Samenvatting Strafrecht
Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht, kennisclips, aantekeningen college
WC 1&2 De advocaat en de verdachte 1
Leerdoelen week 1:
• uitleggen wanneer iemand kan worden aangemerkt als verdachte;
• de rechten van de verdachte uitleggen;
• het legaliteitsbeginsel toepassen;
• het vierlagenmodel toepassen;
• de voorwaarden voor een strafbare poging en voorbereiding beschrijven;
• de verschillende deelnemingsvormen beschrijven;
• de hiervoor genoemde leerdoelen toepassen op een casus.
Kennisclips
De verdachte en de advocaat
Legaliteitsbeginsel (materieel) (art.1 Sr)
Geen straf zonder daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling.
Verdachte (art.27 Sv)
Iemand kan aangemerkt worden als verdachte, wanneer:
1. Er een redelijk vermoeden van schuld is.
2. Dit redelijke vermoeden moet gebaseerd zijn op objectiveerbare feiten en omstandigheden.
3. Het redelijke vermoeden van schuld moet verbonden zijn aan een concreet strafbaar feit.
è Jurisprudentie redelijk vermoeden:
o Hollende kleurling arrest: er is geen sprake van een verdachte. De politie had een
redelijke vermoeden van schuld gebaseerd op het feit dat de ‘’verdachte” aan
het rennen was toen zij hem zagen en aanhielden. Slechts het feit dat de man
aan het rennen was is onvoldoende redelijke vermoeden.
o Stormsteegarrest: er is sprake van een verdachte. De politie had een redelijk
vermoeden van schuld gebaseerd op het feit dat de man van de politie schrok en
begon met rennen. Doordat de man pas begon met rennen na het zien van de
politie, was dit voldoende redelijk vermoede.
è Nadat een persoon als verdachte is aangemerkt en na dagvaarding, start de
vervolgprocedure. (art.29 lid 2 Sr)
è Als gevolg van een aangemerkte verdachte mogen dwangmiddelen worden toegepast,
waardoor zijn vrijheid wordt ingeperkt.
Aanvullende rechten van de verdachte:
• Recht op rechtsbijstand (art. 28 Sv)
o Gekozen of toegevoegde raadsman (titel 3 boek 1 Sv)
o Ongestoord contact met de raadsman (art.50 Sv)
o Telkens op verzoek van verdachte
• Zwijgrecht (art.29 Sv)
, o Niet verplicht om vragen te beantwoorden (nemo tenetuur beginsel: niet verplicht
mee te werken aan eigen veroordeling)
o Cautie(plicht) (verdachte moet door de politie op zijn zwijgrecht gewezen worden,
vanaf het moment dat hij is aangemerkt als verdachte.)
• Recht op inzage van processtukken
o na dagvaarding heeft de verdachte recht op inzage van alle processtukken
è Jurisprudentie cautieplicht/zwijgrecht:
è Plasticboodschappentasje arrest: de politie is bekende van de man en vraagt hem in een
normaal praatje wat hij in zijn tas heeft. Daarop bekend de man dat hij gesloten boeken in
zijn tas heeft. De man wordt vervolgen aangehouden door de politie en voert aan dat de
politie hem had moeten wijzen op zijn zwijgrecht. Dit is echter niet het geval, omdat de man
niet in aanmerking kwam als verdachte toen de politie hem aansprak. De politie had dus
geen cautieplicht.
Het vierlagenmodel
Vierlagenmodel – voorwaarden strafbaarheid:
1. (MG) Menselijke gedraging of nalaten
-> Er moet sprake zijn van een menselijke gedragen dus dieren kunnen niet gestraft worden.
2. (DO) Delictsomschrijving
-> Het handelen moet binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving vallen
(legaliteitsbeginsel)
3. (W) Wederrechtelijk
-> Het handelen moet in strijd zijn met de wet. Noodweer o.i.d kan ervoor zorgen dat dit niet
zo is.
4. (V) Schuld, verwijtbaarheid
-> Iemand is schuldig als er van hem een andere gedraging verwacht kon worden.
Ontoerekeningsvatbaarheid o.i.d kan ervoor zorgen dat iemand niet verwijtbaar is.
Bestandsdelen en elementen
De delicsomschrijving bevat bestandsdelen die de voorwaarden vormen om te kunnen voldoen aan
het delict. Wederrechtelijkheid en schuld zijn elementen los van de bestandsdelen in de
delictsomschrijving, waaraan voldaan moet worden om een straf op de kunnen leggen.
• Wederrechtelijkheid wordt een bestandsdeel als het in de delicsomschrijving staat en
hoeft dan niet meer apart als element getoetst te worden.
• Schuld wordt een bestandsdeel als het in de delictsomschrijving staat en hoeft dan
niet meer apart als element getoetst te worden -> culpa.
Poging en voorbereiding
Als (nog) niet alle bestandsdelen uit de delictsomschrijving zijn vervult, kan een verdachte toch
gestraft worden als er sprake is van een strafbare poging of voorbereiding.
