KOM Statistiek HC samenvattingen deel2
HC9 – Experimenteel Onderzoek 1
Causale verbanden
- Waarom zijn onderzoekers geintereseerd in causale verbanden?
Begrijpen hoe de (sociale) werkelijkheid in elkaar zit:
- Effect van motivatie op leerprestaties
- Effect van SES op toegang tot gezondheidszorg
Beinvloeden van die werkelijkheid:
- Effect van inquiry-based learning op studiemotivatie van universitaire studenten
- Effectiviteit van anti-rookcampagne (“Samen op weg naar een rookvrije generatie”)
op het rookgedrag van jongeren en studenten
Van correlatie causaal verband
Uit correlationeel onderzoek blijkt:
Relatie tussen Facebook gebruik en depressieve klachten.
Media kan dit veranderen in een interessantere titel als; Volgens onderzoek word je
depressief van het gebruik van Facebook.
Voorwaarden causaliteit
1. Covariantie; er moet een relatie zijn tussen oorzaak en gevolg
2. Temporal precedence; de oorzaak moet in de tijd voorafgaan aan het gevolg
3. Internal validity; alternatieve verklaringen voor de gevonden relatie moeten zijn
uitgesloten.
Experiment
De beste manier om te kunnen voldoen aan de drie voorwaarden is met een
gerandomiseerd experiment:
Onderzoeksopzet waarbij
- door randomisatie de groepen hetzelfde worden verondersteld
- de onderzoeker één variabele manipuleert (varieert)
- de onderzoeker het effect daarvan op een andere variabele meet
Covariantie
Is er samenhang tussen type aantekeningen en leerprestatie?
Type aantekeningen is de onafhankelijke variabele
→ gemanipuleerde variabele
Leerprestatie is de afhankelijke variabele
→ gemeten variabele (uitkomst variabele)
Voorbeeld:
De helft kreeg er een laptop bij, de andere helft pen en papier. Een half uur na afloop van
het college moesten alle studenten een aantal feitelijke vragen en een aantal denkvragen
beantwoorden.
,Temporal precendence
In een experiment kan de onderzoeker ervoor zorgen dat de oorzaak voorafgaat aan het
gevolg.
Door de manipulatie (1) uit te voeren voorafgaand aan de meting van de afhankelijke
variabele (2).
Interne validiteit
Is het wel de gemanipuleerde variabele die het verschil tussen de groepen verklaart of is er
een alternatieve verklaring?
Bedreigingen van interne validiteit (confounding):
- Design confounds
Was de gemanipuleerde variabele wel het enige verschil in de behandeling van de twee
groepen?
- Selectie effect
Waren de twee groepen wel vergelijkbaar bij aanvang van het experiment?
Interne validiteit: design confounds
Studenten bekeken verschillende video’s, is dat een alternatieve verklaring voor het
gevonden verschil?
- Was het een willekeurig of systematisch verschil tussen de groepen?
Interne validiteit: selectie
Mogelijke alternatieve verklaring:
- Waren de twee groepen wel vergelijkbaar bij aanvang van het experiment?
- Met betrekking tot afhankelijke variabele?
- Met betrekking tot andere onafhankelijke variabelen (zowel gemeten als
ongemeten)?
Belangrijkste vraag: hoe werden de groepen ingedeeld?
- Natuurlijke indeling/ eigen keuze deelnemers?
- Op grond van bepaalde persoonskenmerken?
- Op basis van willekeur toegewezen?
Willekeurige (random) toewijzing
Doel van willekeurige toewijzing
...is om ervoor te zorgen dat:
- De gemiddelde scores en spreiding in scores
- Op alle variabelen, zowel gemeten als ongemeten
- Bij aanvang vergelijkbaar zijn tussen de groepen
Het uitvoeren van willekeurige toewijzing
Soms is randomisatie deelnemers niet mogelijk:
- Niet ethisch
- Praktisch onhaalbaar
Soms is het wel mogelijk, maar gaat het mis:
, - Deelnemers in experimentele groep vertellen deelnemers in controle over deelname:
contaminatie; participanten praten met elkaar en delen dan wat zij geleerd hebben.
