Poëziedossier
Nederlands
,Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 3
1. ‘Ziekenbezoek’ – J. Herzberg...................................................................................................................... 3
1.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................4
1.2 De parafrase...................................................................................................................................................4
1.3 De versleer......................................................................................................................................................4
1.4 De schrijfster...................................................................................................................................................5
1.5 De interpretatie..............................................................................................................................................5
2. Bommen – P. Rodenko............................................................................................................................... 5
2.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................5
2.2. De parafrase..................................................................................................................................................6
2.3 De versleer......................................................................................................................................................6
2.4 De schrijver.....................................................................................................................................................7
2.5 De interpretatie..............................................................................................................................................7
3. Jonge sla – R. Kopland................................................................................................................................ 8
3.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................8
3.2 De parafrase...................................................................................................................................................9
3.3 De versleer......................................................................................................................................................9
3.4 De schrijver...................................................................................................................................................10
3.5 De interpretatie............................................................................................................................................10
4. Te Middelharnis – E. Hoornik.................................................................................................................... 10
4.1 Het gedicht...................................................................................................................................................10
4.2 De parafrase.................................................................................................................................................11
4.3 De versleer....................................................................................................................................................11
4.4 De schrijver...................................................................................................................................................12
4.5 De interpretatie............................................................................................................................................13
5. Nu wij – A. Vegter.................................................................................................................................... 13
5.1 Het gedicht...................................................................................................................................................14
5.2 De parafrase.................................................................................................................................................14
5.3 De versleer....................................................................................................................................................14
5.4 De schrijfster.................................................................................................................................................15
5.5 De interpretatie............................................................................................................................................15
6. Opa – W. Wilmink.................................................................................................................................... 16
6.1 Het gedicht...................................................................................................................................................16
6.2 De parafrase.................................................................................................................................................17
1
, 6.3 De versleer....................................................................................................................................................17
6.4 De schrijver...................................................................................................................................................18
6.5 De interpretatie............................................................................................................................................18
7. Vrij Nederland – G. Krol............................................................................................................................ 18
7.1 Het gedicht...................................................................................................................................................18
7.2 De parafrase.................................................................................................................................................19
7.3 De versleer....................................................................................................................................................19
7.4 De schrijver...................................................................................................................................................20
7.5 De interpretatie............................................................................................................................................20
8. Essentie van het missen – A. Enquist........................................................................................................ 20
8.1 Het gedicht...................................................................................................................................................20
8.2 De parafrase.................................................................................................................................................21
8.3 De versleer....................................................................................................................................................21
8.4 De schrijfster.................................................................................................................................................23
8.5 De interpretatie............................................................................................................................................23
9. MH 17 – A. Vegter.................................................................................................................................... 23
9.1 Het gedicht...................................................................................................................................................23
9.2 De parafrase.................................................................................................................................................24
9.3 De versleer....................................................................................................................................................24
9.4 De schrijfster.................................................................................................................................................25
9.5 De interpretatie............................................................................................................................................25
