Hoofdstuk 3 Nederland (1948-2008)
3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978)
In dit paragraaf leer je:
- Hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
- Hoe de welvaart leidde tot maatschappelijke veranderingen
- Wat veranderde in de positie van jongeren en vrouwen
- Welke emigratie en immigratie plaatsvonden
Leidende vraag:
- Waardoor veranderen de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1948 en
1978?
Gaat over de periode van 1948-1978, de leidende vraag is: “Waardoor veranderde de
maatschappelijke verhoudingen in Nederland in deze periode?”. De Nederlandse economie maakte
van 1948 tot 1973 een ongekende bloei door. Export en werkgelegenheid groeide dankzij de
industrialisatie en de geleide loonpolitiek. De overheid gebruikte de toenemende welvaart voor de
uitbouw van de verzorgingsstaat (opbouw verzorgingsstaat). Het sociale stelsel werd uitgebreid met
de WW, AOW, de bijstand en de WAOO in overleg met sociale partners. In de jaren 60 groeide de
consumptie enorm. Mensen gingen grote uitgaven doen, zoals hun eerste auto en televisie. Tegelijk
begon de samenleving te ontzuilen (ontzuiling), het kerkbezoek liep terug (minder verzuiling) en
confessionelen organisaties verloren veel leden. Jongeren kregen meer geld en vrije tijd en gingen
langer naar school. Er ontstond een aparte jongerencultuur. Provo's eisten meer inspraak, de positie
voor vrouwen veranderde door de anticonceptiepil en de nieuwe echtscheidingswet. Feministische
actiegroepen, gingen actievoeren voor gelijke rechten en kansen voor vrouwen. Na 1945 veranderde
de samenstelling van de Nederlandse bevolking. Tussen 1948 en 1964 emigreerde (emigratie) een
half miljoen Nederlanders naar het buitenland. Immigratie was er vanuit de voormalige koloniën,
Indonesië, Suriname en de Antillen. Ook kwamen er arbeidsmigranten (komst arbeidsmigranten)
naar Nederland vanuit Zuid-Europa, Morocco en Turkije.
Begrippen van 3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978)
Babybom= geboortegolf
Geleide loonpolitiek= als de regering bepaalt hoe hard de lonen mogen stijgen
Handelingsonbekwaamheid= het niet mogen afsluiten van rechtsgeldige overeenkomsten
Hippie= jongere die zich op vredelievende en afwijkende manier afzet tegen de
consumptiemaatschappij en de heersende opvattingen (vanaf 1967&
Inspraak= zeggenschap, je mening mogen geven als een besluit wordt genomen
Nozem= stoer geklede jongere met vetkluif (vanaf 1955)
Oliecrisis= tekort aan olie die leidde tot een economische crisis (1973)
Ontzuiling= verdwijnen van de verzuiling
Poldermodel= overlegmodel gericht op overeenstemming en harmonie
Popmuziek= populaire muziek
Provo= jongere die zich uitdagend en speels afzet tegen bestaande gezagsverhoudingen (vanaf
1965)
Rooms-rode kabinetten= regeringen met de KVP en de PvdA
Sociale partners= werkgevers en werknemers
Verzorgingsstaat= staat die met sociale voorzieningen zorgt voor het welzijn van zijn burgers
3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978)
In dit paragraaf leer je:
- Hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
- Hoe de welvaart leidde tot maatschappelijke veranderingen
- Wat veranderde in de positie van jongeren en vrouwen
- Welke emigratie en immigratie plaatsvonden
Leidende vraag:
- Waardoor veranderen de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1948 en
1978?
Gaat over de periode van 1948-1978, de leidende vraag is: “Waardoor veranderde de
maatschappelijke verhoudingen in Nederland in deze periode?”. De Nederlandse economie maakte
van 1948 tot 1973 een ongekende bloei door. Export en werkgelegenheid groeide dankzij de
industrialisatie en de geleide loonpolitiek. De overheid gebruikte de toenemende welvaart voor de
uitbouw van de verzorgingsstaat (opbouw verzorgingsstaat). Het sociale stelsel werd uitgebreid met
de WW, AOW, de bijstand en de WAOO in overleg met sociale partners. In de jaren 60 groeide de
consumptie enorm. Mensen gingen grote uitgaven doen, zoals hun eerste auto en televisie. Tegelijk
begon de samenleving te ontzuilen (ontzuiling), het kerkbezoek liep terug (minder verzuiling) en
confessionelen organisaties verloren veel leden. Jongeren kregen meer geld en vrije tijd en gingen
langer naar school. Er ontstond een aparte jongerencultuur. Provo's eisten meer inspraak, de positie
voor vrouwen veranderde door de anticonceptiepil en de nieuwe echtscheidingswet. Feministische
actiegroepen, gingen actievoeren voor gelijke rechten en kansen voor vrouwen. Na 1945 veranderde
de samenstelling van de Nederlandse bevolking. Tussen 1948 en 1964 emigreerde (emigratie) een
half miljoen Nederlanders naar het buitenland. Immigratie was er vanuit de voormalige koloniën,
Indonesië, Suriname en de Antillen. Ook kwamen er arbeidsmigranten (komst arbeidsmigranten)
naar Nederland vanuit Zuid-Europa, Morocco en Turkije.
Begrippen van 3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978)
Babybom= geboortegolf
Geleide loonpolitiek= als de regering bepaalt hoe hard de lonen mogen stijgen
Handelingsonbekwaamheid= het niet mogen afsluiten van rechtsgeldige overeenkomsten
Hippie= jongere die zich op vredelievende en afwijkende manier afzet tegen de
consumptiemaatschappij en de heersende opvattingen (vanaf 1967&
Inspraak= zeggenschap, je mening mogen geven als een besluit wordt genomen
Nozem= stoer geklede jongere met vetkluif (vanaf 1955)
Oliecrisis= tekort aan olie die leidde tot een economische crisis (1973)
Ontzuiling= verdwijnen van de verzuiling
Poldermodel= overlegmodel gericht op overeenstemming en harmonie
Popmuziek= populaire muziek
Provo= jongere die zich uitdagend en speels afzet tegen bestaande gezagsverhoudingen (vanaf
1965)
Rooms-rode kabinetten= regeringen met de KVP en de PvdA
Sociale partners= werkgevers en werknemers
Verzorgingsstaat= staat die met sociale voorzieningen zorgt voor het welzijn van zijn burgers
