Samenvatting module 5: leren

MODULE 5: LEREN

1. INLEIDING
Principes van leren:
2. LEREN IS EEN ACTIEF EN CONSTRUCTIEF PROCES
3. LEREN BOUWT VERDER OP VOORKENNIS
4. LEREN VEREIST DE INTEGRATIE VAN VERSCHILLENDE SOORTEN KENNIS
• Domeinspeci eke kennis
- Feiten
- Begrippen
- Procedures
• Cognitieve strategieën
- Leerstrategieën
- Eenvoudige leertaken
- Memoriseren
- Groeperen
- Elaboreren
- Complexe leertaken
- Selecteren
- Relateren
- Structureren
- Kritisch verwerken
- Concretiseren
- Toepassen
- Probleemoplossingsstrategieën/heuristieken
• Metacognitie
- Metacognitieve kennis
- Metacognitieve vaardigheden
- Oriënteren
- Plannen
- Proces bewaken
- Toetsen
- Diagnosticeren
- Bijsturen

5. LEREN IS HET RESULTAAT VAN DE COMPLEXE INTERACTIE TUSSEN (META)COGNITIEVE,
AFFECTIEVE EN MOTIVATIONELE ASPECTEN
• Attituden
• Motivatie
- Intrinsieke motivatie




fi

, - Extrinsieke motivatie
- Externe regulatie
- Geïntrojecteerde regulatie
- Geïdenti ceerde regulatie

6. OPTIMAAL LEREN BOUWT KENNIS OP DIE BEKLIJFT EN TRANSFERABEL IS
• Retentie
• Transfer


7. LEREN VINDT PLAATS BINNEN DE BEPERKINGEN VAN HET MENSELIJK
INFORMATIEVERWERKEND EN NEUROFYSIOLOGISCH SYSTEEM
• De prefrontale cortex
• Executieve functies: werkgeheugen, inhibitie en exibiliteit
- Werkgeheugen
- Inhibitie
- Gedragsmatige inhibitie
- Cognitieve inhibitie
- Flexibiliteit
• De rol van strategieën en expertise
• Interventies gericht op het stimuleren van executieve functies
• Tot slot: niet alleen cognitie


8. HET LERENDE SUBJECT ONDERGAAT BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN TIJDENS
ADOLESCENTIE
• Emoties en risicogedrag bij adolescenten
• Begeleiden van leren en ontwikkeling bij adolescenten
- Opvoedingsstijl
- Psychologische controle
• Visie op gezag van leraren bij adolescenten
• Conclusie: meer begripsvol omgaan met leerlingen
9. BESLUIT








fi fl

, 1. INLEIDING
- Volgens cognitieve psychologie: kern van leren = opname, verwerking en opslag van
informatie
- Interne informatieverwerkingsprocessen cognitieve psychologie <—> behavioristische/
associationistische benadering van leren


PRINCIPES VAN LEREN:
2. LEREN IS EEN ACTIEF EN CONSTRUCTIEF PROCES
—> leren = actief en constructief proces dat zich in interactie met fysische en sociale omgeving
bij de lerende voltrekt


Leren is iets wat de lerende altijd zelf doet -> men neemt kennis niet zomaar over, maar kneedt
die naar zichzelf
-> externe input wordt door lerende geïnterpreteerd en verwerkt op basis van aanwezige kennis
en vaardigheden, motivatie, interesse, …
-> Wat een lerende opsteekt = gelinkt aan wat hij/zij tijdens leerproces zelf denkt, doet, voelt
= grondgedachte constructivisme (Piaget)


Implicaties voor het onderwijs van visie op leren als actief, constructief gebeuren:
1. Lerende staat centraal in proces (niet leerstof of leerkracht) -> zonder inzet en activiteit
lerende lukt het niet
2. Kritiek op traditioneel leerkrachtgestuurd onderwijs -> rol lerende beperkt tot opslaan van
informatie en inoefenen van vaardigheden
-> pleidooien voor meer leerlinggestuurd, probleemgestuurd, … onderwijs (zie module 6)
Ook bij leerkrachtgestuurd onderwijs = actief en constructief leren —> aangereikte informatie in
verband brengen met aanwezige voorkennis, samenvatten of schematiseren, andere
leerstrategieën of metacognitieve strategieën hanteren
-> Zolang leerkracht er niet van uitgaat dat men volledig kan bepalen wat de lerenden ervan
zullen opsteken


3. Leerkrachten moeten naast kennis vakgebied (content knowledge) & algemene didactische
kennis (pedagogical knowledge), ook over uitgebreide en diepgaande speci eke
vakdidactische kennis (pedagogical content knowledge) beschikken
—> inzichten over hoe bepaalde kernbegrippen en vaardigheden uit het vakgebied zich bij
lerenden ontwikkelen, welke moeilijkheden optreden, hoe die moeilijkheden te overwinnen









fi