Geschiedeniswerkplaats 2e editie Tweede Fase
Examenkatern Historische contexten
Koude Oorlog vwo
antwoorden
Hoofdstuk 3 De Koude Oorlog (1945-1991) antwoorden vwo
Introductie
Het IJzeren Gordijn
1 a Bijvoorbeeld: De Koude Oorlog was een conflict tussen de Verenigde Staten
(VS) en de Sovjet-Unie op allerlei gebied zonder dat het uitliep op een directe
‘warme’ oorlog tussen beide grootmachten.
b Bijvoorbeeld: Europa was vanaf 1945 in tweeën gedeeld door een ‘ijzeren
gordijn’, waardoor onderling contact nauwelijks mogelijk was. Ten westen van de
scheidslijn lagen kapitalistische landen, die sterk onder Amerikaanse invloed
stonden. Ten oosten daarvan lagen communistische landen, die aan de Sovjet-
Unie waren onderworpen.
c Bijvoorbeeld: 1972 bezoek Nixon aan China en 1972 Salt I verdrag
d Bijvoorbeeld: Er zijn nog maar weinig landen van het kapitalistische blok die
aan de Sovjet-Unie grenzen. Meestal grens de Sovjet-Unie in 1960 aan landen die
ook communistisch zijn.
§ 3.1 Blokvorming in Europa (1945-1955)
Op zoek naar de kern
Oude tegenstellingen
2 a Bijvoorbeeld: De Sovjet-Unie was communistisch en totalitair. De VS was
kapitalistisch en (parlementair-)democratisch.
b Bijvoorbeeld: Ze zagen elkaar als een bedreiging. Er was angst voor de
communistische wereldrevolutie in VS, maar Stalin wilde eerst zijn eigen land
opbouwen. De Sovjet-Unie vreesde een anticommunistische invasie gesteund
door de VS, maar de VS negeerde de Sovjet-Unie zo veel mogelijk.
Potsdam
3 a Bijvoorbeeld: Door de Duitse inval in de Sovjet-Unie werden de Sovjet-Unie
en de VS bondgenoten.
b Bijvoorbeeld: Truman dacht dat Stalin het communisme in heel Europa wilde
verbreiden. Stalin dacht Truman een einde wilden maken aan het communisme.
c Bijvoorbeeld: Een vredesregeling met Duitsland en de nieuwe
machtsverhoudingen in Europa.
De bom op Hiroshima
4 a - Truman wilde zo een snelle overgave van Japan bereiken.
- Truman kon hierdoor veel levens van Amerikaanse soldaten sparen.
- Truman wilde de oorlog beëindigen zonder deelname van de Sovjet-Unie.
b Bijvoorbeeld: Stalin veroverde twee Japanse eilanden, waarin Truman het
bewijs zag dat Stalin het communisme overal wilde verbreiden.
1
, Geschiedeniswerkplaats 2e editie Tweede Fase
Examenkatern Historische contexten
Koude Oorlog vwo
antwoorden
Blokvorming in Europa
5 a Bijvoorbeeld: In Oost-Europa zorgde de Sovjet-Unie voor volksdemocratieën
naar Sovjetmodel met gehoorzame communistische regeringen. Zo wilde hij
voorkomen dat de westelijke Sovjetgrens vanuit deze landen kon worden
bedreigd.
b Bijvoorbeeld: In West- en Zuid-Europa gaven de VS militaire en economische
hulp aan landen om een dam op te werpen tegen de communistische expansie.
c Volgens de Trumandoctrine (Trumanleer) moesten de VS ‘vrije volken’ helpen
tegen de communistische dreiging. Belangrijk hierbij was economische hulp.
Daarom presenteerde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken het naar
hem genoemde Marshallplan. De VS boden Europese landen veel geld en
goederen als ze Amerikaans toezicht accepteerden en met elkaar samenwerkten.
Dat was het begin van het proces van eenwording in Europa.
d Bijvoorbeeld: West-Europa bloeide economisch op en zette het proces van
eenwording in.
e Stalin zag daarin een poging van de VS om zijn invloedssfeer ten koste van de
SU uit te breiden.
6 a Bijvoorbeeld: Stalin probeerde heel Berlijn in handen te krijgen door de
toegangswegen tot West-Berlijn af te sluiten. Dat wisten de VS te voorkomen
door een jaar lang dat stadsdeel door de lucht te bevoorraden.
b Bijvoorbeeld: Duitsland werd verdeeld in twee staten: de democratische
Bondsrepubliek en de communistische DDR. Met de West-Europese landen sloten
de VS in 1949 een militair bondgenootschap: de NAVO. In 1955 richtte de Sovjet-
Unie in Oost-Europa de communistische tegenhanger op: het Warschaupact.
c Leg uit hoe de vorming van militaire bondgenootschappen leidde tot het harder
en grimmiger worden van de tegenstelling tussen de VS en de Sovjet-Unie.
Bijvoorbeeld: NAVO en Warschau bouwden beide een enorm militair apparaat op,
met steeds meer en sterkere wapens, waarvan aan beide kanten werd uitgelegd
dat dit nodig was voor de verwachte aanval van de andere partij.
McCarthy
7 a Bijvoorbeeld: De Russische atoombomtest en de machtsovername van de
communisten in China.
b Bijvoorbeeld: Hij beweerde dat de VS werden ondermijnd door Amerikaanse
communisten, die China aan het communisme hadden uitgeleverd en de Sovjet-
Unie door spionage aan een atoombom hadden geholpen.
c Beschrijf de gevolgen van deze redevoering.
Bijvoorbeeld: Er ontstond een heksenjacht op Amerikanen die werden verdacht
van communistische sympathieën. In de filmindustrie, het onderwijs en bij de
overheid verloren hierdoor honderden mensen onterecht hun baan.