10. Er is nog zomer – J. Herzberg.................................................................................................................. 26
10.1 Het gedicht.................................................................................................................................................26
10.2 De parafrase...............................................................................................................................................27
10.3 De versleer..................................................................................................................................................27
10.1 De schrijfster...............................................................................................................................................27
10.4 De interpretatie..........................................................................................................................................27
11. November – J.C. Bloem........................................................................................................................... 28
11.1 Het gedicht.................................................................................................................................................28
11.2 De parafrase...............................................................................................................................................29
11.3 De versleer..................................................................................................................................................29
11.4 De schrijver.................................................................................................................................................31
11.5 De interpretatie..........................................................................................................................................31
12. Gedeelde smart – L. Weemoedt.............................................................................................................. 31
12.1 Het gedicht.................................................................................................................................................31
12.2 De parafrase...............................................................................................................................................32
2
, 12.3 De versleer..................................................................................................................................................32
12.4 De schrijver.................................................................................................................................................34
12.5 De interpretatie..........................................................................................................................................34
13. Weggaan – R. Kopland............................................................................................................................ 34
13.1 Het gedicht.................................................................................................................................................34
13.2 De parafrase...............................................................................................................................................35
13.3 De versleer..................................................................................................................................................35
13.4 De schrijver.................................................................................................................................................36
13.5 De interpretatie..........................................................................................................................................36
14. Mijn moeder is mijn naam vergeten – N.M. Min.....................................................................................36
14.1 Het gedicht.................................................................................................................................................36
14.2 De parafrase...............................................................................................................................................37
14.3 De versleer..................................................................................................................................................37
14.4 De schrijfster...............................................................................................................................................38
14.5 De interpretatie..........................................................................................................................................38
15. Raadsel – J.P. Rawie............................................................................................................................... 38
15.1 Het gedicht.................................................................................................................................................38
15.2 De parafrase...............................................................................................................................................39
15.3 De versleer..................................................................................................................................................39
15.4 De schrijver.................................................................................................................................................41
15.5 De interpretatie..........................................................................................................................................41
Inleiding
In dit poëziedossier zal ik vijftien – met zorg uitgekozen – gedichten met u bespreken. Ik
vond het een erg leuke en interessante opdracht. Ik heb veel verschillende gedichten
gelezen en geanalyseerd en ik vond het leuk om te zien dat iedere dichter een verschillende
manier van schrijven heeft. Ik heb veel geleerd over alliteraties en assonanties en ik ben er
ook achter gekomen dat deze best ingewikkeld zijn. Zo kwam ik erachter dat je bij alliteraties
en assonanties ook moet opletten of iets een onbeklemtoonde of beklemtoonde lettergreep
heeft en dat vond ik nog best moeilijk. Ik heb verder meer geleerd over de dichters en over
hun werken. Bovendien weet ik nu hoe mooi en hoe betekenisvol gedichten kunnen zijn.
Normaal gesproken lees ik weleens een gedicht, maar ik sta er niet echt lang bij stil. Daarom
vond ik het zo interessant om dat nu wel te doen.
Veel leesplezier!
1. ‘Ziekenbezoek’ – J. Herzberg
3
, 1.1 Het gedicht
Het onderstaande gedicht heet ‘Ziekenbezoek’ en is geschreven door Judith Herzberg.
Mijn vader had een lang uur zitten zwijgen bij mijn bed.
Toen hij zijn hoed had opgezet
zei ik, nou, dit gesprek
is makkelijk te resumeren.
Nee, zei hij, nee toch niet,
je moet het maar eens proberen.
1.2 De parafrase
Het gedicht gaat over een vader die op bezoek gaat bij zijn kind.
1.3 De versleer
Het gedicht heeft één strofe en dat is een sextet, want het heeft zes regels.
Er staan een aantal enjambementen in dit gedicht. In regel 2 en 3 staat er: “opgezet … zei.”
In regel 3 en 4 staat er: “gesprek … is.”
Het gedicht heeft een metrum, want er is een regelmatige afwisseling van beklemtoonde en
onbeklemtoonde lettergrepen. Alleen bij de laatste regels wordt het metrum soms
doorbroken.
- Volrijm:
bed – opgezet
resumeren – proberen
- Alliteratie:
had – hij – hoed – had – hij
zitten – zwijgen – zijn – zei – zei
bij – bed
makkelijk – moet – maar
nou – nee – nee
- Assonantie:
zwijgen – bij – hij – zei – zei
vader – maar
had – lang – had – makkelijk
uur – resumeren
zitten – ik – dit – is
bed – opgezet – gesprek
toen – hoed – moet
resumeren – nee – nee
- Stijlfiguren/Beeldspraak:
Er zit een hyperbool in de eerste regel van het gedicht. Daar wordt namelijk
gesproken over een ‘lang uur’ in plaats van een ‘uur lang’. Dit is overdreven, want
een uur duurt een uur en niet langer. Ook staat er in het gedicht dat de vader zijn
hoed had opgezet. Dit is beeldspraak, want eigenlijk betekent het dat de vader op het
punt stond om weg te gaan. Verder wordt er ook ironie gebruikt, omdat de ik-persoon
zegt dat het gesprek makkelijk te resumeren is. Daarmee bedoelt de ik-persoon te
zeggen dat er niet veel is gesproken en dat het gesprek dus makkelijk samen te
vatten is. In regel 5 staat er twee keer het woord ‘nee’ waarbij er sprake van repetitio
is.
