Hygiëne en infectiepreventie in de mondzorgpraktijk
H2. Principes van hygiëne en infectiepreventie:
- Hygiëne is belangrijk voor de gezondheid van de mens en omvat alle maatregelen die
worden genomen om de gezondheid te beschermen – ook belangrijk in de gezondheidszorg
- Bij infectiepreventie worden allerlei maatregelen genomen om verspreiding van micro-
organismen en infectieziekten te voorkomen, om patiënt en medewerkers te beschermen
Geschiedenis:
- In de middeleeuwen richtten kloosterorden voor het verzorgen van zieken de eerste
ziekenhuizen op, gasthuizen – tot die tijd was er weinig aandacht geweest voor hygiëne en
het bevorderen van gezondheid en ook in de middeleeuwse gasthuizen waren de
omstandigheden erg onhygiënisch – later gingen burgerij gasthuizen runnen – duurde nog
een hele tijd voor de hygiëne verbeterde
- Enkele inzichten en ontwikkelingen in de hygiëne en microbiologie die van belang zijn
geweest voor de huidige infectiepreventie -> puntsgewijs:
In de zeventiende eeuw bouwde de Nederlander Antoni van Leeuwenhoek (1632-
1723) microscopen met voor zijn tijd onovertroffen sterke vergroting, daarmee nam
hij voor het eerst bacteriën waar
Edward Jenner (1749-1823) voerde aan het eind van de achttiende eeuw de eerste
vaccinatie tegen humane pokken uit door mensen te besmetten met koepokken
In de negentiende eeuw ontdekte Louis Pasteur (1822-1895) dat bederf wordt
veroorzaakt door bacteriën, ook ontwikkelde hij het proces van pasteuriseren en de
vaccinatie tegen hondsdolheid
Legde Ignaz Semmelweis (1818-1865) het verband tussen kraamvrouwenkoorts en
artsen die eerst een autopsie uitvoerden en daarna hielpen bij een bevalling, verder
bewees hij dat het wassen van de handen met chloor door deze artsen
kramenvrouwsterfte kon verminderen
Florence Nightingale (1820-1910) zette zich in de negentiende eeuw onder meer in
voor hygiëne en schoon voedsel en water in ziekenhuizen, ook toonde ze samen met
de statisticus William Farr aan dat de hoge sterfte in militaire ziekenhuizen
samenhing met overbezetting en infectieziekten
Eind negentiende eeuw werd in London het eerste moderne rioleringsstelsel
aangelegd om afvalwater op hygiënische wijze af te voeren
De chirurg Joseph Lister (1827-1912) paste eind negentiende eeuw als eerste een
carboloplossing toe om micro-organismen in de lucht en op de huid van patiënten te
doden, hiermee werd hij de grondlegger van de aseptische techniek bij operaties
Robert Koch (1843-1910) legde de associatie tussen ontwikkelen van koorts en
micro-organismen. Hij ontdekte ook dat bacteriën de verwekker zijn van tuberculose,
miltvuur en cholera. Verder stelde hij een aantal regels op om te bepalen of
bepaalde micro-organismen de oorzaak van een bepaalde ziekte zijn, de
zogenoemde postulaten van Koch
In de jaren twintig van de vorige eeuw ontdekte Alexander Fleming (1881-1955) het
eerste antimicrobiële middel, penicilline, dat in de Tweede Wereldoorlog voor het
eerst werd ingezet. Daarna volgden snel andere middelen en dacht men infecties
onder controle hebben
In de loop van de twintigste eeuw werd echter duidelijk dat ‘nieuwe’ micro-
organismen en infectieziekten zich blijven ontwikkelen, ook werd duidelijk dat micro-
H2. Principes van hygiëne en infectiepreventie:
- Hygiëne is belangrijk voor de gezondheid van de mens en omvat alle maatregelen die
worden genomen om de gezondheid te beschermen – ook belangrijk in de gezondheidszorg
- Bij infectiepreventie worden allerlei maatregelen genomen om verspreiding van micro-
organismen en infectieziekten te voorkomen, om patiënt en medewerkers te beschermen
Geschiedenis:
- In de middeleeuwen richtten kloosterorden voor het verzorgen van zieken de eerste
ziekenhuizen op, gasthuizen – tot die tijd was er weinig aandacht geweest voor hygiëne en
het bevorderen van gezondheid en ook in de middeleeuwse gasthuizen waren de
omstandigheden erg onhygiënisch – later gingen burgerij gasthuizen runnen – duurde nog
een hele tijd voor de hygiëne verbeterde
- Enkele inzichten en ontwikkelingen in de hygiëne en microbiologie die van belang zijn
geweest voor de huidige infectiepreventie -> puntsgewijs:
In de zeventiende eeuw bouwde de Nederlander Antoni van Leeuwenhoek (1632-
1723) microscopen met voor zijn tijd onovertroffen sterke vergroting, daarmee nam
hij voor het eerst bacteriën waar
Edward Jenner (1749-1823) voerde aan het eind van de achttiende eeuw de eerste
vaccinatie tegen humane pokken uit door mensen te besmetten met koepokken
In de negentiende eeuw ontdekte Louis Pasteur (1822-1895) dat bederf wordt
veroorzaakt door bacteriën, ook ontwikkelde hij het proces van pasteuriseren en de
vaccinatie tegen hondsdolheid
Legde Ignaz Semmelweis (1818-1865) het verband tussen kraamvrouwenkoorts en
artsen die eerst een autopsie uitvoerden en daarna hielpen bij een bevalling, verder
bewees hij dat het wassen van de handen met chloor door deze artsen
kramenvrouwsterfte kon verminderen
Florence Nightingale (1820-1910) zette zich in de negentiende eeuw onder meer in
voor hygiëne en schoon voedsel en water in ziekenhuizen, ook toonde ze samen met
de statisticus William Farr aan dat de hoge sterfte in militaire ziekenhuizen
samenhing met overbezetting en infectieziekten
Eind negentiende eeuw werd in London het eerste moderne rioleringsstelsel
aangelegd om afvalwater op hygiënische wijze af te voeren
De chirurg Joseph Lister (1827-1912) paste eind negentiende eeuw als eerste een
carboloplossing toe om micro-organismen in de lucht en op de huid van patiënten te
doden, hiermee werd hij de grondlegger van de aseptische techniek bij operaties
Robert Koch (1843-1910) legde de associatie tussen ontwikkelen van koorts en
micro-organismen. Hij ontdekte ook dat bacteriën de verwekker zijn van tuberculose,
miltvuur en cholera. Verder stelde hij een aantal regels op om te bepalen of
bepaalde micro-organismen de oorzaak van een bepaalde ziekte zijn, de
zogenoemde postulaten van Koch
In de jaren twintig van de vorige eeuw ontdekte Alexander Fleming (1881-1955) het
eerste antimicrobiële middel, penicilline, dat in de Tweede Wereldoorlog voor het
eerst werd ingezet. Daarna volgden snel andere middelen en dacht men infecties
onder controle hebben
In de loop van de twintigste eeuw werd echter duidelijk dat ‘nieuwe’ micro-
organismen en infectieziekten zich blijven ontwikkelen, ook werd duidelijk dat micro-
