Samenvatting Reflecteren 2021-2022
1 LEREN
Geen eenduidige definitie over leren:
Leren is een cognitief proces. Het denken staat voorop.
Leren leidt vaak, niet altijd tot een gedragsverandering.
Leren is zowel een individueel als een sociaal proces.
Leren is een proces waarbij ook emoties een rol spelen.
Leren heeft te maken met iets nieuws toevoegen.
Leren is zowel een onbewust proces als bewuste activiteit en vertrekt vaak vanuit iets niet
weten.
1.1 VERSCHILLENDE OPVATTINGEN OVER LEREN
Abstracte vorm van leren
o Bv. kennis verwerven uit een boek
Ervaringsgericht leren
o Leren door te doen en je realiseren wat je doet
o Is reflectief leren (t.o.v. routinematig denken)
o Is systematisch en kritisch situaties onderzoeken
o Zo kom je tot nieuwe kennis en nieuwe handelingen
o Is combinatie van denken en doen
1.1.1 Kennis construeren
Hedendaagse constructivistische opvatting
Leren is een proces van kennisconstructie = betekenis geven aan ervaringen.
Leren is een actief proces = van externe sturing naar zelfsturing met eigen
verantwoordelijkheid.
Leren is voortbouwen op aanwezige kennis = bewust worden van impliciete kennis.
Leren is een sociaal proces = interactie met anderen.
Leren is situatie- en contextgebonden = invloed van omgeving en omstandigheden.
1.2 VERSCHILLENDE VORMEN VAN KENNIS
Kennis is niet statisch, maar continu aan verandering onderhevig!
Kennis uit formele bronnen: theorie, methodes, theoretische modellen, methodieken,
technieken.
Kennis uit informele bronnen: collega’s, media, tijdschriften, kranten…
Kennis uit eigen ervaringen: het dagelijkse leven als bron van kennis.
Verborgen kennis: onbewust opgeslagen informatie en observaties. Intuïtie is ook verborgen
kennis.
,Samenvatting Reflecteren 2021-2022
1.3 VERSCHILLENDE MANIEREN VAN LEREN
1.3.1 Cyclisch leren
De 4 stappen in leren:
1. Concreet ervaren.
= Je doet concrete en persoonlijke ervaringen op.
2. Reflecteren en observeren.
= Je kijkt terug op die ervaringen, mijmert
daarover, analyseert wat er gebeurd.
3. Abstracte begripsvorming en generalisatie.
= Je neemt afstand van de ervaringen en zoekt naar kapstokken en modellen om de
ervaringen te ordenen en te schematiseren.
4. Actief experimenteren.
= Je maakt hypotheses en deze zullen getest worden in toekomstig handelen. Je maakt
gebruik van eerdere ervaringen en probeert de opgedane kennis en vaardigheid uit in
nieuwe situaties.
Dit leidt dan opnieuw tot concrete ervaringen.
1.3.1.1 Concreet ervaren
Jij bent de centrale figuur, degene die geraakt is door iets of iemand.
De situatie moet je blijven bezighouden.
Je moet vanop een afstand kunnen kijken naar een situatie, waarbij je het gebeurde
gevoelsmatig al meer een plek hebt kunnen geven.
Positieve ervaringen zijn ook perfecte situaties om over te reflecteren.
Hou steeds rekening met deze criteria voor een goeie beginsituatie voor een reflectietaak!
1.3.1.2 Reflecteren en observeren
Nadenken over de ervaring:
Welke vragen kan je jezelf stellen tijdens het reflecteren?
Wat is er verkeerd gelopen?
Hoe voelde ik mij terwijl ik het deed?
Hoe reageerde mijn cliënt?
1.3.1.3 Abstracte begripsvorming en generalisatie
Welke conclusies kan je daaruit trekken?
= Leren van de ervaring
1.3.1.4 Actief experimenteren
DART-principe:
Doel: wat wil je bereiken?
Activiteiten: welke concrete stappen neem je om doel te bereiken?
Resultaat: wat wordt je bewijsmateriaal?
Tijd: wanneer wil je dat doel bereikt hebben?
, Samenvatting Reflecteren 2021-2022
1.3.2 Leerstijlen van Kolb
De 4 leerstijlen:
1. Doener: Leren door te doen. Praktijk- en doelgericht.
2. Bezinner (dromer): Eerst kijken en dan doen.
Verbeeldingskracht en fantasie.
3. Denker: Waarnemen, beredeneren en denken.
4. Beslisser: Heldere structuur nodig. Theorie aan praktijk
toetsen. Doelgericht, planmatig en besluitvaardig.
1.4 VERSCHILLENDE VORMEN VAN LEREN
1.4.1 Transformationeel leren
In de opleiding gaat het om competentiegericht leren.
Competentie = handelen in gevarieerde situaties op basis van kennis, houdingen en
vaardigheden.
leidt tot groei, ontwikkeling en verandering
We spreken ook wel over transformationeel leren
We onderscheiden hierin drie niveaus:
o DOEN = leren door actie
o DENKEN = leren door je bewust te worden van achterliggende opvattingen
o WILLEN = leren door keuzes te maken.
De drie niveaus staan in verbinding door ‘loops’ (lussen).