Strafbare poging (art.45 lid 1 Sr)
Er is sprake van een strafbare poging, wanneer:
1. Het gaat om een misdrijf (dus niet overtreding)
2. De dader had het voornemen om dit misdrijf te plegen
3. Dit voornemen heeft vorm gekregen in het begin van uitvoering
, • Jurisprudentie begin van uitvoering
o Cito arrest: een gedraging geldt alleen als een begin van uitvoering van het
misdrijf, als het naar uiterlijke verschijningsvormen geacht moet worden te
zijn gericht op voltooiing van het misdrijf. -> Bij een gewapende overval staan
mannen in een bivakmuts en met wapen voor de deur van een winkel, maar
de medewerkers van de winkel deden de deur niet open. De overval is dus
niet geslaagd, maar het gedrag van de overvallers wees erop dat zij dit wel
van plan waren. Er is dus sprake van begin tot uitvoering.
o Grenswikkelkantoor arrest: er is geen sprake van een poging tot uitvoering,
omdat de mannen die de overval wilde plegen, hun busje op de parkeerplaats
nooit hebben verlaten. Ookal verdacht zijn deze gedragingen onvoldoende
om begin van uitvoering vast te stellen en is het dus geen strafbare poging.
o Videodozijn arrest: niet alleen fysieke gedragingen kunnen leiden tot een
strafbare poging, maar alle feiten en omstandigheden eromheen zijn ook van
belang.
2 soorten strafbare poging:
o Absoluut ondeugdelijke poging -> de poging had door verkeerde inzet van middelen iod, al
nooit kunnen slagen.
o Niet strafbaar
o Middel: iemand proberen door te schieten met een waterpistool, iemand proberen
te vergiftigen met muntthee.
o Object: een lijk proberen te vermoorden
o Relatief ondeugdelijke poging -> de poging is door omstandigheden mislukt.
o Strafbaar
o Middel: iemand proberen dood te schieten met een geladen pistool, maar het pistool
werkt niet.
o Object: een kluis openbreken en proberen leeg te halen, maar de kluis is al leeg.
Strafbare voorbereiding (art.46 lid 1 Sr)
Er is sprake van een strafbare voorbereiding, wanneer:
1. er sprake is van een misdrijf
2. op dat misdrijf staat een gevangenisstraf van meer dan acht jaar.
3. de intentie van de voorbereiding blijkt door geschikte stappen bedoeld voor het begaan van het
misdrijf
Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht, kennisclips, aantekeningen college
WC 1&2 De advocaat en de verdachte 1
Leerdoelen week 1:
• uitleggen wanneer iemand kan worden aangemerkt als verdachte;
• de rechten van de verdachte uitleggen;
• het legaliteitsbeginsel toepassen;
• het vierlagenmodel toepassen;
• de voorwaarden voor een strafbare poging en voorbereiding beschrijven;
• de verschillende deelnemingsvormen beschrijven;
• de hiervoor genoemde leerdoelen toepassen op een casus.
Kennisclips
De verdachte en de advocaat
Legaliteitsbeginsel (materieel) (art.1 Sr)
Geen straf zonder daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling.
Verdachte (art.27 Sv)
Iemand kan aangemerkt worden als verdachte, wanneer:
1. Er een redelijk vermoeden van schuld is.
2. Dit redelijke vermoeden moet gebaseerd zijn op objectiveerbare feiten en omstandigheden.
3. Het redelijke vermoeden van schuld moet verbonden zijn aan een concreet strafbaar feit.
è Jurisprudentie redelijk vermoeden:
o Hollende kleurling arrest: er is geen sprake van een verdachte. De politie had een
redelijke vermoeden van schuld gebaseerd op het feit dat de ‘’verdachte” aan
het rennen was toen zij hem zagen en aanhielden. Slechts het feit dat de man
aan het rennen was is onvoldoende redelijke vermoeden.
o Stormsteegarrest: er is sprake van een verdachte. De politie had een redelijk
vermoeden van schuld gebaseerd op het feit dat de man van de politie schrok en
begon met rennen. Doordat de man pas begon met rennen na het zien van de
politie, was dit voldoende redelijk vermoede.
è Nadat een persoon als verdachte is aangemerkt en na dagvaarding, start de
vervolgprocedure. (art.29 lid 2 Sr)
è Als gevolg van een aangemerkte verdachte mogen dwangmiddelen worden toegepast,
waardoor zijn vrijheid wordt ingeperkt.
Aanvullende rechten van de verdachte:
• Recht op rechtsbijstand (art. 28 Sv)
o Gekozen of toegevoegde raadsman (titel 3 boek 1 Sv)
o Ongestoord contact met de raadsman (art.50 Sv)
o Telkens op verzoek van verdachte
• Zwijgrecht (art.29 Sv)
, o Niet verplicht om vragen te beantwoorden (nemo tenetuur beginsel: niet verplicht
mee te werken aan eigen veroordeling)
o Cautie(plicht) (verdachte moet door de politie op zijn zwijgrecht gewezen worden,
vanaf het moment dat hij is aangemerkt als verdachte.)