Hierdoor verspreidt deze informatie zich over alle deelnemers.
- Deelnemers houden zich niet aan
behandeling
- Beïnvloeding door de onderzoeker
Idee/theorie
Aantekeningen maken blijkt effectief wanneer
studenten deze tijdens studeren teruglezen
Een onderzoeker veronderstelt dat dit proces
effectiever is als zij een stap toevoegen:
- Tussentijdse revisie van de aantekeningen
Bij tussentijdse revisie zullen studenten zich
informatie herinneren die zij in eerste instantie
niet genoteerd hadden en kunnen daarmee hun aantekeningen verbeteren
Onderzoeksvraag
Een onderzoeksvraag van een experimenteel onderzoek kun je herkennen aan de volgende
elementen:
PICO:
- Population; de groep mensen die de onderzoeker wil onderzoeken
- Intervention; de experimentele conditie
- Comparison; de controlegroep
- Outcome; de afhankelijke variabele
Onderzoeksontwerp
Onderzoeker kiest bij wie en hoe de data
verzameld wordt. De onderzoeker begint met
een steekproef van participanten
- Bij voorkeur een aselecte steekproef
Experimentele setting:
Deelnemers luisterden naar een college van 14 minuten, en mochten aantekeningen maken
op blanco papier met een zwarte pen
Operationaliseren:
Gemanipuleerde variabele: aantekeningenverwerkingsvorm
▪ De revisie-groep mocht later reviseren met een rode pen
▪ De controlegroep mocht de aantekeningen overschrijven met zwarte pen
Uitkomstvariabele: leerprestaties
Toets met 20 MC-vragen:
o 10 vragen over feiten
o 10 vragen over verbanden tussen feiten
Verwachting onderzoekshypothese
HC9 – Experimenteel Onderzoek 1
Causale verbanden
- Waarom zijn onderzoekers geintereseerd in causale verbanden?
Begrijpen hoe de (sociale) werkelijkheid in elkaar zit:
- Effect van motivatie op leerprestaties
- Effect van SES op toegang tot gezondheidszorg
Beinvloeden van die werkelijkheid:
- Effect van inquiry-based learning op studiemotivatie van universitaire studenten
- Effectiviteit van anti-rookcampagne (“Samen op weg naar een rookvrije generatie”)
op het rookgedrag van jongeren en studenten
Van correlatie causaal verband
Uit correlationeel onderzoek blijkt:
Relatie tussen Facebook gebruik en depressieve klachten.
Media kan dit veranderen in een interessantere titel als; Volgens onderzoek word je
depressief van het gebruik van Facebook.
Voorwaarden causaliteit
1. Covariantie; er moet een relatie zijn tussen oorzaak en gevolg
2. Temporal precedence; de oorzaak moet in de tijd voorafgaan aan het gevolg
3. Internal validity; alternatieve verklaringen voor de gevonden relatie moeten zijn
uitgesloten.
Experiment
De beste manier om te kunnen voldoen aan de drie voorwaarden is met een
gerandomiseerd experiment:
Onderzoeksopzet waarbij
- door randomisatie de groepen hetzelfde worden verondersteld
- de onderzoeker één variabele manipuleert (varieert)
- de onderzoeker het effect daarvan op een andere variabele meet
Covariantie
Is er samenhang tussen type aantekeningen en leerprestatie?
Type aantekeningen is de onafhankelijke variabele
→ gemanipuleerde variabele
Leerprestatie is de afhankelijke variabele
→ gemeten variabele (uitkomst variabele)
Voorbeeld:
De helft kreeg er een laptop bij, de andere helft pen en papier. Een half uur na afloop van
het college moesten alle studenten een aantal feitelijke vragen en een aantal denkvragen
beantwoorden.
