Kennis geestelijke stromingen
Boek: de vijf religies van de wereld – Henk Schouten
En document op moodle over humanisme
40 MC vragen verdeeld over de geestelijke stromingen
Oefentoets en extra colleges over de stromingen op moodle
65% - 26 vragen = voldoende
Basisleerstof is leren op feiteniveau. Globaal criterium: schuingedrukte termen moet je
kennen
,Hindoeïsme
Oorsprong en ontstaan
Naam komt van rivier de Indus in Pakistan, ontstaan ten
oosten van die rivier = India.
De Indiërs noemde hun geloof “sanatana dharma” (de
eeuwige leer of bestemming)
“alle rivieren stromen naar dezelfde zee” oftewel alle
religieuze wegen brengen je naar hetzelfde: je uiteindelijke verlossing
Er zijn twee lagen te onderscheiden:
1. De oeroude natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India – de
natuurkrachten werden als goden gezien
2. De religie van de Ariërs, volksstammen die na 2000 voor gjt langzamerhand heel
India zijn gaan beheersen en hun stempel hebben gezet op India. Zij hebben het
kastenstelsel geïntroduceerd en hiermee een sociale orde gecreëerd
Orde van de natuur: water stroomt naar de zee, de zon komt op en gaat onder etc.
Morele orde: wat is juist om te doen. bijvoorbeeld leefregels en reinheidsvoorschriften
Kosmische orde: de maatschappij waarin de biografie zich afspeelden. In het hindoeïsme is
dit het kastenstelsel en je “jati”
Kastenstelsel:
1. Brahmanen – priesters
2. Kshatriya’s – edelen, landeigenaren,
aristocratie en militaire, prinsen,
koningen
3. Vaisya’s – kooplieden, landeigenaren,
arbeiders
4. Sjoedra’s of dasa’s – ongeschoolde
arbeiders, dienaren en slaven
Valt buiten het kastenstelsel:
onaanraakbaren/onreinbaren – Dalit (gaan
eigenlijk mensen niet mee om, bijvoorbeeld
slagers)
Ze kennen ook nog subkasten. Die hebben hun eigen leefregels, sociale groepen etc.
Tegenwoordig is het kastenstelsel afgeschaft, maar in de praktijk werkt het nog heel goed
door
Je leeft en hoort alles te doen binnen die kaste. Het is je begin en je eind, je krijgt hetzelfde
beroep als je vader en je trouwt ook binnen de kaste = jati
,Veda’s: heilige geschriften, oudste geschriften
De veda’s = weten –goddelijke openbaring – tussen
1500 en 800 VOOR gjt geschreven - hierin staan
vooral voorschriften voor de offers, spreuken,
liederen, bezweringsformules, mantra’s, teksten over
diverse rituelen en magische verhandelingen over hoe
je om moet gaan met ziekte, boze geesten en
dergelijke
De veda’s zijn geschreven in het Sankriet en kunnen alleen gelezen en uitgelegd worden
door de brahmanen (rituelen specialisten maar dit is heel formeel). In de praktijk is dit meer
de leraar (de goeroe)
Het gaat tegenwoordig meer over het gezag en de charisma van de veda’s dan wat er
daadwerkelijk in staat
Persoonlijk geloof en overgave aan de godheid of diepzinnige inzichten speelden hier nog
geen rol.
Upanisaden/ oepanisjaden: zij die zitten aan de voeten van de leermeesters. Schrijven
filosofische geschriften over de relatie tussen Brahman en Atman. Dit inzicht leidt tot
verlossing.
Monisme = de identiteit van de brahman en de Atman wordt aangeduid met de beroemde
woorden: tat twam asi = dat zijt gij.
Naast de veda’s worden alle grote verhalen veel afgebeeld en uitgebeeld en hebben deze,
naast de veda’s een grote rol in het alledaagse leven van een hindoe
2 grote verhalen in het hindoeïsme zijn de Mahabharata en de
Ramayana. Krishna speelt hier een grote rol in.
- Mahabharata (het grote verhaal): mix van allerlei
spannende verhalen en diepzinnige gedachten. Het
richt zich onder andere op het verklaren van vier
levensdoelen: kama (plezier), artha (rijkdom), dharma
(spirituele doel), moksja (bevrijding). Het verhaal gaat
vooral over koningen en prinsen, heiligen en wijzen,
demonen en goden. Er ontstaat een 12 jaar durende
ballingschap van de Pandava’s
, - Bhagavadgita (de zang van de verhevene): onderdeel van de Mahabharata. Gesprek
waarin Krishna de drie klassieke verlossingswegen van
het hindoeïsme ontvouwt: karmayoga, bhaktiyoga en
jhanayoga. Dit is de kern van het hindoeïsme. Het gaat
om de strijd van ayuna (het goede tegen het kwade).
o Omdat Krishna hier centraal staat is de verering
van een persoonlijke god de belangrijkste
verlossingsweg geworden
- Ramayana: net als Mahabharata een groot verhaal met
spannende avonturen. Het gaat over Sita, vrouw van
rama, die wordt ontvoerd door ravana. Hanoeman helpt
rama om zijn vrouw te bevrijden.