• Recht op inzage van processtukken
o na dagvaarding heeft de verdachte recht op inzage van alle processtukken
è Jurisprudentie cautieplicht/zwijgrecht:
è Plasticboodschappentasje arrest: de politie is bekende van de man en vraagt hem in een
normaal praatje wat hij in zijn tas heeft. Daarop bekend de man dat hij gesloten boeken in
zijn tas heeft. De man wordt vervolgen aangehouden door de politie en voert aan dat de
politie hem had moeten wijzen op zijn zwijgrecht. Dit is echter niet het geval, omdat de man
niet in aanmerking kwam als verdachte toen de politie hem aansprak. De politie had dus
geen cautieplicht.
Het vierlagenmodel
Vierlagenmodel – voorwaarden strafbaarheid:
1. (MG) Menselijke gedraging of nalaten
-> Er moet sprake zijn van een menselijke gedragen dus dieren kunnen niet gestraft worden.
2. (DO) Delictsomschrijving
-> Het handelen moet binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving vallen
(legaliteitsbeginsel)
3. (W) Wederrechtelijk
-> Het handelen moet in strijd zijn met de wet. Noodweer o.i.d kan ervoor zorgen dat dit niet
zo is.
4. (V) Schuld, verwijtbaarheid
-> Iemand is schuldig als er van hem een andere gedraging verwacht kon worden.
Ontoerekeningsvatbaarheid o.i.d kan ervoor zorgen dat iemand niet verwijtbaar is.
Bestandsdelen en elementen
De delicsomschrijving bevat bestandsdelen die de voorwaarden vormen om te kunnen voldoen aan
het delict. Wederrechtelijkheid en schuld zijn elementen los van de bestandsdelen in de
delictsomschrijving, waaraan voldaan moet worden om een straf op de kunnen leggen.
• Wederrechtelijkheid wordt een bestandsdeel als het in de delicsomschrijving staat en
hoeft dan niet meer apart als element getoetst te worden.
• Schuld wordt een bestandsdeel als het in de delictsomschrijving staat en hoeft dan
niet meer apart als element getoetst te worden -> culpa.
Poging en voorbereiding
Als (nog) niet alle bestandsdelen uit de delictsomschrijving zijn vervult, kan een verdachte toch
gestraft worden als er sprake is van een strafbare poging of voorbereiding.
Strafbare poging (art.45 lid 1 Sr)
Er is sprake van een strafbare poging, wanneer:
1. Het gaat om een misdrijf (dus niet overtreding)
2. De dader had het voornemen om dit misdrijf te plegen
3. Dit voornemen heeft vorm gekregen in het begin van uitvoering
, • Jurisprudentie begin van uitvoering
o Cito arrest: een gedraging geldt alleen als een begin van uitvoering van het
misdrijf, als het naar uiterlijke verschijningsvormen geacht moet worden te
zijn gericht op voltooiing van het misdrijf. -> Bij een gewapende overval staan
mannen in een bivakmuts en met wapen voor de deur van een winkel, maar
de medewerkers van de winkel deden de deur niet open. De overval is dus
niet geslaagd, maar het gedrag van de overvallers wees erop dat zij dit wel
van plan waren. Er is dus sprake van begin tot uitvoering.
o Grenswikkelkantoor arrest: er is geen sprake van een poging tot uitvoering,
omdat de mannen die de overval wilde plegen, hun busje op de parkeerplaats
nooit hebben verlaten. Ookal verdacht zijn deze gedragingen onvoldoende
om begin van uitvoering vast te stellen en is het dus geen strafbare poging.
o Videodozijn arrest: niet alleen fysieke gedragingen kunnen leiden tot een
strafbare poging, maar alle feiten en omstandigheden eromheen zijn ook van
belang.
2 soorten strafbare poging:
o Absoluut ondeugdelijke poging -> de poging had door verkeerde inzet van middelen iod, al
nooit kunnen slagen.
o Niet strafbaar
o Middel: iemand proberen door te schieten met een waterpistool, iemand proberen
te vergiftigen met muntthee.
o Object: een lijk proberen te vermoorden
o Relatief ondeugdelijke poging -> de poging is door omstandigheden mislukt.
o Strafbaar
o Middel: iemand proberen dood te schieten met een geladen pistool, maar het pistool
werkt niet.
o Object: een kluis openbreken en proberen leeg te halen, maar de kluis is al leeg.
Strafbare voorbereiding (art.46 lid 1 Sr)
Er is sprake van een strafbare voorbereiding, wanneer:
1. er sprake is van een misdrijf
2. op dat misdrijf staat een gevangenisstraf van meer dan acht jaar.
3. de intentie van de voorbereiding blijkt door geschikte stappen bedoeld voor het begaan van het
misdrijf