4
Nederlands
,Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 3
1. ‘Ziekenbezoek’ – J. Herzberg...................................................................................................................... 3
1.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................4
1.2 De parafrase...................................................................................................................................................4
1.3 De versleer......................................................................................................................................................4
1.4 De schrijfster...................................................................................................................................................5
1.5 De interpretatie..............................................................................................................................................5
2. Bommen – P. Rodenko............................................................................................................................... 5
2.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................5
2.2. De parafrase..................................................................................................................................................6
2.3 De versleer......................................................................................................................................................6
2.4 De schrijver.....................................................................................................................................................7
2.5 De interpretatie..............................................................................................................................................7
3. Jonge sla – R. Kopland................................................................................................................................ 8
3.1 Het gedicht.....................................................................................................................................................8
3.2 De parafrase...................................................................................................................................................9
3.3 De versleer......................................................................................................................................................9
3.4 De schrijver...................................................................................................................................................10
3.5 De interpretatie............................................................................................................................................10
4. Te Middelharnis – E. Hoornik.................................................................................................................... 10
4.1 Het gedicht...................................................................................................................................................10
4.2 De parafrase.................................................................................................................................................11
4.3 De versleer....................................................................................................................................................11
4.4 De schrijver...................................................................................................................................................12
4.5 De interpretatie............................................................................................................................................13
5. Nu wij – A. Vegter.................................................................................................................................... 13
5.1 Het gedicht...................................................................................................................................................14
5.2 De parafrase.................................................................................................................................................14
5.3 De versleer....................................................................................................................................................14
5.4 De schrijfster.................................................................................................................................................15
5.5 De interpretatie............................................................................................................................................15
6. Opa – W. Wilmink.................................................................................................................................... 16
6.1 Het gedicht...................................................................................................................................................16
6.2 De parafrase.................................................................................................................................................17
1
, 6.3 De versleer....................................................................................................................................................17
6.4 De schrijver...................................................................................................................................................18
6.5 De interpretatie............................................................................................................................................18
7. Vrij Nederland – G. Krol............................................................................................................................ 18
7.1 Het gedicht...................................................................................................................................................18
7.2 De parafrase.................................................................................................................................................19
7.3 De versleer....................................................................................................................................................19
7.4 De schrijver...................................................................................................................................................20
7.5 De interpretatie............................................................................................................................................20
8. Essentie van het missen – A. Enquist........................................................................................................ 20
8.1 Het gedicht...................................................................................................................................................20
8.2 De parafrase.................................................................................................................................................21
8.3 De versleer....................................................................................................................................................21
8.4 De schrijfster.................................................................................................................................................23
8.5 De interpretatie............................................................................................................................................23
9. MH 17 – A. Vegter.................................................................................................................................... 23
9.1 Het gedicht...................................................................................................................................................23
9.2 De parafrase.................................................................................................................................................24
9.3 De versleer....................................................................................................................................................24
9.4 De schrijfster.................................................................................................................................................25
9.5 De interpretatie............................................................................................................................................25