Reïncarnatie: zielsverhuizing, wedergeboorte
Brahman: staat voor het eeuwlijk goddelijke, het onstoffelijke, het onverantwoordelijke
orde van rust en harmonie. Het is geen schepper of god. Uit brahman komt alles voort en in
brahman keert alles weer terug.
Atman: de mens heeft een goddelijke ziel
Karma: letterlijk = actie. Wet van oorzaak en gevolg.
Werkt zowel tijdens het leven als erna, hoe je
terugkeert. Door goed te handelen en met de juiste
intentie kun je steeds in een beter leven
terechtkomen. Het werkt ook in het leven door goede
en slechte intenties.
Reïncarnatie: de terugkeer van je Atman in het
lichamelijk gedaante afhankelijk van het karma
Hindoes zijn vegetarisch omdat ze denken dat hun
Atman hun anders straft.
Samsara: kringloop/cirkelgang van leven, dood en
reïncarnatie.
Moksja: de verlossing uit de kringloop van de dood en het leven. Het moment waarop je
individuele ziel, Atman, opgaat in Brahman (opperste geest)
3 verlossingswegen (die genoemd worden in bhagavadgita):
Yoga/marga = weg
Karmayoga of karma-marga: weg van het handelen. Overeenkomstig je plaats in de
maatschappij, je doet wat je moet doen in het leven waarmee je geboren bent
Bhaktiyoga of Bhakti-marga: weg van de liefdevolle overgave. Overgave aan de godheid
Jhanayoga of jhana-marga: weg van het inzicht. Door studie en meditatie inzicht in de
eenheid van de brahman en Atman, mens en kosmos
Het hindoeïsme is een polytheïsme = meer godendom
Grootste god: Brahman
Brahman: uiterste werkelijkheid, bron van alles. Brahman is het ene, het gaat overstijgt het
menselijk voorstellingsvermogen. Geen persoon, onpersoonlijk. Uit Brahman komt alles
voort en om Brahman keert alles weer terug, zoals de golven in de zee.
Boek: de vijf religies van de wereld – Henk Schouten
En document op moodle over humanisme
40 MC vragen verdeeld over de geestelijke stromingen
Oefentoets en extra colleges over de stromingen op moodle
65% - 26 vragen = voldoende
Basisleerstof is leren op feiteniveau. Globaal criterium: schuingedrukte termen moet je
kennen
,Hindoeïsme
Oorsprong en ontstaan
Naam komt van rivier de Indus in Pakistan, ontstaan ten
oosten van die rivier = India.
De Indiërs noemde hun geloof “sanatana dharma” (de
eeuwige leer of bestemming)
“alle rivieren stromen naar dezelfde zee” oftewel alle
religieuze wegen brengen je naar hetzelfde: je uiteindelijke verlossing
Er zijn twee lagen te onderscheiden:
1. De oeroude natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India – de
natuurkrachten werden als goden gezien
2. De religie van de Ariërs, volksstammen die na 2000 voor gjt langzamerhand heel
India zijn gaan beheersen en hun stempel hebben gezet op India. Zij hebben het
kastenstelsel geïntroduceerd en hiermee een sociale orde gecreëerd
Orde van de natuur: water stroomt naar de zee, de zon komt op en gaat onder etc.
Morele orde: wat is juist om te doen. bijvoorbeeld leefregels en reinheidsvoorschriften
Kosmische orde: de maatschappij waarin de biografie zich afspeelden. In het hindoeïsme is
dit het kastenstelsel en je “jati”
Kastenstelsel:
1. Brahmanen – priesters
2. Kshatriya’s – edelen, landeigenaren,
aristocratie en militaire, prinsen,
koningen
3. Vaisya’s – kooplieden, landeigenaren,
arbeiders
4. Sjoedra’s of dasa’s – ongeschoolde
arbeiders, dienaren en slaven
Valt buiten het kastenstelsel:
onaanraakbaren/onreinbaren – Dalit (gaan
eigenlijk mensen niet mee om, bijvoorbeeld
slagers)
Ze kennen ook nog subkasten. Die hebben hun eigen leefregels, sociale groepen etc.
