemperatuur.
thema 5 | waarneming, gedrag en regeling
b1 ~ je omgeving waarnemen
• om je omgeving waar te nemen, gebruik je je zintuigen
zintuig: orgaan dat reageert op prikkels
prikkels: invloed uit de omgeving op een organisme
• als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan in de zintuigcellen impulsen
impulsen: elektrische signalen [ seintjes ] , die van zintuigen via de zenuwen naar de hersenen
worden geleid.
de hersenen verwerken de impulsen die van de zintuigen af komen, en je reageert.
• in de huid heb je vier zintuigen die
iets kunnen voelen:
- warmte zintuig: reactie met
aanraking van iets warmers dan
de huid
- koudezintuig: reactie met
aanraking van iets kouders dan
de huid
- drukzintuig: reactie als er op de
huid wordt gedrukt
- tastzintuig: lichte aanraking
ZINTUIG LIGGING PRIKKEL
gezichtszintuig in de ogen licht
gehoorzintuig in de oren geluid
evenwichtszintuig in de oren zwaartekracht
reukzintuig in de neus geur
smaakzintuig in de tong smaak
warmtezintuig in de huid warmte
koudezintuig in de huid kou
drukzintuig in de huid druk
tastzintuig in de huid lichte aanraking
, monday 3:53pm
• het onstaan van impulsen
in zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als de prikkel sterk genoeg is. de kleinste prikkelsterkte
die een impuls veroorzaakt, heet de drempelwaarde. als een prikkel zwakker dan de
drempelwaarde is, worden er geen impulsen onstaan.
als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde, neemt de impulsfrequentie toe.
de sterkte van het signaal [ de amplitude ] is bij een impuls altijd hetzelfde.
• elk type zintuigcel heeft voor elke prikkel een
bepaalde drempelwaarde.
in je ogen zijn die speciaal gevoelig voor licht.
licht is daarom de adequate prikkel. vor deze
prikkel heeft de zintuigcel een lage
drempelwaarde.
• drempelwaarde niet altijd even hoog
gewenning: wanneer een prikkel enige tijd
aanhoudt, ontstaan in de zintuigcellen minder
impulsen.
b2 ~ voelen, ruiken, en prooeven
• opperhuid
bestaat uit twee delen: hoornlaag en kiemlaag.
hoornlaag:
- bestaat uit resten van dode cellen
- beschermt het licham tegen beschadiging,
ziekteverwekkers [ bacteriën ] , uitdroging
- slijt aan de buitenkant af
kiemlaag:
- bestaat uit levende cellen
- onderste laag cellen deelt zich voortdurend, daardoor steeds nieuwe cellen bij
- bovenste laag kiemcellen schuiven naar buiten en verhoornen; ze maken veel hoornstof
- hoornstof komt voor in nagels en haren
- als de cellen zijn verhoornd, sterven ze af
• lederhuid
- de tastzintuigen liggen hier
- zintuigcellen van het tastzintuig liggen in tastknopjes vlak onder de kiemlaag
- zintuigcellen van het drukzintuig liggen dieper in de huid
- pijnpunten
- haarspiertjes
- bloedvaten
- zweetklieren
zweetklieren produceren zweet. door de verdamping hiervan, koelt het lichaam af. de huid helpt
hierdoor met het regelen van lichaamstemperatuur.