10. Er is nog zomer – J. Herzberg.................................................................................................................. 26
10.1 Het gedicht.................................................................................................................................................26
10.2 De parafrase...............................................................................................................................................27
10.3 De versleer..................................................................................................................................................27
10.1 De schrijfster...............................................................................................................................................27
10.4 De interpretatie..........................................................................................................................................27
11. November – J.C. Bloem........................................................................................................................... 28
11.1 Het gedicht.................................................................................................................................................28
11.2 De parafrase...............................................................................................................................................29
11.3 De versleer..................................................................................................................................................29
11.4 De schrijver.................................................................................................................................................31
11.5 De interpretatie..........................................................................................................................................31
12. Gedeelde smart – L. Weemoedt.............................................................................................................. 31
12.1 Het gedicht.................................................................................................................................................31
12.2 De parafrase...............................................................................................................................................32
2
, 12.3 De versleer..................................................................................................................................................32
12.4 De schrijver.................................................................................................................................................34
12.5 De interpretatie..........................................................................................................................................34
13. Weggaan – R. Kopland............................................................................................................................ 34
13.1 Het gedicht.................................................................................................................................................34
13.2 De parafrase...............................................................................................................................................35
13.3 De versleer..................................................................................................................................................35
13.4 De schrijver.................................................................................................................................................36
13.5 De interpretatie..........................................................................................................................................36
14. Mijn moeder is mijn naam vergeten – N.M. Min.....................................................................................36
14.1 Het gedicht.................................................................................................................................................36
14.2 De parafrase...............................................................................................................................................37
14.3 De versleer..................................................................................................................................................37
14.4 De schrijfster...............................................................................................................................................38
14.5 De interpretatie..........................................................................................................................................38
15. Raadsel – J.P. Rawie............................................................................................................................... 38
15.1 Het gedicht.................................................................................................................................................38
15.2 De parafrase...............................................................................................................................................39
15.3 De versleer..................................................................................................................................................39
15.4 De schrijver.................................................................................................................................................41
15.5 De interpretatie..........................................................................................................................................41
Inleiding
In dit poëziedossier zal ik vijftien – met zorg uitgekozen – gedichten met u bespreken. Ik
vond het een erg leuke en interessante opdracht. Ik heb veel verschillende gedichten
gelezen en geanalyseerd en ik vond het leuk om te zien dat iedere dichter een verschillende
manier van schrijven heeft. Ik heb veel geleerd over alliteraties en assonanties en ik ben er
ook achter gekomen dat deze best ingewikkeld zijn. Zo kwam ik erachter dat je bij alliteraties
en assonanties ook moet opletten of iets een onbeklemtoonde of beklemtoonde lettergreep
heeft en dat vond ik nog best moeilijk. Ik heb verder meer geleerd over de dichters en over
hun werken. Bovendien weet ik nu hoe mooi en hoe betekenisvol gedichten kunnen zijn.
Normaal gesproken lees ik weleens een gedicht, maar ik sta er niet echt lang bij stil. Daarom
vond ik het zo interessant om dat nu wel te doen.
Veel leesplezier!
1. ‘Ziekenbezoek’ – J. Herzberg
3
, 1.1 Het gedicht
Het onderstaande gedicht heet ‘Ziekenbezoek’ en is geschreven door Judith Herzberg.
Mijn vader had een lang uur zitten zwijgen bij mijn bed.
Toen hij zijn hoed had opgezet
zei ik, nou, dit gesprek
is makkelijk te resumeren.
Nee, zei hij, nee toch niet,
je moet het maar eens proberen.
1.2 De parafrase
Het gedicht gaat over een vader die op bezoek gaat bij zijn kind.
1.3 De versleer
Het gedicht heeft één strofe en dat is een sextet, want het heeft zes regels.
Er staan een aantal enjambementen in dit gedicht. In regel 2 en 3 staat er: “opgezet … zei.”
In regel 3 en 4 staat er: “gesprek … is.”
Het gedicht heeft een metrum, want er is een regelmatige afwisseling van beklemtoonde en
onbeklemtoonde lettergrepen. Alleen bij de laatste regels wordt het metrum soms
doorbroken.
- Volrijm:
bed – opgezet
resumeren – proberen
- Alliteratie:
had – hij – hoed – had – hij
zitten – zwijgen – zijn – zei – zei
bij – bed
makkelijk – moet – maar
nou – nee – nee
- Assonantie:
zwijgen – bij – hij – zei – zei
vader – maar
had – lang – had – makkelijk
uur – resumeren
zitten – ik – dit – is
bed – opgezet – gesprek
toen – hoed – moet
resumeren – nee – nee
- Stijlfiguren/Beeldspraak:
Er zit een hyperbool in de eerste regel van het gedicht. Daar wordt namelijk
gesproken over een ‘lang uur’ in plaats van een ‘uur lang’. Dit is overdreven, want
een uur duurt een uur en niet langer. Ook staat er in het gedicht dat de vader zijn
hoed had opgezet. Dit is beeldspraak, want eigenlijk betekent het dat de vader op het
punt stond om weg te gaan. Verder wordt er ook ironie gebruikt, omdat de ik-persoon
zegt dat het gesprek makkelijk te resumeren is. Daarmee bedoelt de ik-persoon te
zeggen dat er niet veel is gesproken en dat het gesprek dus makkelijk samen te
vatten is. In regel 5 staat er twee keer het woord ‘nee’ waarbij er sprake van repetitio
is.
4