Tegenwoordig is het kastenstelsel afgeschaft, maar in de praktijk werkt het nog heel goed
door
Je leeft en hoort alles te doen binnen die kaste. Het is je begin en je eind, je krijgt hetzelfde
beroep als je vader en je trouwt ook binnen de kaste = jati
,Veda’s: heilige geschriften, oudste geschriften
De veda’s = weten –goddelijke openbaring – tussen
1500 en 800 VOOR gjt geschreven - hierin staan
vooral voorschriften voor de offers, spreuken,
liederen, bezweringsformules, mantra’s, teksten over
diverse rituelen en magische verhandelingen over hoe
je om moet gaan met ziekte, boze geesten en
dergelijke
De veda’s zijn geschreven in het Sankriet en kunnen alleen gelezen en uitgelegd worden
door de brahmanen (rituelen specialisten maar dit is heel formeel). In de praktijk is dit meer
de leraar (de goeroe)
Het gaat tegenwoordig meer over het gezag en de charisma van de veda’s dan wat er
daadwerkelijk in staat
Persoonlijk geloof en overgave aan de godheid of diepzinnige inzichten speelden hier nog
geen rol.
Upanisaden/ oepanisjaden: zij die zitten aan de voeten van de leermeesters. Schrijven
filosofische geschriften over de relatie tussen Brahman en Atman. Dit inzicht leidt tot
verlossing.
Monisme = de identiteit van de brahman en de Atman wordt aangeduid met de beroemde
woorden: tat twam asi = dat zijt gij.
Naast de veda’s worden alle grote verhalen veel afgebeeld en uitgebeeld en hebben deze,
naast de veda’s een grote rol in het alledaagse leven van een hindoe
2 grote verhalen in het hindoeïsme zijn de Mahabharata en de
Ramayana. Krishna speelt hier een grote rol in.
- Mahabharata (het grote verhaal): mix van allerlei
spannende verhalen en diepzinnige gedachten. Het
richt zich onder andere op het verklaren van vier
levensdoelen: kama (plezier), artha (rijkdom), dharma
(spirituele doel), moksja (bevrijding). Het verhaal gaat
vooral over koningen en prinsen, heiligen en wijzen,
demonen en goden. Er ontstaat een 12 jaar durende
ballingschap van de Pandava’s
, - Bhagavadgita (de zang van de verhevene): onderdeel van de Mahabharata. Gesprek
waarin Krishna de drie klassieke verlossingswegen van
het hindoeïsme ontvouwt: karmayoga, bhaktiyoga en
jhanayoga. Dit is de kern van het hindoeïsme. Het gaat
om de strijd van ayuna (het goede tegen het kwade).
o Omdat Krishna hier centraal staat is de verering
van een persoonlijke god de belangrijkste
verlossingsweg geworden
- Ramayana: net als Mahabharata een groot verhaal met
spannende avonturen. Het gaat over Sita, vrouw van
rama, die wordt ontvoerd door ravana. Hanoeman helpt
rama om zijn vrouw te bevrijden.
Reïncarnatie: zielsverhuizing, wedergeboorte
Brahman: staat voor het eeuwlijk goddelijke, het onstoffelijke, het onverantwoordelijke
orde van rust en harmonie. Het is geen schepper of god. Uit brahman komt alles voort en in
brahman keert alles weer terug.
Atman: de mens heeft een goddelijke ziel
Karma: letterlijk = actie. Wet van oorzaak en gevolg.
Werkt zowel tijdens het leven als erna, hoe je
terugkeert. Door goed te handelen en met de juiste
intentie kun je steeds in een beter leven
terechtkomen. Het werkt ook in het leven door goede
en slechte intenties.
Reïncarnatie: de terugkeer van je Atman in het
lichamelijk gedaante afhankelijk van het karma
Hindoes zijn vegetarisch omdat ze denken dat hun
Atman hun anders straft.
Samsara: kringloop/cirkelgang van leven, dood en
reïncarnatie.
Moksja: de verlossing uit de kringloop van de dood en het leven. Het moment waarop je
individuele ziel, Atman, opgaat in Brahman (opperste geest)
3 verlossingswegen (die genoemd worden in bhagavadgita):
Yoga/marga = weg
Karmayoga of karma-marga: weg van het handelen. Overeenkomstig je plaats in de
maatschappij, je doet wat je moet doen in het leven waarmee je geboren bent
Bhaktiyoga of Bhakti-marga: weg van de liefdevolle overgave. Overgave aan de godheid
Jhanayoga of jhana-marga: weg van het inzicht. Door studie en meditatie inzicht in de
eenheid van de brahman en Atman, mens en kosmos
Het hindoeïsme is een polytheïsme = meer godendom
Grootste god: Brahman
Brahman: uiterste werkelijkheid, bron van alles. Brahman is het ene, het gaat overstijgt het
menselijk voorstellingsvermogen. Geen persoon, onpersoonlijk. Uit Brahman komt alles
voort en om Brahman keert alles weer terug, zoals de golven in de zee.