2
Examenkatern Historische contexten
Koude Oorlog vwo
antwoorden
Hoofdstuk 3 De Koude Oorlog (1945-1991) antwoorden vwo
Introductie
Het IJzeren Gordijn
1 a Bijvoorbeeld: De Koude Oorlog was een conflict tussen de Verenigde Staten
(VS) en de Sovjet-Unie op allerlei gebied zonder dat het uitliep op een directe
‘warme’ oorlog tussen beide grootmachten.
b Bijvoorbeeld: Europa was vanaf 1945 in tweeën gedeeld door een ‘ijzeren
gordijn’, waardoor onderling contact nauwelijks mogelijk was. Ten westen van de
scheidslijn lagen kapitalistische landen, die sterk onder Amerikaanse invloed
stonden. Ten oosten daarvan lagen communistische landen, die aan de Sovjet-
Unie waren onderworpen.
c Bijvoorbeeld: 1972 bezoek Nixon aan China en 1972 Salt I verdrag
d Bijvoorbeeld: Er zijn nog maar weinig landen van het kapitalistische blok die
aan de Sovjet-Unie grenzen. Meestal grens de Sovjet-Unie in 1960 aan landen die
ook communistisch zijn.
§ 3.1 Blokvorming in Europa (1945-1955)
Op zoek naar de kern
Oude tegenstellingen
2 a Bijvoorbeeld: De Sovjet-Unie was communistisch en totalitair. De VS was
kapitalistisch en (parlementair-)democratisch.
b Bijvoorbeeld: Ze zagen elkaar als een bedreiging. Er was angst voor de
communistische wereldrevolutie in VS, maar Stalin wilde eerst zijn eigen land
opbouwen. De Sovjet-Unie vreesde een anticommunistische invasie gesteund
door de VS, maar de VS negeerde de Sovjet-Unie zo veel mogelijk.
Potsdam
3 a Bijvoorbeeld: Door de Duitse inval in de Sovjet-Unie werden de Sovjet-Unie
en de VS bondgenoten.
b Bijvoorbeeld: Truman dacht dat Stalin het communisme in heel Europa wilde
verbreiden. Stalin dacht Truman een einde wilden maken aan het communisme.
c Bijvoorbeeld: Een vredesregeling met Duitsland en de nieuwe
machtsverhoudingen in Europa.
De bom op Hiroshima
4 a - Truman wilde zo een snelle overgave van Japan bereiken.
- Truman kon hierdoor veel levens van Amerikaanse soldaten sparen.
- Truman wilde de oorlog beëindigen zonder deelname van de Sovjet-Unie.
b Bijvoorbeeld: Stalin veroverde twee Japanse eilanden, waarin Truman het
bewijs zag dat Stalin het communisme overal wilde verbreiden.
1
, Geschiedeniswerkplaats 2e editie Tweede Fase
Examenkatern Historische contexten
Koude Oorlog vwo
antwoorden
Blokvorming in Europa
5 a Bijvoorbeeld: In Oost-Europa zorgde de Sovjet-Unie voor volksdemocratieën
naar Sovjetmodel met gehoorzame communistische regeringen. Zo wilde hij
voorkomen dat de westelijke Sovjetgrens vanuit deze landen kon worden
bedreigd.
b Bijvoorbeeld: In West- en Zuid-Europa gaven de VS militaire en economische
hulp aan landen om een dam op te werpen tegen de communistische expansie.
c Volgens de Trumandoctrine (Trumanleer) moesten de VS ‘vrije volken’ helpen
tegen de communistische dreiging. Belangrijk hierbij was economische hulp.
Daarom presenteerde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken het naar
hem genoemde Marshallplan. De VS boden Europese landen veel geld en
goederen als ze Amerikaans toezicht accepteerden en met elkaar samenwerkten.
Dat was het begin van het proces van eenwording in Europa.
d Bijvoorbeeld: West-Europa bloeide economisch op en zette het proces van
eenwording in.
e Stalin zag daarin een poging van de VS om zijn invloedssfeer ten koste van de
SU uit te breiden.
6 a Bijvoorbeeld: Stalin probeerde heel Berlijn in handen te krijgen door de
toegangswegen tot West-Berlijn af te sluiten. Dat wisten de VS te voorkomen
door een jaar lang dat stadsdeel door de lucht te bevoorraden.
b Bijvoorbeeld: Duitsland werd verdeeld in twee staten: de democratische
Bondsrepubliek en de communistische DDR. Met de West-Europese landen sloten
de VS in 1949 een militair bondgenootschap: de NAVO. In 1955 richtte de Sovjet-
Unie in Oost-Europa de communistische tegenhanger op: het Warschaupact.
c Leg uit hoe de vorming van militaire bondgenootschappen leidde tot het harder
en grimmiger worden van de tegenstelling tussen de VS en de Sovjet-Unie.
Bijvoorbeeld: NAVO en Warschau bouwden beide een enorm militair apparaat op,
met steeds meer en sterkere wapens, waarvan aan beide kanten werd uitgelegd
dat dit nodig was voor de verwachte aanval van de andere partij.
McCarthy
7 a Bijvoorbeeld: De Russische atoombomtest en de machtsovername van de
communisten in China.
b Bijvoorbeeld: Hij beweerde dat de VS werden ondermijnd door Amerikaanse
communisten, die China aan het communisme hadden uitgeleverd en de Sovjet-
Unie door spionage aan een atoombom hadden geholpen.
c Beschrijf de gevolgen van deze redevoering.
Bijvoorbeeld: Er ontstond een heksenjacht op Amerikanen die werden verdacht
van communistische sympathieën. In de filmindustrie, het onderwijs en bij de
overheid verloren hierdoor honderden mensen onterecht hun baan.
2