1 LEREN
Geen eenduidige definitie over leren:
Leren is een cognitief proces. Het denken staat voorop.
Leren leidt vaak, niet altijd tot een gedragsverandering.
Leren is zowel een individueel als een sociaal proces.
Leren is een proces waarbij ook emoties een rol spelen.
Leren heeft te maken met iets nieuws toevoegen.
Leren is zowel een onbewust proces als bewuste activiteit en vertrekt vaak vanuit iets niet
weten.
1.1 VERSCHILLENDE OPVATTINGEN OVER LEREN
Abstracte vorm van leren
o Bv. kennis verwerven uit een boek
Ervaringsgericht leren
o Leren door te doen en je realiseren wat je doet
o Is reflectief leren (t.o.v. routinematig denken)
o Is systematisch en kritisch situaties onderzoeken
o Zo kom je tot nieuwe kennis en nieuwe handelingen
o Is combinatie van denken en doen
1.1.1 Kennis construeren
Hedendaagse constructivistische opvatting
Leren is een proces van kennisconstructie = betekenis geven aan ervaringen.
Leren is een actief proces = van externe sturing naar zelfsturing met eigen
verantwoordelijkheid.
Leren is voortbouwen op aanwezige kennis = bewust worden van impliciete kennis.
Leren is een sociaal proces = interactie met anderen.
Leren is situatie- en contextgebonden = invloed van omgeving en omstandigheden.
1.2 VERSCHILLENDE VORMEN VAN KENNIS
Kennis is niet statisch, maar continu aan verandering onderhevig!
Kennis uit formele bronnen: theorie, methodes, theoretische modellen, methodieken,
technieken.
Kennis uit informele bronnen: collega’s, media, tijdschriften, kranten…
Kennis uit eigen ervaringen: het dagelijkse leven als bron van kennis.
Verborgen kennis: onbewust opgeslagen informatie en observaties. Intuïtie is ook verborgen
kennis.
,Samenvatting Reflecteren 2021-2022
1.3 VERSCHILLENDE MANIEREN VAN LEREN
1.3.1 Cyclisch leren
De 4 stappen in leren:
1. Concreet ervaren.
= Je doet concrete en persoonlijke ervaringen op.
2. Reflecteren en observeren.
= Je kijkt terug op die ervaringen, mijmert
daarover, analyseert wat er gebeurd.
3. Abstracte begripsvorming en generalisatie.
= Je neemt afstand van de ervaringen en zoekt naar kapstokken en modellen om de
ervaringen te ordenen en te schematiseren.
4. Actief experimenteren.
= Je maakt hypotheses en deze zullen getest worden in toekomstig handelen. Je maakt
gebruik van eerdere ervaringen en probeert de opgedane kennis en vaardigheid uit in
nieuwe situaties.
Dit leidt dan opnieuw tot concrete ervaringen.
1.3.1.1 Concreet ervaren
Jij bent de centrale figuur, degene die geraakt is door iets of iemand.
De situatie moet je blijven bezighouden.
Je moet vanop een afstand kunnen kijken naar een situatie, waarbij je het gebeurde
gevoelsmatig al meer een plek hebt kunnen geven.
Positieve ervaringen zijn ook perfecte situaties om over te reflecteren.
Hou steeds rekening met deze criteria voor een goeie beginsituatie voor een reflectietaak!
1.3.1.2 Reflecteren en observeren
Nadenken over de ervaring:
Welke vragen kan je jezelf stellen tijdens het reflecteren?
Wat is er verkeerd gelopen?
Hoe voelde ik mij terwijl ik het deed?
Hoe reageerde mijn cliënt?
1.3.1.3 Abstracte begripsvorming en generalisatie
Welke conclusies kan je daaruit trekken?
= Leren van de ervaring
1.3.1.4 Actief experimenteren
DART-principe:
Doel: wat wil je bereiken?
Activiteiten: welke concrete stappen neem je om doel te bereiken?
Resultaat: wat wordt je bewijsmateriaal?
Tijd: wanneer wil je dat doel bereikt hebben?
, Samenvatting Reflecteren 2021-2022
1.3.2 Leerstijlen van Kolb
De 4 leerstijlen:
1. Doener: Leren door te doen. Praktijk- en doelgericht.
2. Bezinner (dromer): Eerst kijken en dan doen.
Verbeeldingskracht en fantasie.
3. Denker: Waarnemen, beredeneren en denken.
4. Beslisser: Heldere structuur nodig. Theorie aan praktijk
toetsen. Doelgericht, planmatig en besluitvaardig.
1.4 VERSCHILLENDE VORMEN VAN LEREN
1.4.1 Transformationeel leren
In de opleiding gaat het om competentiegericht leren.
Competentie = handelen in gevarieerde situaties op basis van kennis, houdingen en
vaardigheden.
leidt tot groei, ontwikkeling en verandering
We spreken ook wel over transformationeel leren
We onderscheiden hierin drie niveaus:
o DOEN = leren door actie
o DENKEN = leren door je bewust te worden van achterliggende opvattingen
o WILLEN = leren door keuzes te maken.
De drie niveaus staan in verbinding door ‘loops’ (lussen).