,Temporal precendence
In een experiment kan de onderzoeker ervoor zorgen dat de oorzaak voorafgaat aan het
gevolg.
Door de manipulatie (1) uit te voeren voorafgaand aan de meting van de afhankelijke
variabele (2).
Interne validiteit
Is het wel de gemanipuleerde variabele die het verschil tussen de groepen verklaart of is er
een alternatieve verklaring?
Bedreigingen van interne validiteit (confounding):
- Design confounds
Was de gemanipuleerde variabele wel het enige verschil in de behandeling van de twee
groepen?
- Selectie effect
Waren de twee groepen wel vergelijkbaar bij aanvang van het experiment?
Interne validiteit: design confounds
Studenten bekeken verschillende video’s, is dat een alternatieve verklaring voor het
gevonden verschil?
- Was het een willekeurig of systematisch verschil tussen de groepen?
Interne validiteit: selectie
Mogelijke alternatieve verklaring:
- Waren de twee groepen wel vergelijkbaar bij aanvang van het experiment?
- Met betrekking tot afhankelijke variabele?
- Met betrekking tot andere onafhankelijke variabelen (zowel gemeten als
ongemeten)?
Belangrijkste vraag: hoe werden de groepen ingedeeld?
- Natuurlijke indeling/ eigen keuze deelnemers?
- Op grond van bepaalde persoonskenmerken?
- Op basis van willekeur toegewezen?
Willekeurige (random) toewijzing
Doel van willekeurige toewijzing
...is om ervoor te zorgen dat:
- De gemiddelde scores en spreiding in scores
- Op alle variabelen, zowel gemeten als ongemeten
- Bij aanvang vergelijkbaar zijn tussen de groepen
Het uitvoeren van willekeurige toewijzing
Soms is randomisatie deelnemers niet mogelijk:
- Niet ethisch
- Praktisch onhaalbaar
Soms is het wel mogelijk, maar gaat het mis:
, - Deelnemers in experimentele groep vertellen deelnemers in controle over deelname:
contaminatie; participanten praten met elkaar en delen dan wat zij geleerd hebben.
Hierdoor verspreidt deze informatie zich over alle deelnemers.
- Deelnemers houden zich niet aan
behandeling
- Beïnvloeding door de onderzoeker
Idee/theorie
Aantekeningen maken blijkt effectief wanneer
studenten deze tijdens studeren teruglezen
Een onderzoeker veronderstelt dat dit proces
effectiever is als zij een stap toevoegen:
- Tussentijdse revisie van de aantekeningen
Bij tussentijdse revisie zullen studenten zich
informatie herinneren die zij in eerste instantie
niet genoteerd hadden en kunnen daarmee hun aantekeningen verbeteren
Onderzoeksvraag
Een onderzoeksvraag van een experimenteel onderzoek kun je herkennen aan de volgende
elementen:
PICO:
- Population; de groep mensen die de onderzoeker wil onderzoeken
- Intervention; de experimentele conditie
- Comparison; de controlegroep
- Outcome; de afhankelijke variabele
Onderzoeksontwerp
Onderzoeker kiest bij wie en hoe de data
verzameld wordt. De onderzoeker begint met
een steekproef van participanten
- Bij voorkeur een aselecte steekproef
Experimentele setting:
Deelnemers luisterden naar een college van 14 minuten, en mochten aantekeningen maken
op blanco papier met een zwarte pen
Operationaliseren:
Gemanipuleerde variabele: aantekeningenverwerkingsvorm
▪ De revisie-groep mocht later reviseren met een rode pen
▪ De controlegroep mocht de aantekeningen overschrijven met zwarte pen
Uitkomstvariabele: leerprestaties
Toets met 20 MC-vragen:
o 10 vragen over feiten
o 10 vragen over verbanden tussen feiten
Verwachting onderzoekshypothese
