Samenvatting Recht van de Europese unie

Samenvatting Recht van de Europese Unie
Week 1 – Interne markt en vrij verkeer van goederen
Hoofdstuk II – Het institutionele kader van de Europese Unie
Inleiding
 De lidstaten hebben met het in werking treden van de Verdragen van Parijs en Rome hun
soevereiniteit op bepaalde terreinen beperkt

Het Europees parlement
 Inleiding
o Het Europees parlement is de enige instelling van de Unie die zijn legitimatie
rechtstreeks aan de onderdanen van de lidstaten van de Unie ontleend 
rechtstreekse benoeming in algemene verkiezingen
o Rol van nationale parlementen (12 VEU): toepassing van de beginselen van
subsidiariteit en evenredigheid
o Het EP heeft geen formeel wetgevingsinitiatiefrecht en geen exclusieve
besluitvormingsbevoegdheid
 Samenstelling en verkiezingsprocedure
o Artikel 14 lid 2 VEU: de EP mag niet meer leden bedragen dan 750 + de
voorzitter = 751
o Burgers van de Unie alleen degressief evenredig vertegenwoordigd
 Geen enkele lidstaat meer dan 96 zetels + minimum aantal zetels van 6
o De leden worden elke 5 jaar door rechtstreekse algemene verkiezingen in
lidstaten gekozen  nationale verkiezingswetten van toepassing
 Reden voor het ontbreken van Europese politieke partijen
o Elke burger van de Europese Unie, dus in het bezit van een nationaliteit van een
lidstaat, mag in de lidstaat van zijn verblijf onder dezelfde voorwaarden als de
onderdanen van die lidstaat zijn stem uitbrengen
o De kandidaten mogen niet lid zijn van de regering of op enige andere manier
gebonden zijn aan een instelling of orgaan, omdat zij niet gebonden mogen zijn
door instructies en geen bindend mandaat mogen aanvaarden
o Recht op adequate bezoldiging die hun onafhankelijkheid waarborgt
 Taken (223-234 VWEU)
o Quasiwetgevingsorgaan
 Het EP heeft zo goed als geen bevoegdheid om wetgevingsvoorstellen in
te brengen  alleen bij meerderheid van stemmen een verzoek doen aan
de Europese Commissie
 De omvang en invloed van het EP hangen af van de toegepaste
wetgevingsprocedure
 Eigen initiatieven: richten van vragen en het doen van aanbevelingen aan
de Raad
o Democratische controle-instantie
 Rol als toezichthouder niet in de laatste plaats ten opzichte van de andere
Unie-instellingen
 Onderzoeken instellen bij vermeende inbreuken op het Unierecht of
gevallen van wanbeheer bij de toepassing van het Unierecht 
enquêtecommissies instellen: kan Unie-instellingen en lidstaten vragen
om medewerking en getuigen horen
 Verzoek om een enquêtecommissie moet de opdracht vermelden
en de termijn waarbinnen het verslag klaar moet zijn

,  Controle van de werkzaamheden van de Europese Commissie  er moet
aan het EP een “algemeen verslag over de werkzaamheden van de Unie”
worden voorgelegd
 Vraagrecht ten opzichte van Europese Commissie
 Motie van afkeuring bij 1/10 van de leden bij de voorzitter voorleggen 
aangenomen na twee derde van de stemmen na een plenair debat
 De Europese Commissie is dan verplicht om als college af te
treden
 Controleren van de werkzaamheden van het Europees Stelsel van
Centrale Banken en de ECB d.m.v. een door de president van de ECB
voorgelegd algemeen verslag
 Beroepsrecht bij het Hof tegen handelingen en nalaten van de Europese
Raad, de Raad, de EC, de ECB
o Budgethouder
 Stelt samen met de Raad de begroting voor de EU vast op basis van de
ontwerpbegroting van de Commissie volgens artikel 314 VWEU
 Controleren van het uitvoeren van de begroting door de EC
 Het ontwerpbesluit van de EC wordt aangenomen met een volstrekte
meerderheid van de uitgebrachte stemmen
 Dit kwijtingsbesluit wordt gepubliceerd in de L-serie van het
Publicatieblad van de EU
 Organisatie:
o Verdelen in fracties, niet gebaseerd op nationaliteit maar politieke gezindheid
 Voor oprichten: >25 leden + uit ¼ van de lidstaten
o Plenaire vergaderingen worden bereid in parlementaire commissies, die zich elk
met een bepaald deelterrein bezighouden
 Gevormd door leden van het EP voor 2 ½ jaar
 Brengen verslag uit aan de plenaire vergadering van de EP over
wetsvoorstellen van de EC
o Elke 2 ½ jaar wordt een nieuwe voorzitter gekozen die de EP naar buiten toe
vertegenwoordigt
 Voorzitter van de maandelijkse plenaire vergadering in Straatsburg

De Europese Raad

Hoofdstuk IV – Rechtsbeginselen van de Europese Unie
Het autonome karakter van de Europese Unie
 Het volkenrecht is in eerste instantie een aangelegenheid van de lidstaten onderling
o Gebeurd in o.a. de Raad, de VN en de WHO
o Het staat de lidstaten niet langer vrij om over volkenrecht te beslissen 
autonome karakter van het Europees recht
o Waar het Europees recht geen bevoegdheden heeft, staat het de lidstaten vrij om
volkenrechtelijke verdragen te sluiten
 Van Gend en Loos: heeft het een bepaling van het werkingsverdrag onmiddellijke
werking als intern recht?
o Door het volkenrecht wordt een nieuwe rechtsorde gevormd ten bate van de
staten die hierbij hun soevereiniteit hebben begrensd en geldt voor zowel de
staten als haar onderdanen
 Unierecht valt dus binnen het volkenrecht, maar onderscheiden door
begrenzing van de soevereiniteit  lidstaten zijn ‘onderdanen’ van de
Unie